Alkol için güçlü istek, kontrol kaybı, tüketilen alkol miktarlarında artış, yoksunluk semptomları, yapılması gereken şeyleri ihmal etme, olumsuz sonuçlara rağmen tüketimin devam etmesi… Bunların hepsi alkolizm veya diğer adıyla alkol bağımlılığıyla yakından ilgilidir. Aşağıda daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
Alkol bağımlılığı olarak da bilinen alkolizm, alkol tüketimini kontrol edememe, alkole karşı normalden fazla istek, sorun yaratsa bile alkolden vazgeçememe, aynı etkiyi elde etmek için daha fazla alkol tüketme isteği gibi semptomları içeren bir alkol kullanım modelidir. Bu sorunlardan etkilenen insanlar içkiyi hızla azalttığında veya bıraktığında yoksunluk belirtileri yaşarlar.
Alkol bağımlılığı ya da sağlıksız alkol kullanımı, sağlığı veya güvenliği riske atan veya alkolle ilgili başka sorunlara neden olan her türlü alkol kullanımını içerir. Aynı zamanda aşırı derecede içki içmeyi de içerir.
Aşırı içki içme, bir erkeğin iki saat içinde beş bardak veya daha fazla içki içtiği, bir kadının iki saat içinde en az dört bardak içki içtiği bir içme modelidir. Aşırı alkol tüketme, önemli sağlık ve güvenlik risklerine de neden olur.
İçki alışkanlığınız, tekrar eden önemli sıkıntılara ve günlük yaşamınızda işlev gören sorunlara neden oluyorsa, muhtemelen alkol bağımlılığı probleminiz olabilir. Alkolizm hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Bununla birlikte, hafif bir bozukluk bile zamanla artabilir ve ciddi sorunlara yol açabilir, bu nedenle erken tedavi önemlidir.
Genetik, psikolojik, sosyal ve çevresel faktörler, alkol içmenin vücudunuzu ve davranışınızı nasıl etkileyeceğini kısmen belirleyebilir. Teoriler, bazı insanların, içkinin kendilerine yaşattığı yaşattığı psikolojik ve fiziksel etkilerden dolayı alkol bağımlılığı veya diğer adıyla alkolizme daha yatkın olduğu görüşündedir.
Zamanla çok fazla alkol içmek, beynin zevk, muhakeme ve davranışını kontrol etme becerisi ile ilişkili alanlarının normal işlevini değiştirebilir. Bu, iyi hisleri geri kazanmaya veya olumsuz olanları azaltmaya çalışmak için alkol arzusuna neden olabilir.
Alkol bağımlılığı düzeyinde olmayan alkol kullanımı her yaşta görülebilir. Ancak alkolizm düzeyindeki içme alışkanlığı 20’li ve 30’lu yaşlarda daha sık görünmektedir.
Çeşitli risk faktörleri aşağıdakileri içerir:
Alkol bağımlılığı, yaşanılan semptomların sayısına bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli olabilir. Belirtiler şunları içerir:
Alkol bağımlılığı, aşağıdaki gibi alkol zehirlenmesi dönemlerini ve yoksunluk belirtilerini de içerebilir:
Kan dolaşımındaki alkol miktarı arttıkça alkol zehirlenmesi ortaya çıkar. Kandaki alkol konsantrasyonu ne kadar yüksekse, o kadar fazla rahatsızlık duyulur.
Alkol zehirlenmesi davranış sorunlarına ve zihinsel değişikliklere neden olur. Bunlar uygunsuz davranış, dengesiz ruh halleri, bozulmuş muhakeme, konuşma bozukluğu, bozulmuş dikkat veya hafıza ve zayıf koordinasyonu içerebilir.
Ayrıca olayların hatırlanmadığı durumlar da ortaya çıkabilir. Kandaki çok yüksek alkol seviyeleri komaya ve hatta ölüme neden olabilir.
Alkol kullanımının yoğun, uzun sürmesi ve ardından durdurulması veya büyük ölçüde azaltılması durumunda alkol yoksunluğu meydana gelebilir. Birkaç saat ila dört veya beş gün sonra ortaya çıkabilir.
Belirtiler arasında terleme, hızlı kalp atışı, el titremeleri, uyku sorunları, bulantı ve kusma, halüsinasyonlar, huzursuzluk ve ajitasyon, anksiyete ve ara sıra nöbetler yer alır. Semptomlar, işte veya sosyal durumlarda işlev görme yeteneğini bozacak kadar şiddetli olabilir.
Bazen çok fazla içki içtiğinizi, alkol bağımlılığı yaşadığınızı, içmenizin sorunlara yol açtığını düşünüyorsanız veya aileniz içki içmeniz konusunda endişeliyse, doktorunuzla konuşabilirsiniz. Yardım almak için bir akıl sağlığı uzmanıyla (psikiyatr) görüşebilir veya bir destek gurubuna katılabilirsiniz.
İnkar yaygın olduğu için, içki içmekle ilgili bir sorunun olduğunu düşünmeyebilirsiniz. Ne kadar içtiğinizi veya hayatınızda kaç sorunun alkol kullanımıyla ilgili olduğunu anlamayabilirsiniz.
Sizden içki içme alışkanlıklarınızı incelemenizi veya yardım almanız gerektiğini söylediklerinde akrabalarınızı, arkadaşlarınızı veya iş arkadaşlarınızı dinlemekte fayda vardır. İçki sorunu yaşayan ama artık bırakmış biriyle de konuşmayı düşünebilirsiniz.
