Disparoni (Ağrılı Cinsel İlişki) Nedir? Neden Olur, Ne Zaman Ciddiye Almak Gerekir?

Disparoni nedir?

Ağrılı cinsel ilişki anlamına gelen disparoni, ilişki sırasında ve sonrasında gelişen ağrılardan, psikolojik kaygılara kadar değişen nedenlerle ortaya çıkabilen ağrıların tümüdür. Ağrı, ham bir his veya yanma, kaşıntı veya batma hissi olarak tanımlanabilir. Birçok kadın hayatlarının bir noktasında cinsel ilişkide ağrı yaşayabilir. Cinsel ilişki sırasında ağrı için kullanılan tıbbi terim; ilişki öncesi, sırasında veya sonrasında ortaya çıkan kalıcı veya tekrarlayan genital ağrı olarak tanımlanan disparonidir.

Ağrılı ilişkinin nedenleri bireyler arasında büyük farklılıklar gösterir ve organik, duygusal veya psikojenik olabilir. En yaygın nedenlerden biri, deri döküntülerinden veya ev kimyasallarından kaynaklanan cilt tahrişine bağlı olabilen vulvada (vulvodini) ağrı veya rahatsızlıktır. Vulvanın (genital organlar) dış yapılarından herhangi birinde veya vajina, serviks, yumurtalıklar veya rahim gibi iç cinsel organlarda herhangi bir hasar veya yaralanma yaşadığında da ağrılı cinsel ilişki meydana gelebilir. Ayrıca, vajinal mantar enfeksiyonları veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi tekrarlayan enfeksiyonlar ağrılı cinsel ilişkiyle ilişkilendirilebilir. Prekanseröz (kanser öncüsü) durumlar, vulva veya rahim ağzı (serviks) kanseri de cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.

Bazen disparoni, yalnızca üreme sistemini değil vücudun diğer kısımlarını da etkileyen kronik, altta yatan bir hastalıkla ilişkilidir. Bazen de algılanan ağrı, aslında cinsel istismar veya travmayı takiben ortaya çıkan psikolojik belirtilerden de kaynaklanır.

Disparoni, derin ve yüzeysel olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. Cinsel ilişkide ağrı yaşıyorsanız doktorunuzla konuşmalısınız. Disparoni tedavisi; ağrının nedenine odaklanarak ve bu sorununuzu ortadan kaldırmaya veya azaltmaya yardımcı olabilir.

Disparoni neden olur?

Ağrılı cinsel ilişkinin nedenleri, kişiden kişiye değişebilir. Enfeksiyonlar ve cilt rahatsızlıkları, vulvar bölgedeki yapıların herhangi birinin hastalığı veya yaralanması, ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilir. Ek olarak, genitoüriner sistem ve gastrointestinal sistem de dahil olmak üzere, bu sistemlerdeki hastalıkların altında yatan koşullar da ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilir. Bu problemler, ağrılı cinsel ilişkiyle birlikte kaşıntı, karıncalanma veya yanma hissine neden olabilirler.

Yüzeysel disparoni

Yüzeysel disparoni, cinsel ilişki sırasında ortaya çıkan ağrılardır. Penetrasyon sırasında dış genital bölgede ağrı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi faktörden dolayı oluşabilir:

1. Yetersiz kayganlık:
   Bu durum, genellikle yetersiz ön sevişmenin sonucudur. Menopoz döneminde, doğum sonrasında veya emzirme döneminde östrojen seviyelerinde düşüş yaşanması bu duruma neden olabilir. Bazı ilaçların cinsel isteği veya uyarılmayı etkilediği bilinmektedir, bu da kayganlığı azaltarak ilişkiyi ağrılı hale getirebilir. Bu tür ilaçlara; antidepresanlar, yüksek tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler, antihistaminikler ve bazı doğum kontrol hapları dahildir.
2. Yaralanma, travma veya tahriş:
   Yaşanan bir kaza, pelvik cerrahi, kadın sünneti veya doğum kanalını genişletmek için doğum sırasında yapılan bir kesi (epizyotomi) nedeniyle, kadınlarda yaralanma veya tahriş meydana gelebilir.
3. İltihaplanma, enfeksiyon veya cilt hastalıkları:
   Genital bölgedeki veya idrar yolundaki bir enfeksiyon, cinsel ilişki sırasında ağrı yaşanmasına neden olabilir. Genital bölgede egzama veya diğer cilt problemleri de ağrıya sebebiyet verebilir.
4. Vajinismus:
   Vajinal kaslarının istemsiz kasılmaları, penetrasyonu ağrılı hale getirebilir.
5. Doğuştan anormallik:
   Doğuştan vajina yokluğu (vajinal agenezi) veya vajinal açıklığı tıkayan bir zarın (deliksiz kızlık zarı- imperfore) gelişmesi gibi doğumda ortaya çıkan bir problemler de ağrıya sebebiyet verebilir.
6. Hijyen ürünleri ve ilaçlar:
   Prezervatif ve spermisit gibi doğum kontrol ürünlerine karşı alerjik reaksiyonlar ile deterjan, sabun ve kadın hijyen ürünleri gibi kimyasallardan kaynaklanan cilt tahrişi, cinsel ilişkide ağrıya neden olabilir.

