Deri Döküntüsü Neden Olur? Deride Döküntü Nasıl Geçer?
Deri döküntüsü nedir?
Deri döküntüsü, cildin inflamatuar (iltihaplı) bir reaksiyonudur. Deri döküntülerine çok çeşitli hafif ila ciddi hastalıklar, bozukluklar ve durumlar neden olabilir. Döküntüler cildin küçük bir bölgesini veya tüm vücudu etkileyebilir ve tüm yaş gruplarında ve popülasyonlarda ortaya çıkabilir.
Deride döküntüler, altta yatan nedene bağlı olarak görsel, boyut ve şiddet bakımından büyük ölçüde değişir. Döküntüler kırmızı, beyaz, mor veya gümüş renkli ve kabarık, engebeli veya düz dokulu olabilir. Noktalar veya daireler olarak görünebilirler veya genişçe bir alanda ortaya çıkabilirler. Ayrıca döküntülerle beraber cilt hücreleri pullanabilir veya dökülebilir.
Deri döküntüsünün olası nedenleri çok çeşitli olduğundan, altta yatan hastalığın, bozukluğun veya durumun doğru teşhis edilmesi çok önemlidir. Bu konuda herhangi bir endişeniz varsa, doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Deri döküntüsü belirtileri nelerdir?
Deride döküntü sorununa, altta yatan hastalık, bozukluk veya duruma bağlı olarak başka semptomlar eşlik edebilir. Diğer semptomlar sindirim sistemini, solunum sistemini, sinir sistemini, üreme sistemini, kardiyovasküler sistemi, bağışıklık sistemini veya örtü sistemini (cilt ve ilgili dokular) etkileyebilir.
Ciltle ilgili belirtiler
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere cildi etkileyen diğer semptomlarla birlikte ciltte döküntü oluşabilir:
- Kabarcıklanma
- Yanma
- İnflamasyon
- Tahriş
- Kaşıntı
- Kırmızılık
- Şişlik
Diğer belirtiler
Aşağıdakiler dahil olmak üzere diğer vücut sistemleriyle ilgili diğer semptomlarla birlikte ciltte döküntü oluşabilir:
- Grip benzeri semptomlar (yorgunluk, ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, öksürük)
- Eklem ağrıları
- Nevralji (bir veya daha fazla sinirde hissedilen ağrı)
- Alt bacak ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
- Göz kızarması
- Hapşırma ve burun akıntısı
- Mide bulantısı ve/veya kusma
Ciddi belirtiler
Bazı durumlarda, acil bir ortamda hemen değerlendirilmesi gereken anafilaksi gibi ciddi veya yaşamı tehdit edebilecek bir durumu gösterebilecek diğer semptomlarla birlikte deri döküntüsü meydana gelebilir.
Ciddi veya yaşamı tehdit edebilecek bir durumu gösterebilecek belirtiler şunlardır:
- Göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma
- Bayılma veya bilinç düzeyinde değişiklik
- Yüksek ateş
- Hızlı nabız
- Şiddetli baş ağrısı
- Boyun tutulması
- Ağız, dudak veya boğazın şişmesi
- Nefes alırken hırıltı veya nefes darlığı
Deri döküntüsü neden olur?
Deride döküntülere enfeksiyon, iltihaplanma, alerjik reaksiyon, parazit, böcek ısırıkları ve otoimmün hastalığı gibi çok çeşitli hastalık ve durumlar neden olabilir.
Bulaşıcı nedenler
Ciltte döküntü, aşağıdakileri içeren bir enfeksiyondan kaynaklanabilir:
- Bakteri kaynaklı enfeksiyonlar
- Virüs kaynaklı enfeksiyonlar
- Su çiçeği
- Mantar enfeksiyonu
- Uçuk (genital herpes gibi)
- Lyme hastalığı
- Kızamık
- Menenjit
- Saçkıran
- Zona hastalığı
Alerjik nedenler
Deri döküntüsü, aşağıdakileri içeren alerjik bir reaksiyondan kaynaklanabilir:
- Hayvan kepeği gibi alerjenler
- Atopik dermatit (egzama)
- Kontakt dermatit (derinin iltihabı)
- İlaca karşı alerjik reaksiyon
- Toz veya küf alerjisi
- Egzama
- Yiyecek alerjisi
- Kurdeşen (ürtiker)
- Zehirli sarmaşık, zehirli meşe veya zehirli sumak
- Cilt alerjileri
Otoimmün nedenler
Deride döküntü, aşağıdakileri içeren bir otoimmün hastalıklardan kaynaklanabilir:
- Sedef hastalığı
- Lupus (kelebek hastalığı)
- Vaskülit (kan damarlarının iltihaplanması)
Parazitler, böcekler ve araknidler
Deri döküntüsü sorununa aşağıdaki gibi parazitler, böcekler veya araknidler neden olabilir:
- Tahta kurusu
- Pireler
- Saç biti veya kasık biti
- Sivrisinekler
- Keneler
Diğer nedenler
Deride döküntü ayrıca aşağıdakiler dahil olmak üzere diğer vücut sistemlerindeki sorunlardan da kaynaklanabilir:
- Akne (sivilce)
- Anksiyete bozuklukları
- Sürekli stresli ve endişeli hissetmek
- Çeşitli madde kullanımları
- Çeşitli ilaçlar
Ciddi nedenler
Aşağıdaki gibi bazı durumlarda, acil bir ortamda derhal değerlendirilmesi gereken ciddi veya yaşamı tehdit eden bir duruma da deri dedöküntü eşlik edebilir.
- Alerjik purpura
- Anafilaksi
- Menenjit
- Şiddetli alerjik reaksiyon
Deri döküntüsü için ne zaman doktora görünmeli?
