Diz Ağrısı Neden Olur? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Diz ağrısı: Çok önemli bilgiler

Diz; diz kapağı, uyluk kemiği ve alt bacak kemiklerinin birleştiği eklemdir. Dizleriniz ayrıca; yaralanma, enfeksiyon ve ağrıya neden olabilecek diğer koşullara maruz kalan; deri, kaslar, tendonlar, kıkırdak, bağlar, sinirler ve kan damarlarından oluşmaktadır.

Diz kapağı ağrısı neden olur?

Ligamentler (bağlar), diz eklemini oluşturan kemikleri bir arada tutar. Kıkırdak, kemiklerin uçlarını kaplayan ve diz ekleminin düzgün hareket etmesini sağlayan koruyucu, kaygan bir dokudur. Sinirler, hissi ve hareketi kontrol eder, kan damarları ise dizler ve bacaklar arasında sürekli olarak kan dolaşımını sağlar. Sağlıklı dizler, bacağın pozisyonunu ve esnekliğini sağlar, ayrıca alt bacağın (baldırların) hareket etmesini sağlar. Dolayısıyla bu yapıların birinde oluşan herhangi bir yaralanma veya travma diz ağrısı olarak kendini gösterebilir. Diz ağrısı hayatınızı ciddi şekilde etkileyebilir. Doktor ziyaretlerinin en yaygın nedenlerinden biri de bu ağrıdır.

Sol diz kapağı ağrısı neden olur?

Diz ağrısı akut olabilir, aniden gelişebilir ve hızla kaybolabilir. Ayrıca uzun bir süre içinde kademeli olarak da artabilir. Kronik diz ağrısı birkaç haftadan aylara kadar veya daha uzun bir dönem boyunca sürebilir. Dizlerde ağrı; donuk ve ağrılı, zonklayıcı, delici veya karıncalanma şeklinde hissedebilir. Ayrıca eklem sertliği veya parestezi (sıklıkla iğne batması, karıncalanma veya yanma olarak tanımlanan ağrı benzeri hisler) yaşayabilirsiniz. Dizlerinizde ağrı son derece rahatsız edici olabilir; bacağınıza ağırlık veremeyeceğiniz veya yürüyemeyeceğiniz kadar sizi güçten düşürebilir.

Sağ diz kapağı ağrısı neden olur?

Dizlerinizdeki ağrının şiddeti, nedene bağlı olarak değişebilir. Diz ağrısının nedenleri arasında; normal büyüme ve yaşlanma da dahil olmak üzere, çok çeşitli koşullar bulunur. Küçük bir burkulma veya yaralanmadan kaynaklanan diz ağrısı; dinlenme, buz kompresi ve ilaç sürülmesi gibi evde yapılan tedavilerle ortadan kalkabilir.

Diz kapağı arkası ağrısı neden olur?

Bazı durumlarda dizlerdeki ağrı; derin ven trombozu (kan akışında yaşanan problemlerin oluşturduğu durumların genel adı), diz enfeksiyonu, kırık veya çıkık gibi ciddi veya yaşamı tehdit eden bir durumdan kaynaklanabilir. Sizde veya yakını olduğunuz birinde; diz, alt bacak veya uylukta şekil bozukluğu, şiddetli acı, şiddetli şişlik, diz veya bacakta renk değişiklikleri varsa bununla birlikte, bacakları hareket ettirmekte veya yürümekte zorluk çekiyorsanız, en kısa sürede bir doktora görünerek tıbbi yardım almalısınız.

Diz kapağının yan tarafında şişlik neden olur?

Diz ağrısı: Türler

Dizlerdeki ağrı, nedenine bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik gösterir. Donukluk veya keskinlik gibi belirli duyumların yanı sıra, ciddiyet açısından da değişebilir. Bazı yaygın diz ağrısı türleri aşağıdaki sıralanmıştır:

1. Diz çökerken oluşan diz ağrısı:
   Bu tür ağrının nedeni genellikle bursit oluşturur. Bursa, diz de dahil olmak üzere belirli eklemlerin içinde bulunan sıvı dolu keselerdir. Diz çöktüğünüzde veya dizinizi büktüğünüzde eklemler arasında amortisör görevini görürler. Bursit, bursalar iltihaplandığında veya tahriş olduğunda ortaya çıkan rahatsızlıktır.
2. Krepituslu diz ağrısı:
   Krepitus; gıcırdama, çatırdama veya çatlama gibi eklem seslerinin tıbbi terimidir. Tek başına, genellikle zararsızdır. Ancak dizlerdeki ağrıyla ortaya çıktığında menisküs yırtığı gibi bir yaralanmanın belirtisi olabilir. (Menisküs, diz yapısında bulunan bir kıkırdaktır.)
3. Merdiven çıkarken diz ağrısı:
   Merdiven çıkarken ağrı, osteoartritin (kireçlenme) erken bir belirtisi olabilir. Kireçlenme, eklem sertliğine ve sınırlı harekete de neden olan dejeneratif bir durumdur.
4. Sabahları oluşan diz ağrısı:
   Gün içinde düzelen eklem ağrısıyla uyandığınızda, bu durum iltihaplanma belirtisi olabilir. Özellikle, romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün problemlerde sık görülür. Osteoartrit ayrıca sabahları dizlerde ağrıya da neden olabilir, ancak genellikle kalkıp hareket ettikten hemen sonra düzelir.
5. Patellofemoral ağrı sendromu (PFPS):
   Diz kapağından kaynaklanan rahatsızlıkları ifade etmektedir. Genellikle aşırı kullanım veya tekrarlayan stres yaralanmasının sonucunda oluşan bu sendrom, diz kapağı çevresinde donuk ağrıya neden olmaktadır.
6. Yırtılma sonucu oluşan ağrı:
   Dizlerinizdeki ağrı, aldığınız ağır bir darbe sırasında çatlama sesini takip ettiğinde, bu durum akut bir yaralanma belirtisi olabilir. Yırtık bir ön çapraz bağ yaralanması genellikle bu tür ses ve duyuma neden olur. Ağrınız, hızlı bir şekilde giderek şiddetlenir ve artar.
7. Ani, şiddetli oluşan sabah diz ağrısı:
   İyi hissederek uyuyor ve şiddetli diz ağrısı ile uyanıyorsanız bu durum, gut hastalığının belirtisi olabilir. Gut alevlenmeleri ayrıca eklemde kızarıklığa ve şişmeye neden olabilir.

Diz ağrısı: Eşlik edebilecek semptomlar

Dizlerde ağrı; altta yatan hastalığa, bozukluğa veya duruma bağlı olarak değişen diğer semptomlarla birlikte ortaya çıkabilir. Ek semptomlar, kardiyovasküler ve nörolojik sistemler gibi diğer vücut sistemlerini veya alanlarını da etkileyebilir.

Dizlerinizdeki ağrıya eşlik edebilecek diğer semptomlar aşağıda sıralanmıştır:

1. Kanama
2. Morarma, yırtılma veya aşınma
3. Yanma veya karıncalanma hissi
4. Yürümede topallama gibi değişiklikler
5. Grip benzeri semptomlar (yorgunluk, ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, öksürük, ağrı ve sızılar)
6. Dizinizi bükememe veya düzeltememe
7. Kas spazmları
8. Eklemde kızarıklık, sıcaklık
9. Azalmış hareket aralığı veya diz sertliği
10. Şişme
11. Uyluk, alt bacak, ayak bileği veya kalça ağrısı
12. Ayak parmaklarında karıncalanma, ağrı veya diğer anormal duyumlar

Ciddiye alınması gereken semptomlar

Bazı durumlarda dizlerdeki ağrı, bacaktan akciğerlere gidebilen bir kan pıhtısının neden olduğu ve yaşamı tehdit eden bir durum olan pulmoner emboli gibi ciddi bir duruma işaret edebilecek diğer semptomlarla birlikte ortaya çıkabilir. Diğer ciddi durumlar arasında kırık, çıkık veya enfeksiyon bulunur.

Sizde veya yakını olduğunuz bir kişide, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, dizlerde ağrıyla birlikte başka ciddi semptomlar varsa, vakit kaybetmeden bir doktora görünerek tıbbi yardım almanız gerekmektedir.

1. Bayılma gibi bilinç veya uyanıklıkta değişiklik
2. Göğüs ağrısı
3. Nefes almada zorluk, hırıltı veya nefes darlığı
4. Renksiz, alışılmadık derecede solgun veya soğuk bacak
5. Yürüyememe veya bacağınıza ağırlık verememe
6. Yaralanma anında çatlama sesi
7. Hassas bir alan veya yumru çevresinde kırmızı çizgiler
8. Bacağınızda kırmızı, sıcak ve şişmiş bir bölgenin oluşumu
9. Şiddetli acı
10. Diz, alt bacak veya uyluğun şiddetli şişmesi veya deformitesi

Diz ağrısı: Nedenler

Diz ağrısına neden olabilecek birçok hastalık ve durum vardır, ancak önde gelen nedenler tipik olarak; aşırı kullanım, yaralanma ile dizdeki kaslar, kıkırdak, tendonlar ve bağlarda yaşa bağlı aşınma ve yıpranma gibi fiziksel aktivite ile ilgili gelişen problemler yer alır.

Diz ağrısının travma ve yaralanmaya bağlı nedenleri

Dizlerde ağrı, aşağıdaki durumları da içeren yaralanmalar ve travma ile ilgili sorunlardan kaynaklanabilir:

1. Eklem boşluğunda kanama (hemartroz)
2. Özellikle patella (dizkapağı) olmak üzere kemik kırığı veya diz çıkığı
3. Bursit (dizi destekleyen bursa adlı keselerin iltihaplanmasına neden olan rahatsızlık)
4. Eklem boşluğu içindeki kemik veya kıkırdak parçaları
5. Dizde yırtılma ve aşınma
6. Bacak ve diz stabilitesini sağlayan, özellikle dizin ön çapraz bağ ve iç yan bağ burkulmaları veya yırtıkları
7. Menisküs yırtığı (diz kıkırdağındaki yırtılma)
8. Osgood-Schlatter hastalığı (büyüyen ergenlerde aşırı kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan, ön tibial tüberkülün ağrılı şişmesi ile ön ve alt bacak kemiğinin üst kısmında şişlikle karakterize edilen hastalık)
9. Patellofemoral ağrı sendromu (genellikle aşırı kullanım veya yaralanma nedeniyle oluşan diz kapağı ağrısı)
10. Patellar tendinopati (aşırı kullanım veya yaralanma nedeniyle tendonların iltihaplanması veya tahrişi)
11. Biceps femoris kasının veya kuadriceps tendonunun kopması veya yırtılması

Diz ağrısına neden olan enfeksiyonlar

Diz ağrısına aşağıdakiler de dahil olmak üzere, çeşitli enfeksiyonlar neden olabilir:

1. Apse
2. Cilt ve çevre dokuların enfeksiyonu
3. Diz yarası veya yara enfeksiyonu
4. Diz eklemi enfeksiyonu (septik artrit)
5. Osteomiyelit (kemik iltihabı)

Diz ağrısının nörolojik nedenleri

Diz ağrınıza aşağıdakiler dahil olmak üzere; sinirlerde iltihaplanma, sıkışma veya hasara neden olan nörolojik durumlar neden olabilir:

1. Periferik nöropati (beyin ve omuriliğin dışında kalan sinirlerin hasar görmesine ve işlev bozukluğuna neden olan bozukluk) ve diyabetik nöropati
2. Piriformis sendromu (siyatik siniri sıkıştıran veya tahriş eden, bacakta ağrı, karıncalanma veya uyuşmaya neden olan durum)
3. Siyatik (Siyatik sinirin sıkışması, yaralanması veya iltihabı, kalçadan bacağın arkasına doğru uzanan yanma, ateş ve ağrıya neden olur.)

Diz ağrısının diğer nedenleri

Diz ağrısının diğer nedenleri arasında aşağıdakiler de bulunur:

1. Osteoartrit (kireçlenme), romatoid artrit ve gut dahil artrit türleri
2. Baker kisti (diz arkasında oluşan sıvı dolu kist)
3. Kelebek hastalığı gibi bazı bağ dokusu bozuklukları
4. Derin ven trombozu (Bacakta oluşan kan pıhtısının koparak akciğere gitmesi pulmoner emboliye neden olabilir.)
5. Fibromiyalji (yaygın kas ağrısı, sertlik ve hassasiyete neden olan kronik durum)
6. Nadir de olsa ameliyattan sonra dizde kalan yabancı cisim

Diz ağrısı: Doktor kontrolü

Hafif diz ağrıları genellikle evde yapılan bakımla iyileşebilir. Ancak birkaç haftadan uzun süredir devam eden hafif diz ağrınız varsa doktorunuzdan randevu almalı ve muayene olmalısınız.