Derin disparoni

Derin disparoni nedenleri aşağıdakileri içerebilir:

1. Endometriozis
2. Gonore, klamidya ve genital herpes gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
3. Pelvik inflamatuar hastalık (kadın üreme organlarının enfeksiyonu)
4. Tekrarlayan mantar enfeksiyonları
5. Rahim sarkması (Uterus prolapsusu)
6. Rahmin ters durması (retrovert uterus)
7. Rahin urları (rahim fibroidleri)
8. Sistit
9. İrritabl bağırsak sendromu
10. Pelvik taban fonksiyon bozukluğu
11. Adenomyozis
12. Hemoroid
13. Yumurtalık kistleri
14. Histerektomi dahil pelvik cerrahiden kaynaklanan yara izi
15. Radyasyon ve kemoterapi gibi kanser tedavileri

Duygusal faktörler

Duygular; cinsel ilişkide derinlemesine bir rol oynar, bu nedenle cinsel ilişki sırasında ağrı neden olabilirler.

Duygusal faktörler aşağıdakileri içerebilir:

1. Psikolojik sorunlar:
   Kaygı, depresyon, anksiyete, fiziksel görünümünüzle ilgili endişeler, yakınlık korkusu veya ilişki sorunları, düşük düzeyde uyarılmaya ve bunun sonucunda ortaya çıkan rahatsızlık veya ağrıya katkıda bulunabilir.
2. Stres:
   Pelvik taban kaslarınız, yaşamınızdaki strese tepki olarak kasılma eğilimindedir. Dolayısıyla bu durum, cinsel ilişkide ağrıya katkıda bulunabilir.
3. Cinsel istismar geçmişi:
   Disparoni yaşayan herkesin cinsel istismar geçmişi yoktur, ancak istismara uğramışsanız bu etken bir rol oynayabilir.

Duygusal faktörlerin disparoniyle ilişkili olup olmadığını söylemek zor olabilir. Yaşanan ilk ağrı, tekrarlayan ağrı korkusuna yol açarak gevşemeyi zorlaştırabilir. Dolayısıyla bu kadında daha fazla ağrıya yol açabilir. Cinsellik ağrıyla ilişkilendirildiğinde, cinsel ilişkiden kaçınma eğilimi görülebilir.

Disparoni belirtileri nelerdir?

Disparoni diğer semptomlara eşlik edebilir. Bunlar altta yatan hastalığa, bozukluğa veya duruma bağlı olarak değişir. Sıklıkla cinsel organları etkileyen belirtiler diğer vücut sistemlerini de kapsayabilir.

Disparoni, genital bölgeyi etkileyen semptomlara eşlik edebilir:

• Sadece cinsel (penetrasyon) ilişki başında ağrı
• İlişkiden saatler sonra bile süren zonklayıcı ağrı
• Kanama
• Yanma
• Kaşıntı
• Deri döküntüsü
• Batma
• Bulanık idrar veya koyu renkli idrar
• İdrar yaparken ağrı ve yanma (dizüri)
• Yüksek ateş
• Titreme

Ne zaman doktora görünmelisiniz?

Cinsel ilişki sırasında tekrarlayan ağrınız varsa, doktora görünmenizde fayda vardır. Sorunu tedavi etmek cinsel yaşamınıza ve duygusal durumunuza yardımcı olabilir.

Disparoni için hangi doktora gidilir?

Cinsel ilişki sırasında ağrı için görünmeniz gereken doktor, kadın hastalıkları uzmanı yani jinekoloji uzmanıdır. Eğer ağrınızın nedeni farklı bir durumsa, sizi ilgili bir doktora yönlendirecektir.

Disparoni nasıl teşhis edilir?

