Akalazya Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Akalazya hastalığı nedir?

Akalazya hastalığı, yemek borusunun alt kısmındaki kasların düzgün çalışmaması nedeniyle yiyecek ve sıvıların mideye geçişinin zorlaştığı bir hastalıktır. Yemek borusunun altında bulunan alt yemek borusu sfinkteri (LES), normalde kasılmalar ve gevşemelerle yiyecek ve sıvı geçişine izin verir. Akalazya hastalarında bu mekanizma bozulur; LES düzgün gevşemez ve yemek borusunun peristaltik hareketleri zayıflar.

Bu durum, yutma zorluğu, göğüs ağrısı, kilo kaybı ve yiyecek veya sıvıların geri kaçması gibi semptomlara neden olabilir. Hastalığın kesin nedeni bilinmemekte olup, tedavisi genellikle semptomları hafifletmeye yöneliktir.

Akalazya hastalığı belirtileri nelerdir?

Akalazya hastalığı aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

1. Disfaji (yutma güçlüğü)
   Hastalar, katı gıda ve sıvıları yutmakta zorlanır.
2. Regürjitasyon
   Yenilen gıdaların veya içeceklerin yemek borusuna veya ağza geri gelmesidir.
3. Göğüs ağrısı
   Yemek borusundaki kas spazmları göğüs ağrısına neden olabilir.
   
4. Kilo kaybı
   Yutma güçlüğü, hastaların yeterli beslenememesine ve kilo kaybına yol açar.
5. Reflüye benzer belirtiler
   Akalazya, reflü hastalığına benzer belirtilere yol açabilir, ancak bu iki hastalık farklıdır.
6. Öksürük
   Özellikle yatarken, regürjitasyon nedeniyle öksürük olabilir.
7. Yiyeceklerin yemek borusunda sıkışması
   Yemek borusu düzgün çalışmadığında, yenilen yiyeceklerin sıkışması olasıdır.

Not: Eğer bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, bir doktorla iletişim kurmanız önemlidir, çünkü bu belirtiler başka ciddi sağlık sorunlarına da işaret edebilir.

Akalazya hastalığı neden olur?

Akalazya hastalığının spesifik nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı olası faktörler şunlardır:

Nedenleri

1. Sinir hasarı
   • Yemek borusundaki sinir hücrelerinin hasar görmesi veya kaybı, akalazyaya neden olabilir.
   • Sinir hücrelerinin işlev görmemesi, yemek borusunun düz kaslarını ve LES’yi etkileyerek bu bölgede kasılmaları ve gevşemeyi engeller.
2. Otoimmün reaksiyonlar
   • Vücudun bağışıklık sistemi yanlışlıkla yemek borusundaki sinir hücrelerine saldırabilir, bu da akalazyaya yol açabilir.
3. Viral enfeksiyonlar
   • Bazı araştırmalar, viral enfeksiyonların akalazyanın gelişiminde bir rol oynayabileceğini göstermiştir, ancak bu tam olarak kanıtlanmamıştır.
4. Genetik faktörler
   • Diğer aile üyelerinizedn birinde akalazya varsa, sizde de olabileceği gözlemlenmiştir, bu da genetik bir bileşenin olabileceğini gösterir.

Risk faktörleri

Akalazya her yaşta ortaya çıkabilir, ancak genellikle orta yaşlı veya daha yaşlı bireylerde görülür. Ailenizde herhangi bir insanda akalazya geçmişi veya akalazya varsa, sizin de bu duruma yakalanma olasılığınız daha yüksektir.

Not: Akalazya için risk faktörlerini ve nedenlerini tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Eğer akalazya belirtileri yaşıyorsanız, doktorunuzla görüşmelisiniz. Doktorunuz hastalığın teşhisi, nedenleri ve tedavi seçenekleri konusunda size daha fazla bilgi verebilir.

Akalazya hastalığı nasıl teşhis edilir?

