Bazal Hücreli Karsinom Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
Bazal hücreli karsinom nedir?
Bazal hücreli karsinom (BHK), ciltte görülen en yaygın kanser türlerinden biridir. Bu cilt kanseri türü deride bulunan bazal hücrelerden kaynaklanır ve genellikle güneşe maruz kalmış bölgelerde gelişir. BHK yavaş büyür, nadiren yayılır. Ciltte açık renkli veya pembe renkte parlak bir kabuklu lezyon veya yara şeklinde görülür.
BHK erken teşhis edildiğinde tedavi genellikle başarılıdır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, radyasyon tedavisi, dondurma tedavisi veya topikal ilaçlar içerir. Bu kanser türünü önlemek için güneşten ve UV ışınlarından korunmak, düzenli cilt muayeneleri yaptırmak ve diğer risk faktörlerine karşı önlem almak oldukça önemlidir.
Bazal hücreli karsinom belirtileri nelerdir?
Bazal hücreli karsinomun (BHK) genel belirtileri şunları içerebilir:
1- Ciltte yeni oluşan pürüzlü veya kabuklu lezyonlar
BHK genellikle ciltte açık renkli veya pembe renkte parlak bir kabuklu lezyon şeklinde ortaya çıkar. Bu lezyonlar genellikle pürüzlü veya kabuklu bir görünüme sahiptir.
2- Yara veya açık bir yara oluşumu
BHK’nın başka bir belirtisi, bir yara veya açık bir yara şeklinde görülen cilt lezyonlarıdır. Bu yaralar uzun süre iyileşmez veya tekrar eder.
3- Kanama veya kabuk oluşumu
BHK’lı lezyonlar genellikle kolayca kanar veya üzerinde kabuk oluşur. Bu kanama veya kabuklanma belirtilerine dikkat etmek önemlidir.
4- İyileşmeyen veya tekrar eden yaralar
BHK’lı lezyonlar genellikle uzun süre iyileşmez veya tekrar eder. Bir yara veya lezyonun normalden uzun süre iyileşmediğini veya düzelmesinin ardından tekrarladığını fark ederseniz, doktorunuza başvurmanız önemlidir.
5- Deride renk değişiklikleri
BHK, cildin pigmentasyonunda değişikliklere neden olabilir. Lezyonlar genellikle açık renkli veya pembe renkte olabilir, ancak bazı durumlarda koyu renkli veya siyah lezyonlar da görülebilir.
Not: Belirtildiği gibi, BHK genellikle yavaş büyüyen ve nadiren yayılan bir kanser türüdür. Ancak, yukarıda belirtilen belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, doktorunuza danışmanız önemlidir. Bu belirtiler, cilt kanseri veya başka bir cilt sorunuyla ilişkili olabilir ve doğru teşhis ve tedavi için profesyonel tıbbi görüş gerekebilir.
Bazal hücreli karsinom neden olur?
Bazal hücreli karsinomun (BHK) temel nedeni, cildin bazal hücrelerinde meydana gelen DNA hasarıdır. Bu hasarın aşağıdakiler gibi birkaç potansiyel nedeni vardır:
1- Güneş ışığına maruz kalma
Uzun süre güneşe maruz kalma, güneşin ultraviyole (UV) ışınlarına bağlı olarak ciltte DNA hasarına neden olabilir. Özellikle güneş yanıkları geçirme, bronzlaşma yataklarında sık sık bulunma veya açık havada çalışma gibi güneşe sürekli maruz kalma durumları BHK riskini artırır.
2- Genetik yatkınlık
Bazal hücreli karsinomun gelişiminde genetik faktörlerin rolü olabilir. Ailede cilt kanseri geçmişi olan bireylerde BHK riski artabilir.
3- Yaşlanma
Yaş ilerledikçe, ciltteki doğal koruyucu mekanizmalar azalır ve bazal hücrelerde DNA hasarı birikme eğilimi gösterebilir.
4- Radyasyon maruziyeti
Özellikle geçmişte yüksek dozda radyasyona maruz kalmış bireylerde (örneğin radyoterapi alan kanser hastalarında) BHK riski artabilir.
5- Bağışıklık sistemi sorunları
Bağışıklık sistemi sorunları olan veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullanan kişilerde BHK riski artabilir.
6- Kimyasal maruziyet
Bazı kimyasalların (örneğin arsenik, bazı pestisitler) cilt kanserine neden olabilen etkileri olabilir.
Not: Yukarıdaki faktörler, bazal hücreli karsinomun gelişimine katkıda bulunabilir, ancak herhangi bir bireyde bu faktörlerin varlığı, BHK’nın kesin olarak ortaya çıkacağı anlamına gelmez. BHK’nın tam nedenleri tam olarak anlaşılmamış olup, hastalığın ortaya çıkmasında karmaşık bir etkileşim bulunabilir.
Bazal hücreli karsinom nasıl teşhis edilir?
Bazal hücreli karsinomun (BHK) teşhisi genellikle bir dermatolog tarafından yapılır. BHK’nın teşhisi aşağıdaki yöntemlerden bir veya birkaçının kullanılmasıyla gerçekleştirilebilir:
1- Cilt muayenesi
Doktorunuz, cilt üzerindeki lezyonları ve belirtileri görsel olarak değerlendirebilir. Yeni oluşan veya değişen lezyonlara dikkat eder.
2- Biyopsi
Şüpheli bir lezyon varsa, doktorunuz bir biyopsi yapabilir. Bu işlemde, lokal anestezi altında bir parça cilt alınır ve laboratuvarda incelenir. Biyopsi sonuçları, BHK teşhisi koymak için kesin bir kanıt sağlar.
3- Dermatoskop
Doktorunuz, dermatoskop adı verilen bir cihaz kullanarak cilt yüzeyini daha detaylı bir şekilde inceleyebilir. Bu yöntem, lezyonların yapılarını ve karakteristik özelliklerini daha iyi görmeyi sağlar.
4- Histopatolojik inceleme
Biyopsi örneği laboratuvara gönderilir ve patologlar tarafından incelenir. Bu inceleme, lezyonun hücresel özelliklerini değerlendirerek BHK teşhisini onaylar.
Not: BHK teşhisi, hastanın ciltteki lezyonlarına ve belirtilerine dayanır. Genellikle cilt muayenesi ve biyopsi, doğru teşhisin konulmasında temel adımlardır.
Bazal hücreli karsinom nasıl tedavi edilir?
Bazal hücreli karsinom (BHK) tedavisi, lezyonun boyutu, yerleşimi ve yayılımı gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. BHK tedavisinde kullanılan yöntemler genellikle şunları içerir:
1- Cerrahi çıkarılma
BHK’nın çoğu vakası cerrahi olarak çıkarılır. Bu prosedürde, doktorunuz BHK lezyonunu derinlemesine ve geniş bir şekilde keserek çıkarır. Cerrahi çıkarılma, genellikle lokal anestezi altında yapılır ve genellikle başarıyla sonuçlanır.
2- Mohs cerrahisi
Mohs cerrahisi, BHK’nın daha yüksek tedavi başarısı sağlamak için kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde, lezyon katman katman çıkarılır ve her katman mikroskop altında incelenir. Bu şekilde, kanserli hücrelerin tamamen çıkarıldığından emin olunur.
3- Radyasyon tedavisi
BHK’nın cerrahi olarak çıkarılması uygun olmayan durumlarda veya yayıldığı durumlarda radyasyon tedavisi kullanılabilir. Radyasyon, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için yüksek enerjili ışınlar kullanır.
4- Kriyoterapi (dondurma tedavisi)
Kriyoterapi, sıvı nitrojen veya başka bir soğutucu madde kullanılarak BHK lezyonunun dondurulmasıyla uygulanır. Dondurulan lezyon, zamanla ölür ve vücut tarafından atılır.
5- Topikal ilaçlar
Bazı durumlarda, küçük ve yüzeysel BHK lezyonlarının tedavisi için topikal ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, lezyonun üzerine sürülerek kanserli hücreleri yok etmeyi hedefler.
Not: Tedavi seçimi, BHK’nın özelliklerine, yerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi, genellikle BHK’nın çoğunda başarılıdır. Ancak, tedavi sonrası düzenli kontroller yapılması önemlidir, çünkü BHK tekrarlayabilir. Erken teşhis ve tedavi ile BHK’nın tedavi edilebilirliği yüksektir.