Disparoni teşhisi için yapılacak tıbbi değerlendirme genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:

1. Kapsamlı bir tıbbi geçmiş:
   Doktorunuz; ağrınızın ne zaman başladığını, nerede olduğunu, nasıl hissettirdiğini ve her cinsel partnerde ve her cinsel pozisyonda olup olmadığını sorabilir. Doktorunuz ayrıca cinsel geçmişiniz, ameliyat geçmişiniz ve doğumunuz hakkında da bilgi isteyebilir. Utanç duygusunun doğru cevap vermenizi engellemesine izin vermeyin. Bu sorular ağrınızın sebebine dair önemli ipuçları sağlar.
2. Pelvik muayene:
   Pelvik muayene sırasında doktorunuz cilt tahrişi, enfeksiyon veya anatomik problemlerin belirtilerini kontrol edebilir. Ayrıca cinsel organınıza bakabilir ve pelvik kaslarınıza hafif bir baskı uygulayarak ağrınızı bulmaya çalışabilir. Vajina duvarlarını ayırmak için spekulum adı verilen bir alet kullanılarak vajinanızın fiziksel muayenesi de yapılabilir. Cinsel ilişkide ağrı yaşayan bazı kadınlar, pelvik muayene sırasında da rahatsızlık hissederler. Çok ağrı hissediyorsanız muayeneyi durdurmayı isteyebilirsiniz.
3. Diğer testler:
   Doktorunuz disparonin belirli nedenlerinden şüphelenirse, pelvik ultrason da isteyebilir.

Disparoni nasıl tedavi edilir?

Ağrının nedenine göre tedavi seçenekleri değişmektedir.

İlaç tedavisi

Bir enfeksiyon veya hastalık bu duruma neden oluyorsa, altta yatan asıl nedeni tedavi etmek sorununuzu çözebilir. Vajinal kuruluk sorunlarına neden olduğu bilinen bazı ilaçları değiştirmek de semptomlarınızı ortadan kaldırabilir. Birçok kadın için, menopoz sonrası düşük östrojen seviyelerinden kaynaklı vajinal kuruluk yaşandığından ağrılı cinsel ilişki meydana gelebilir. Genellikle bu durum, doğrudan vajinaya uygulanan topikal östrojenle tedavi edilebilir.

Vajinal kurulukla ilgili sorunları olan kadınlarda, orta ila şiddetli disparoni tedavisi için ospemifene etkin maddesini içeren ilaçlar reçete edilebilir. Bu etkin madde, vajinal zarda östrojen gibi davranır.

Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.

Diğer tedaviler

Aşağıdaki gibi ilaç dışı tedaviler de disparoniye yardımcı olabilir:

1. Duyarsızlaştırma tedavisi:
   Ağrıyı azaltabilecek vajinal gevşeme egzersizlerini öğrenebilirsiniz.
2. Danışmanlık ve terapi:
   Cinsel ilişki bir süredir acı verdiyse, tedaviden sonra bile cinsel uyarılmaya olumsuz bir duygusal tepki verebilirsiniz. Siz ve partneriniz, cinsel ilişki sırasında ağrı nedeniyle yakınlıktan kaçındıysanız, partnerinizle iletişimde bulunmak ve cinsel yakınlığı yeniden sağlamak için yardıma ihtiyacınız olabilir. Bir danışman veya terapistle konuşmak bu sorunları çözmenize yardımcı olabilir. Bilişsel davranışçı terapi, olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmede yardımcı olabilir.

Cinsel ilişkide ağrıya ne iyi gelir?

Siz ve partneriniz, aşağıdaki gibi cinsel rutininizde yapacağınız birkaç değişiklikle ağrıyı en aza indirebilirsiniz:

1. Pozisyonları değiştirmek:
   İlişki sırasında keskin bir ağrınız varsa, üstte olmak gibi farklı pozisyonlar deneyebilirsiniz. Bu pozisyonda, penetrasyonu size iyi gelen bir derinliğe kadar dengeleyebilirsiniz.
2. İletişim kurmak:
   Neyin sizi iyi hissettirdiği ve hissettirmediği hakkında partnerinizle konuşabilirsiniz. Herhangi bir şeye ihtiyacınız varsa, bunu ona söylemelisiniz.
3. Acele etmemek:
   Daha uzun ön sevişme, doğal şekilde vajinal ıslanmanıza yardımcı olabilir. Tamamen uyarılıncaya kadar penetrasyonu geciktirerek ağrıyı azaltabilirsiniz.
4. Kayganlaştırıcılar kullanmak:
   Kayganlaştırıcı, cinsel ilişkiyi daha rahat hale getirebilir. Beğendiğiniz markayı bulana kadar farklı markaları deneyebilirsiniz.

---

Kaynak ve ileri okuma:

1. https://www.mayoclinic.org/
2. https://www.health.harvard.edu/
3. https://www.webmd.com/
4. https://www.nhs.uk/
5. https://my.clevelandclinic.org/
6. https://www.healthgrades.com/right-care/sexual-health/painful-intercourse

---

Not: Konu hakkında ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz: