Arı Poleni Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Arı poleni faydaları nelerdir? Hangi hastalıklara ve sorunlara iyi gelmektedir? Nasıl kullanmak gerekir? Herhangi bir yan etkisi var mıdır? Tüm bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını aşağıda bulabilirsiniz.
Arı poleni nedir?
Arı poleni; vitamin, mineral, karbonhidrat, lipit ve protein içeren doğal bir üründür. Arıların vücutlarında topladığı polenleri, kovanlarında biriktirmesiyle elde edilir. Arı polenini; doğal bal, bal peteği, arı zehri veya arı sütüyle karıştırmamak gerekir. Bu ürünlerden birini veya daha fazlasını içeren karma ürünler olmasına rağmen, sayılan tüm bu ürünler hiçbiri arı poleni içermemektedir.
Arı poleni güvenli midir?
Arı poleni birçok sağlıklı yaşam mağazalarında, aktarlarda veya internet ortamında satılmaktadır. Arı poleni doğal besin takviyelerinin yanı sıra, bebek pişiği veya egzaması için kullanılan cilt yumuşatıcı ürünlerin içerisinde de bulabilirsiniz.
Alkolizm, astım, alerji, sağlık bakımı veya mide problemleri için, arı poleni kullanma önerilerini sıklıkla duyabilirsiniz. Ancak bu sağlık problemlerine yardımcı olduğuna dair kesin bir kanıt yoktur. Sağlık problemleriniz için herhangi bir doğal ürün kullanmadan önce, doktorunuza danışmakta her zaman fayda vardır.
Arı poleni ayrıca çoğu zaman atletik performansı artırmak, kemoterapinin yan etkilerini azaltmak, alerji ve astımı iyileştirmek için de birçok insan tarafından önerilmektedir.
Arı poleni faydaları nelerdir?
Arı poleni; çiçek poleni, nektar, enzimler, bal, balmumu ve arı salgılarının bir karışımıdır. İşçi bal arıları, bitkilerden polenleri toplar, polenleri koloni için yiyecek olarak depolanması ve kullanılması için kovana taşır.
Son zamanlarda arı poleni içerdiği besinler, amino asitler, vitaminler, lipitler ve 250’den fazla biyoaktif madde dolayısıyla sağlık dünyasında büyük bir ilgi görmüştür. Aslında Almanya’daki Federal Sağlık Bakanlığı, arı polenini bir ilaç olarak kabul etmektedir. Birçok çalışma, arı poleninin sağlık üzerindeki etkilerini incelemiş ve olumlu sonuçlar elde etmiştir.
Arı poleninin çocuklara ve yetişkinlere faydaları aşağıda sıralanmıştır:
1- 250’den fazla biyoaktif madde içerir
Arı poleni faydaları açısından her zaman ilgi görmüştür çünkü etkileyici bir besin değeri profiline sahiptir. Proteinler, karbonhidratlar, lipitler, yağ asitleri, vitaminler, mineraller, enzimler ve antioksidanlar dahil olmak üzere, vücut için yararlı 250’den fazla biyoaktif madde içermektedir.
Arı poleninin granülleri yaklaşık olarak aşağıdaki besin değerlerini içerir:
- Karbonhidrat: %40
- Protein: %35
- Su: %4-10
- Yağ: %5
- Diğer maddeler: %5-15
Arı poleni faydalarının birçoğu içerdiği vitaminler, mineraller, enzimler ve antioksidanlardan gelir. Bununla birlikte, polenin besin içeriği toplanan bitki kaynağına ve mevsime bağlı olarak değişebilir. Örneğin, arı poleninin faydalarını inceleyen araştırmalar çam bitkilerinden toplanan arı poleninin yaklaşık %7 proteine sahip olduğunu, hurmalardan toplanan arı polenin ise %35’e yakın proteine sahip olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca ilkbaharda toplanan arı poleni, yazın toplanan polenlerden önemli ölçüde farklı bir amino asit bileşimine sahiptir.
2- Yüksek antioksidan içeriğine sahiptir
Arı poleni faydaları arasında yüksek antioksidan içeriğine sahip olması da bulunur. Arı poleni çeşitli antioksidanlar barındırır, bunlar arasında; flavonoidler, karotenoidler, kuersetin, kaempferol ve glutatyon yer alır. Antioksidanlar, vücudunuzu serbest radikal adı verilen potansiyel olarak zararlı moleküllere karşı korur. Serbest radikallerin verdiği hasar, kanser ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklarla bağlantılıdır.