Çoğu zaman, deride döküntüler ciddi değildir ve sorun evde tedavi ile kendi kendine çözülür. Ancak özellikle bazı durumlarda doktor kontrolü şarttır çünkü, döküntü sandığınız şey başka bir hastalık veya başka bir hastalığın işareti olabilir.
Örneğin, aşağıdaki durumlarda doktora görünmeniz önerilir:
- Tüm vücudunuzu döküntü kapladıysa
- Farklı ve endişe verici görünümü varsa
- Eklem ağrısı, boğaz ağrısı ve lenf bezi şişmesi varsa
- Kene ısırması sonucu olduysa
- Aniden başladıysa
- Hızla yayılıyor veya kötüleşiyorsa
Aşağıdaki durumlarda ise acil olarak tıbbi yardım almanız önerilir:
- Nefes darlığı, nefes alırken hırıltı, boğazda sıkışma hissi, yüz, ağız veya di şişmesi varsa
- Cildinizin soyulmasıyla kötüleşen kabaran bir döküntünüz varsa
- Ateşiniz veya titremeniz varsa
- Gözlerinizin yakınında, ağzınızın birçok bölgesinde veya cinsel organlarınızda kabarcıklar varsa
- Birden fazla mor ya da kırmızı lekeniz varsa ve çürümüş gibi görünüyorsa
Deri döküntüsü nasıl teşhis edilir?
Deride döküntünün altında yatan nedeni teşhis etmek için doktorunuz tıbbi geçmişinizi alacak, fizik muayene yapacak ve muhtemelen test isteyecektir.
Nedeni teşhis etmek için sorular
Deri döküntüsünün nedenini belirlemek için doktorunuzun sorabileceği sorular şunları içerir:
- Döküntüyü tarif edin. Nerede? Nasıl görünüyor?
- Döküntü aniden mi yoksa yavaş mı gelişti? Sürekli mi yoksa gelip gidiyor mu?
- Döküntü yemek tüketmek gibi belirli bir aktivite ile ortaya çıkıyor mu?
- Başka hangi belirtileri yaşıyorsunuz?
- Herhangi bir şey varsa, belirtilerinizi daha iyi veya daha kötü yapan nedir?
- Yeni sabunlar, deterjanlar veya kişisel ürünler kullanıyor musunuz? Eğer öyleyse, ne zaman başladınız?
- Zehirli sarmaşık, yeni ilaçlar ve yiyecekler gibi alışılmadık, yeni maddeler veya ortamlarla yakın zamanda temasta bulundunuz mu?
- Yakın zamanda herhangi bir böcek veya hayvan ısırığı yaşadınız mı?
- Hangi ilaç veya takviyeleri kullanıyorsunuz?
Nedeni teşhis etmek için testler
Deride döküntünün nedenini tespit etmek için doktorunuz, fizik muayene sırasında gerekirse baştan ayağa cildinize bakacak ve muhtemelen işaretleyecektir. Muayenede ayrıca kalbinizi, akciğerlerinizi, karnınızı ve kulaklarınızı, burnunuzu ve boğazınızı da kontrol edecektir.
Doktorunuz nörolojik bir değerlendirme de yapabilir. Çoğu zaman doktorunuz ciltte döküntüyü inceleyerek ve cevaplarınızı dinleyerek sorunu tam olarak belirleyebilir.
Bazen, aşağıdakileri içeren testler gerekli olabilir:
- Genellikle cilt testini içeren ancak kan testleri de gerektirebilen alerji testi
- Tam kan sayımı dahil olmak üzere kan testleri
- Cildi mikroskobik olarak incelemek için cilt kazımaları veya cilt biyopsisi
Deri döküntüsü nasıl tedavi edilir?
Deri döküntüsü tedavisi, döküntünün şiddetine ve altta yatan nedene bağlıdır. Amaç, altta yatan sorunu düzeltmek ve konforunuzu artırmaktır. Örneğin, döküntünüzün nedeni ilaç/ilaçlar olduğunda, başka bir ilaca geçmek bir seçenek olabilir.
Deride döküntüyü gidermeye ve kaşıntıyı durdurmaya yardımcı olmak için doktorlar aşağıdakileri içeren ilaçları reçete edebilir:
- Döküntüye bakteri veya mantar enfeksiyonu neden oluyorsa gerekli olabilecek antibiyotikler veya mantar önleyiciler
- Alerjiden kaynaklı kızarıklık ve kaşıntı için antihistaminikler
- Hem topikal hem de oral ilaçları içeren kortikosteroidler
- Soğutma jelleri, kaşıntı önleyici losyonlar ve cilt anestezikleri gibi reçetesiz de alınabilen diğer ilaçlar
Deri döküntüsüne ne iyi gelir?
Tıbbi tedavilere ek olarak, evde deri döküntüsü tedavisi için aşağıdakiler gibi çeşitli çözümleri de deneyebilirsiniz:
- Banyo veya duştan sonra hassas ciltler için günlük nemlendirici uygulamak
- Tahriş edici maddelerden, alerjenlerden, sert sabunlardan, temizleyicilerden ve deterjanlardan kaçınmak
- Cildi kurutup tahriş edebilecek sıcak su yerine soğuk veya ılık su ile banyo yapmak veya duş almak
- Yulaf ezmesi içeren banyo ürünleri kullanmak
- Sıcak havalarda bol, hafif kıyafetler giymek
- Evinizdeki havayı nemlendirmek
- Kaşıntılı cilde buz torbası uygulamak
- Dışarıdayken güneş kremi ve böcek kovucu kullanmak