Aşağıdaki durumlarda doktorunuzdan randevu almanız önerilir:

1. Diz ağrınız, diz burkulması veya kilitlenmesi ile oluşuyorsa
2. Diz ağrınız, dizinizi tamamen bükmenizi veya uzatmanızı engelliyorsa
3. Orta şiddetteki diz ağrınız evdeki tedaviyle geçmiyor ve üç günden fazla sürüyorsa

Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden doktora görünmeniz gerekir:

1. Belirgin diz veya bacak deformitesi varsa
2. Etkilenen bacağa ağırlık veremez veya dizinizi hiç bükemez haldeyseniz
3. Diz çevresinde ateş veya kızarıklık, şişlik ve sıcaklık varsa
4. Ayak parmaklarında, ayaklarda veya alt bacağınızda uyuşma varsa
5. Bacağınıza ağırlık vermeden şiddetli diz ağrınız varsa
6. Bir diz yaralanması veya dizinizde herhangi bir travma yaşadıysanız

Diz ağrısı: Teşhis

Durumunuzu teşhis etmek için doktorunuz, size belirtilerinizle ilgili olarak aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç soru soracaktır:

1. Dizinizin hangi kısmında ağrı hissediyorsunuz?
2. Ağrınız ne zaman başladı?
3. Ağrınız ne kadar sürüyor?
4. Acınızı tarif edebilir misiniz? Keskin veya donuk mu, zonklayan ya da ağrıyan mı, sürekli mi yoksa ara sıra mı?
5. Ağrıya neden olan herhangi bir aktivite yapıyor musunuz?
6. Karıncalanma gibi başka belirtiler yaşıyor musunuz?
7. Diğer eklemlerde ağrı hissediyor musunuz?

Doktorunuz ayrıca dizinize ve bacağınıza odaklanarak fizik muayene yapacaktır. Muayene; yaralanma belirtilerinin kontrol edilmesini ve ne kadar ileri gideceğini görmek için dizinizin farklı yönlerde hareket ettirilmesini içerebilir. Muayeneden sonra doktorunuz, röntgen, ultrason, bilgisayarlı tomografi taramaları veya MR (emar) gibi görüntüleme testleri isteyebilir. Doktorunuz otoimmün bir sorundan veya enfeksiyondan şüpheleniyorsa, kan testleri de yapılabilir.

Diz ağrısı: Tedavi

Diz ağrısı tedavisi, ağrının nedenine ve şiddetine bağlı olacaktır. Tedavinin amacı, ağrıyı hafifletmek ve altta yatan herhangi bir sorunu düzeltmeyi amaçlamaktadır. Birçok diz ağrısı türü için doktorlar önce konservatif (ameliyat içermeyen) yöntemlerle tedaviye başlar.

1. Dizin hareketsiz hale getirilmesi, desteklenmesi ve stabilize edilmesi için bandajlama veya alçı
2. Gerekirse dizden ağırlığı almak için koltuk değneği
3. Ağrı ve şişliği hafifletmeye yardımcı olabilecek ibuprofen gibi NSAİİ’ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar)
4. Ağrıyı hafifletmek ve küçük yaralanmalardan kaynaklanan şişliği azaltmak için dinlenme ve buz kompresi

Fizik tedavi, diz ağrısını düzeltmenin yaygın bir yöntemidir. Destekleyici kasları güçlendirmeye ve diz fonksiyonunu düzeltmeye yardımcı olabilir. Tüm bu çabalara karşın ağrı geçmiyorsa, eklem enjeksiyonları fayda sağlayabilir. Doktorlar nihayetinde geçmeyen diz ağrısının nedenine bağlı olarak diz artroskopisi (kapalı diz ameliyatı) gibi ameliyatları önerebilir.

Diz ağrısını gidermek için egzersizler

Diz egzersizleri, birçok insan için kapsamlı bir tedavi planının parçasıdır. Amaç, dizlerdeki destekleyici kasları güçlü ve esnek tutmaktır. Bu egzersizleri yapmak, dizinizi sabit tutar ve aynı zamanda ağrınızı hafifletebilir. Ayrıca gelecekteki diz yaralanmalarını önlemeye yardımcı olur.

Diz ağrısı için yapılabilecek bacak egzersizleri aşağıdakileri içerebilir:

1. Hamstring kaslarını germe ve esnetme egzersizleri
2. Yan bacak kaslarını çalıştıran egzersizler
3. Bacak kaldırma ve diz bükmeyi içeren egzersizler
4. Duvara yaslanarak çömelme (duvar squat)

Egzersizden sonra kasları esnetmek, kas sağlığı açısından son derecede önemlidir. Kaslar gergin olduğunda, yaralanmalara karşı daha savunmasız olma eğilimindedirler. Sizin için güvenli olan egzersiz ve esneme hareketleri hakkında doktorunuza veya fizyoterapistinize danışabilirsiniz.

Diz ağrısı için evde yapabileceğiniz yöntemler

Ev koşullarında uygulanabilen bu yöntemler, genellikle hafif diz ağrılarını gidermek için etkilidir. Bu yöntemler aşağıda sıralanmıştır:

1. Dinlenme:
   Belirli bir aktivite sırasında diz ağrısı meydana geliyorsa, o aktiviteye ara verin. Devam etmeden önce iyileşmek için kendinize zaman tanıyın.
2. Buz:
   Dizinize 20 dakikalık aralıklarla buz torbası uygulamak, ağrı ve iltihabı hafifletebilir. Bunu günde birkaç kez tekrarlayın.
3. Yükseklik:
   Otururken dizinizi yüksekte veya yatay pozisyonda tutarak, şişliğin azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
4. Isı:
   Bazı insanlar için ısı daha rahatlatıcıdır ve hafif diz ağrılarını gidermede etkilidir.
5. Reçetesiz ağrı kesiciler:
   NSAİİ’ler, küçük yaralanmalardan kaynaklanan ağrı ve şişliği tedavi eder. NSAİİ’lerden (steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar) alamıyorsanız, asetaminofen içeren ilaçlar ağrıya yardımcı olabilir, ancak bu ilaçlar iltihaplanmaya etki etmez.

Diz ağrısı için alternatif tedaviler

Glukozamin ve kondroitin; eklem ağrısı özellikle osteoartrit ağrısı için popüler bir takviyedir. Yapılan çalışmalar, kombinasyonun gerçekten işe yarayıp yaramadığı konusunda karışık sonuçlar vermiştir. Ancak sizin için denemeye değer olabilir. Yine de sizin için herhangi bir yan etkiye sahip olup olmadığını öğrenmek için, kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.

Diz ağrısı: Potansiyel komplikasyonlar

Diz ağrısının komplikasyonları altta yatan nedene bağlı olarak değişebilir. Hafif bir kas gerginliği veya çürük gibi küçük bir duruma bağlı ağrı, genellikle dinlenmeye, buz kompresine ve reçetesiz satılan iltihap önleyici ilaçlara yanıt verir. Bununla birlikte, eklem enfeksiyonu veya derin ven trombozu gibi diz ağrısının altında yatan bazı nedenler, ciddi ve muhtemelen yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir:

1. Tedavinin olumsuz etkileri
2. Kronik ağrı
3. Yürüme zorluğu
4. Sakatlanma
5. Kalça veya diz eklemi hareketliliğinin kaybı
6. Felç
7. Kalıcı eklem hareketliliği kaybı
8. Kalıcı duyu kaybı
9. Kalıcı sinir hasarı
10. Kötü yaşam kalitesi
11. Derin ven trombozu ile ilişkili pulmoner emboli
12. Enfeksiyonun yayılması ve kangren gibi ciddi enfeksiyonlar

Dizinizle ilgili geçmeyen bir ağrı veya diğer olağandışı semptomlarınız olduğunda, doktorunuza başvurmanız son derece önemlidir. Altta yatan neden teşhis edildiğinde, doktorunuz tarafından önerilen tedavi planını takip etmek, olası komplikasyon riskinizi azaltabilir.

Diz ağrısı: Video

---