Arı poleninin faydalarını inceleyen araştırmalar, arı poleninin barındırdığı antioksidanların kronik iltihabı azaltabileceğini, zararlı bakterileri ortadan kaldırabileceğini, enfeksiyonlarla savaşabileceğini, tümörlerin büyümesine ve yayılmasına karşı mücadele edebileceğini göstermiştir.
3- Kalp hastalıkları riskini düşürür
Arı poleni faydalarından biri de kardiyovasküler sağlığa iyi gelmesidir. Kalp hastalıkları dünya çapında önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Hem yüksek kan lipitleri hem de yüksek kolesterol, kalp hastalıkları riskinin artmasıyla bağlantılıdır. İlginç bir şekilde arı poleni bu risk faktörlerini azaltabilmektedir.
Yapılan çalışmaları; arı poleni özütlerinin kötü kolesterol seviyelerini, özellikle yüksek kolesterolü düşürebildiğini göstermiştir. Arı poleni kötü kolesterol seviyelerini düşürerek, kişilerde arterlerin tıkanmasıyla meydana gelen miyopluğu iyileştirmektedir. Ek olarak arı polenindeki antioksidanlar, lipitlerin oksitlenmesini önleyebilir. Lipitler oksitlendiğinde bir araya toplanarak kan damarlarını kısıtlayabilir ve kalp hastalıkları riskini artırabilir.
4- Karaciğer sağlığına katkı sağlar
Arı poleni faydalarından bir diğeri karaciğer sağlığına olan faydalarıdır. Karaciğeriniz, kanınızdaki toksinleri parçalayan ve uzaklaştıran hayati bir organdır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, arı poleninin vücudun detoksifikasyon (detoks) yeteneklerini artırabileceğini bulmuştur. Daha yaşlı hayvanlarda arı poleni, karaciğerin antioksidan savunmasını artırmış, malondialdehit (MDA) ve üre gibi daha fazla atık ürünü kandan uzaklaştırmıştır.
Arı poleni faydalarını inceleyen diğer çalışmalar, arı poleninin içerdiği antioksidanların karaciğeri aşırı dozda ilaç alımı da dahil olmak üzere, çeşitli toksik maddelerden kaynaklanan hasara karşı koruduğunu göstermektedir. Aynı zamanda karaciğerin iyileşmesini de desteklemektedir.
Bununla birlikte, insanlar üzerinde yapılan çok az çalışma, arı poleninin karaciğer fonksiyonu üzerindeki etkilerini değerlendirmiştir. Daha yaygın ve sağlıklı veriler için, daha fazla insan üzerinde çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.
5- İltihap önleyici özelliklere sahiptir
Arı poleni faydaları arasında, iltihap önleyici özellikler sergilemesi de vardır. Arı poleni, geleneksel olarak iltihaplanmayı ve şişmeyi azaltmak için kullanılmıştır. Arı poleni faydalarını inceleyen bir araştırma, arı poleni özütünün sıçan pençelerinin şişmesini %75 azalttığını ortaya koymuştur.
Arı poleni, araşidonik asit (doymamış bir omega-6 yağ asidi) ile antioksidan kuersetin gibi iltihaplanma ve şişmeyi azaltabilen çeşitli bileşikler içermektedir. Dahası arı polenindeki bitki bileşikleri, tümör nekroz faktörü gibi iltihaplı hormonların üretimini uyaran biyolojik süreçleri baskılayabilmektedir.
6- Bağışıklık sistemini güçlendirir
Arı poleni, bağışıklık sisteminizi güçlendirerek hastalıklardan ve istenmeyen reaksiyonlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir. Araştırmalar, arı polenin faydalarının alerjilerin şiddetini ve başlangıcını azaltabileceğini göstermiştir. Bir çalışmada, arı poleninin mast hücrelerinin aktivasyonunu önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir. Mast hücreler aktive olduğunda, alerjik reaksiyonu tetikleyen kimyasallar salgılamaktadır.
Ayrıca, arı poleni faydalarını inceleyen birkaç test tüpü çalışması, arı poleninin güçlü antimikrobiyal özelliklere sahip olduğunu doğrulamıştır. Arı poleninin özütünün; E. coli, Salmonella, Pseudomonas aeruginosa gibi potansiyel olarak zararlı bakterileri ve ayrıca stafilokok enfeksiyonlarına neden mikropları öldürdüğünü bulmuştur.
7- Yaraların iyileşmesine yardımcı olur
Arı poleni faydalarından biri, yaraların iyileşmesini desteklemesidir. Arı poleni, vücudunuzdaki yaraların iyileşmesine yardımcı olabilecek antienflamatuvar ve antioksidan özelliklere sahiptir. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, arı poleninin özütünün yanık yaralarını, yanık tedavisinde altın standart olan gümüş sülfadiazin olarak tedavi etmede benzer şekilde etkili olduğunu ve çok daha az yan etkiye neden olduğunu bulmuştur.
Arı poleni faydalarını inceleyen başka bir çalışma; yanık üzerine arı poleni içeren bir merhem sürmenin, standart ilaçlara göre iyileşmeyi önemli ölçüde hızlandırdığını göstermiştir. Arı poleninin antimikrobiyal özellikleri, sıyrıklar, kesikler, çizikler ve yanıklar için iyileşme sürecini tehlikeye atabilecek önemli bir risk faktörü olan enfeksiyonları da önleyebilmektedir.
8- Antikanser özelliklere sahip olabilir
Arı poleni faydaları arasındaki en önemli madde, kanser önleyici özelliklere sahip olmasıdır. Arı poleni, hücreler anormal şekilde çoğaldığında ortaya çıkan kanserleri tedavi etmek ve önlemek için faydalı olabilir. Test tüpü çalışmaları; prostat, kolon ve lösemi kanserlerinde tümör büyümesini engellemek ve apoptozu (hücrelerin programlanmış ölümü) uyarmak için arı poleninin ekstraktlarının yararlı olabileceğini bulmuştur.
Laden bitkisinden (Cistus) ve beyaz söğütten (Salix alba) elde edilen arı poleni, anti östrojen özelliklere sahip olabilir. Bu da meme, prostat ve rahim kanseri riskini azaltabilir. Bununla birlikte, kanser ölümcül bir hastalık olduğundan, bu bulguların daha net desteklenmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
9- Menopoz belirtilerini azaltabilir
Arı poleni faydaları, menopoz belirtilerini de azaltabilmektedir. Kadınlarda adet durması anlamına gelen menopoza sıklıkla sıcak basması, gece terlemeleri, duygu durum değişiklikleri ve uyku bozuklukları gibi rahatsız edici belirtiler eşlik eder. Araştırmalar, arı poleninin çeşitli menopoz semptomlarını hafifletebileceğini gösteriyor. Bir çalışmada, kadınların %71’i arı poleni aldığında, menopoz semptomlarının iyileştiğini hissetmiştir.
Arı poleni faydalarını inceleyen başka bir çalışmada, polen takviyesi alan kadınların %65’inin daha az sıcak basması yaşadığını ortaya koymuştur. Çalışmaya katılan kadınlar, daha iyi uyku, daha az sinirlilik, eklem ağrısı ve daha iyi ruh haliyle beraber enerjik hissettiklerini bildirmiştir. Ayrıca üç aylık bir çalışma, arı poleni takviyesi alan kadınların önemli ölçüde daha az menopoz semptomu yaşadığını göstermiştir. Ek olarak, bu takviyelerin kötü kolesterolü düşürmeye ve iyi kolesterolü yükseltmeye yardımcı olduğu görülmüştür.
10- Metabolizmayı hızlandırır
Arı poleni faydalarına dair yapılan bazı araştırmalar, arı poleninin vücudun besin maddelerini kullanımını iyileştirebileceğini göstermektedir. Örneğin, demir eksikliği olan sıçanlar, diyetlerine polen eklendiğinde %66 oranında daha fazla demir emmiştir. Bu artış muhtemelen polenin, demir emilimini artıran C vitamini ve biyoflavonoid içermesinden kaynaklanmaktadır. Ek olarak, polenle beslenen sağlıklı farelerin, yediklerinden daha fazla kalsiyum ve fosfor emdiği görülmüştür. Arı poleni, emilime yardımcı olabilecek yüksek kaliteli protein ve amino asit içermektedir.
Arı poleni faydalarını inceleyen diğer çalışmalar, arı poleninin kas büyümesini iyileştirebileceğini, metabolizmayı hızlandırabileceğini ve uzun ömrü teşvik edebileceğini göstermiştir. Bu çalışmalar umut verici olsa da bütün insanların aynı faydaları yaşayıp yaşamayacakları net değildir.
11- Çoğu kişi için güvenlidir
Çoğu insan için güvenli olan arı polenini, kahvaltı veya smoothie gibi en sevdiğiniz yiyeceklere ekleyebilirsiniz. Bununla birlikte, polen veya arı sokması alerjisi olan kişilerde, kaşıntı, şişme, nefes darlığı veya anafilaksi (alerjik şok) gibi semptomlara neden olabileceğinden arı poleni ürünlerinden kaçınmalıdır. Bu ürünler ayrıca warfarin gibi kan sulandırıcılarla olumsuz etkileşime girebilir. Hamile veya emziren kadınlar, bebekler için tamamen güvenli olduğuna dair kanıt bulunmadığından, arı poleni ve ürünlerinden uzak durulmalıdır.
Arı poleni zararları var mıdır?
Arı poleni faydaları nelerdir? sorusunun yanında arı poleni zararlarının var olup olmadığı da sorulmaktadır. Nadir de olsa arı poleni kullanan bazı insanlarda, anafilaksi (alerjik şok) dahil olmak üzere ciddi alerjik reaksiyonlar görülebilir. Semptomlar arasında; vücutta kaşıntı, şişme, nefes darlığı, sersemlik ve şiddetli vücut reaksiyonları yer alabilir.
Bu reaksiyonlar, az miktarda arı poleniyle (bir çay kaşığından az miktarda) meydana gelebilir. Bu tür vakalar, özellikle polene alerjisi olan kişilerde görülebilir. Polen alerjiniz varsa, arı poleni tüketmeden önce dikkatli olmanız ve doktorunuza danışmanız çok önemlidir.
Arı poleni nasıl tüketilmelidir?
Arı poleni için uygun bir miktar belirlemek için yeterli bilimsel bilgi bulunmamaktadır. Geleneksel uygulamalar, 1/4 (çeyrek) çay kaşığı poleni, kademeli olarak günde 2 çorba kaşığına kadar yükselmeyi önermektedir. Ancak kaşıntı, şişme, nefes darlığı, sersemlik ve şiddetli tüm vücut reaksiyonları dahil olmak üzere olumsuz bir reaksiyonun semptomlarını da kendinizde gözlemlemeniz gerekmektedir. Çocuklarda ise daha dikkatli olunması gerekir.
Arı poleni; tahılların, yoğurdun veya yulaf ezmesinin üzerine serpilebilir, ev yapımı meyve sularına eklenebilir veya smoothie’lere karıştırılabilir.
Arı poleni; kiler, buzdolabı veya dondurucu gibi serin ve karanlık bir yerde saklanmalı ve doğrudan güneş ışığından uzak tutulmalıdır.
Sonuç olarak
Arı poleni faydaları bir hayli fazladır. Arı poleni birçok vitamin, mineral ve antioksidan içerir. Çalışmalar arı polenini ve içerdiği bileşiklerin, azalmış iltihaplanma, güçlü bir bağışıklık, menopoz semptomları ve yara iyileşmesi gibi birçok sağlık yararıyla ilişkilendirmiştir.
Bununla birlikte, elde edilen verilen çoğu test tüpü ve hayvan çalışmalarından kaynaklanmaktadır. Sağlık yararlarını netleştirmek için daha fazla insan üzerinde araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır.
Kaynak ve ileri okuma:
Not: Konu hakkında ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz:
Merhaba. Vücudum böbrek taşı oluşturuyor. Böyle bir durumda polen kullanmanın bir zararı olur mu?
Arı poleni ölçülü bir şekilde kullanıldığında genellikle güvenlidir. Ancak olası bir alerjinizin varlığına dair yine de doktora danışmak isteyebilirsiniz. Böbrek taşıyla ilgili şuradaki yazımızdan da faydalanabilirsiniz.