Akalazya teşhisi, tipik olarak hastanın semptomları, fiziksel muayene ve bir dizi tanısal testin kombinasyonuna dayanır. Akalazya teşhis edilirken kullanılabilecek bazı yaygın yöntemler şunlardır:

1. Hasta geçmişi ve fiziksel muayene
   Hasta geçmişinde semptomlar, yutma zorlukları, göğüs ağrısı, kilo kaybı ve regürjitasyon detaylıca incelenir. Hasta geçmişi ve semptomların süresi ve şiddeti değerlendirilirken, fiziksel muayene de yapılır.
2. Baryum yutma testi
   Baryum, X-ışınlarına karşı kontrast oluşturan bir madde içerir. Hastanın yuttuğu baryum ile radyografi cihazı aracılığıyla yemek borusunun hareketlerini ve şeklini görüntülemek mümkündür.
3. Özofageal manometri
   Özofageal manometri, yemek borusundaki basıncı ölçen bir testtir. Bu test, yemek borusu kaslarının ve alt yemek borusu sfinkterinin (LES) işleyişini değerlendirmek için kullanılır.
   Özofageal manometriÖzofageal manometri, yemek borusundaki basıncı ölçen bir testtir. Bu test, yemek borusu kaslarının ve alt yemek borusu sfinkterinin (LES) işleyişini değerlendirmek için kullanılır.
4. Endoskopi
   Endoskopi sırasında ince, esnek bir tüp (endoskop) ağızdan yemek borusuna, mideye ve ince bağırsağın üst kısmına kadar ilerletilir. Bu, doktorun bu alanları incelemesine ve gerekliyse doku örnekleri almasına olanak tanır.
5. Yemek ultrasonografisi
   Yemek borusunun duvarları ve çevresindeki yapıları daha yakından incelemek için ultrason dalgaları kullanılır.
6. Bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme (MR)
   Bu görüntüleme testleri, yemek borusu ve çevresindeki yapıları detaylıca görüntülemek için kullanılır. Testler, doktorlara yemek borusundaki anormallikleri daha net görmelerine yardımcı olur.

Teşhis süreci

Hastaların semptomlarına bağlı olarak, doktorlar yukarıda belirtilen testlerin bir veya birkaçını önerebilir. Doktorlar, akalazyayı değerlendirirken diğer benzer semptomlara neden olan hastalıkları da dışlamayı hedefleyerek hastalığı net olarak belirlemeyi amaçlar.

Akalazya hastalığı nasıl tedavi edilir?

Akalazya tedavisi, hastalığın şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer etkenlere bağlı olarak değişebilir. Genel tedavi seçenekleri şunlardır:

1. İlaç tedavisi

İlk aşamada, doktorlar genellikle kas gevşetici ilaçlar veya botulinum toksini (Botox) enjeksiyonlarını reçete edebilir. Botox, yemek borusunun altındaki kasları geçici olarak felç ederek rahatlamasına yardımcı olabilir.

2. Balon (pnömatik) dilatasyon

Bu tedavi, yemek borusunun altındaki kasları genişletmek için bir balon kullanır. Balon, yemek borusu içine yerleştirilir ve sonra şişirilir. Bu işlem, kasların genişlemesine ve yemek ve sıvıların daha kolay geçişine olanak tanır.

3. Cerrahi müdahale

Heller miyotomi: Bu cerrahi prosedür sırasında, doktorlar yemek borusunun altındaki kasları keser. Bu kesme işlemi, yemek ve sıvıların mideye daha kolay geçmesine yardımcı olur.

Peroral endoskopik miyotomi: Bu, Heller miyotomiye benzer, ancak endoskopik bir yaklaşımı temsil eder ve daha az invazivdir.

4. Laparoskopik cerrahi

Laparoskopik cerrahi, daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süresi sunar ve genellikle Heller miyotomi ile birlikte kullanılır.

5. Reflü hastalığı tedavisi

Akalazya tedavisi sonrası, bazı hastalar reflü semptomları yaşayabilir. Bu semptomları yönetmek için doktorlar, asit giderici ilaçlar reçete edebilir.

6. Yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleri

Hastaların yemek yeme şekillerini değiştirmeleri, yavaş yavaş ve küçük lokmalar halinde yemeleri, yemeklerden sonra bir süre dik durmaları önerilir.

Sonuç olarak

Akalazya, yemek borusunun fonksiyon bozukluğuna neden olan kronik, ilerleyici bir hastalıktır. Genellikle yutma güçlüğü, göğüs ağrısı ve kilo kaybıyla karakterizedir. Tedavi seçenekleri, hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlığına bağlı olarak değişir.

Tedavi yöntemleri arasında ilaç tedavisi, balon dilatasyon, cerrahi müdahaleler ve yaşam tarzı değişiklikleri bulunmaktadır. Bu hastalıkla yaşayan bireyler için düzenli tıbbi takip ve tedavi planlarına uyum, yaşam kalitesini artırmada önemlidir.