Alkol bağımlılığı olan pek çok kişi, bir problemi olduğunu fark etmediği için tedavi olmaktan çekinir. Sevdiklerinin müdahalesi, bazı kişilerin profesyonel yardıma ihtiyaç duyduklarını fark etmelerine ve kabul etmelerine yardımcı olabilir.
Çok fazla içki içen biriyle ilgileniyorsanız, alkol tedavisi konusunda deneyimli bir profesyonele, o kişiye nasıl yaklaşmanız gerektiğini sorabilirsiniz.
Teşhis konusunda çoğu zaman ilk başta bir aile doktorunun görülmesi lazımdır. Aile doktoru alkolle ilgili bir sorun olduğundan şüphelenirse, ilgili kişiyi bir psikiyatra sevk edebilir.
Alkolizmi değerlendirmek için doktor muhtemelen aşağıdakilerden yararlanacaktır:
Alkol bağımlılığı tedavisi, ihtiyaçlara bağlı olarak değişebilir. Tedavi, kısa bir müdahale, bireysel veya grup danışmanlığı, ayakta tedavi programı veya yatarak tedaviyi içerebilir. Yaşam kalitesini iyileştirmek için alkol kullanımını durdurmak için çalışmak temel tedavi hedefidir.
Alkolizm tedavisi aşağıdakileri içerebilir:
Tedavi, genellikle iki ila yedi gün süren bir detoksifikasyon veya detoks – tıbbi olarak yönetilen geri çekilme – programıyla başlayabilir. Çekilme semptomlarını önlemek için sakinleştirici ilaçlar alınması gerekebilir. Detoks genellikle bir hastanede yatarak yapılır.
Bu genellikle alkol tedavisi uzmanlarını içerir. Hedef belirleme, davranış değiştirme teknikleri, kendi kendine yardım kılavuzlarının kullanımı, bir tedavi merkezinde danışmanlık ve takip bakımı içerebilir.
Gruplar ve bireyler için danışmanlık ve terapi, alkolle ilgili sorunun daha iyi anlaşılmasına ve alkol kullanımının psikolojik yönlerinden kurtulmaya yardımcı olur. Aile terapisinden de yararlanılabilir. Aile desteği iyileşme sürecinin önemli bir parçası olabilir.
Disülfiram adı verilen bir ilaç, alkol bağımlılığı problemini tedavi etmese veya içme zorunluluğunu ortadan kaldırmasa da, içki içmeyi önlemeye yardımcı olabilir. Alkol içilirse, ilaç kızarma, mide bulantısı, karın ağrısı, kusma ve baş ağrılarını içerebilen fiziksel bir reaksiyon oluşturur.
Alkolün neden olduğu iyi duyguları engelleyen bir ilaç olan naltrekson, aşırı içkiyi önleyebilir ve içme dürtüsünü azaltabilir.
Akamprosat, içmeyi bıraktıktan sonra alkol istekleri ile mücadele etmeye yardımcı olabilir. Disülfiramın aksine, naltrekson ve akamprosat bir içki içtikten sonra kişiyi hasta hissettirmez.
Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.
Naltrekson ilacının bir versiyonu olan Vivitrol, bir sağlık uzmanı tarafından ayda bir kez enjekte edilir. Benzer ilaçlar hap şeklinde alınabilse de, ilacın enjekte edilebilir versiyonu alkolizmden iyileşen kişiler için tutarlı bir şekilde kullanmak daha kolay olabilir.
Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.
Bakım sonrası programlar ve destek grupları, alkol bağımlılığından kurtulan kişilerin içkiyi bırakmalarına, nüksleri yönetmelerine ve gerekli yaşam tarzı değişiklikleriyle başa çıkmalarına yardımcı olur. Bu, tıbbi veya psikolojik bakımı ve bir destek grubuna katılmayı içerebilir.
Alkolizm genellikle diğer ruh sağlığı bozuklukları ile birlikte ortaya çıkar. Depresyon, anksiyete, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu veya başka bir akıl sağlığı sorunu varsa, konuşma terapisine (psikoterapi), ilaçlara veya başka bir tedaviye ihtiyaç duyulabilir.
Alkolle ilgili birçok sağlık sorunu, bağımlı kişi içmeyi bıraktığında önemli ölçüde iyileşir. Ancak bazı sağlık koşulları, tedavinin devam etmesini ve takibi gerektirebilir.
Alkolizmden kurtulma girişimi esnasında kişiyi iyi hissettiren şeyler yapılabilir. Dindar bir kişi, dini ritüelleri yerine getirebilir, insanlara yardım edebilir. Bazı insanlar meditasyon ve yoga gibi insanı rahatlatan aktiviteler yapabilir.
Ciddi alkol bağımlılığı için, bir yatılı tedavi tesisinde kalmak gerekebilir. Yatılı tedavi programlarının çoğu, bireysel ve grup terapisini, destek gruplarını, eğitim derslerini, aile katılımını ve aktivite terapisini içerir.
Evde tedavi programları tipik olarak lisanslı alkol ve madde danışmanlarını, sosyal hizmet uzmanlarını, hemşireleri, doktorları ve alkolizmin tedavisinde uzman ve deneyime sahip diğer kişileri içerir.
İyileşmenin bir parçası olarak, alışkanlıkları değiştirmeye ve farklı yaşam tarzı seçimleri yapmaya odaklanmak gerekecektir. Bu konuda kişiye yardımcı olabilecek stratejiler şunlardır:
Kaynak ve ileri okuma:
Not: Konu hakkında ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz: