Glokom: Göz Tansiyonu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi Nelerdir?

Göz tansiyonu olarak da bilinen glokom, gözde sıvı birikmesinden kaynaklanan bir göz rahatsızlığıdır. Genellikle hayatı tehdit edici değildir, ancak zamanla görme kaybı meydana gelebilir. Glokom tedavisi, ilaçlı göz damlaları kullanmayı ve bazı durumlarda ameliyat olmayı içerir.

Glokom belirtileri genellikle hasar mevcut olana kadar ortaya çıkmaz. Aynı zamanda bu, özellikle yüksek risk altındaysanız, düzenli göz muayenesi yaptırmanın gerekli olduğu anlamına gelir. Zamanında tedavi genellikle glokomun ilerlemesini durdurabilir. Tedavi olmadan glokom kalıcı görme değişikliklerine ve hatta körlüğe neden olabilir.

Glokom: Göz tansiyonu nedir?

Glokom (göz tansiyonu), gözleri etkileyen ve optik sinire zarar veren tıbbi bir durumdur. Genellikle hasar, artan göz içi göz basıncından kaynaklanır. Glokoma göz tansiyonu denmesinin sebebi de aslında tam olarak bu göz içi basıncıdır.

Göz içindeki sıvı, normalde gözün ön bölmesini doldurur ve gözü şişirmek için belirli bir miktarda basınç uygular. Bu sıvı, gözü beslemek için sürekli olarak boşalır ve yenilenir. Sıvı düzgün şekilde tahliye edilmediğinde göz içi basıncı artar ve bu durum optik sinire zarar verebilir.

Glokomdan kaynaklanan optik sinir hasarı genellikle yavaş ilerleme eğilimindedir. Çoğu zaman, görme kaybı yıllar içinde yavaş yavaş meydana gelir. Ancak bazı durumlarda nadir de olsa göz tansiyonu aniden ortaya çıkabilir ve bu gibi durumlarda ciddi derecede görme kaybına neden olabilir. Bu yüzden, aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız göz doktoruna muayene olmanız gerekir:

• Göz ağrısı
• Bulanık görme
• Baş ağrısı
• Işıkların etrafında haleler görmek
• Görme kaybı
• Mide bulantısı ve/veya kusma

Glokom: Göz tansiyonu türleri nelerdir?

Yaygın olarak görülen iki glokom kategorisi vardır; bunlar birincil ve ikincil olarak adlandırılan türlerdir. Araştırmacılar birincil glokomun nedenini araştırmaya hala devam ediyor. İkincil glokom ise başka bir tıbbi durumdan, ilaç kullanımından veya bir tür ameliyattan kaynaklanabilir.

Birincil glokom aşağıdaki türleri içerir:

1. Açık açılı glokom:
   Bu, göz tansiyonu vakalarının yaklaşık %90’ını oluşturan en yaygın tiptir. Gözde kademeli olarak sıvı ve basınç birikmesinin bir sonucudur. Bu türde gözlerden sıvıyı uzaklaştıran kanallar düzgün bir şekilde boşalmaz. Tortular da oluşur ve bu durum drenajı daha da engeller.
2. Normal tansiyonlu glokom:
   Bu, açık açılı göz tansiyonunun daha az yaygın bir şeklidir. Basınç, genel popülasyon için normal kabul edilse de o gözler için çok yüksektir ve optik sinir hasarına neden olur. Bunun için diğer isimler normal basınçlı ve düşük tansiyonlu glokomu içerir.
3. Dar açılı glokom:
   Bu daha az yaygın bir göz tansiyonu şeklidir. İrisin drenaj açısını daraltması veya bloke etmesi sonucu oluşur. Bu tür çok hızlı gerçekleşir ve aniden göz içi basıncı yükselterek ani semptomlara neden olur. Bu tip göz tansiyonu tıbbi bir acil durumdur çünkü bir gün içinde görme kaybına neden olabilir.
4. Konjenital glokom:
   Bu tip glokom doğuşta ortaya çıkan bir göz tansiyonu şeklidir. Fetal gelişim sırasında gözün drenaj sistemi düzgün gelişmediğinde ortaya çıkar.

Glokom: Göz tansiyonu belirtileri nelerdi?

Genellikle göz tansiyonu, hasar meydana gelene kadar hiçbir belirtiye neden olmaz. Belirtiler ortaya çıktığında ise kişinin hangi tür göz tansiyonundan etkilendiğine başlı olarak değişkenlik gösterir.

Açık açılı glokomun yaygın belirtileri

Açık açılı göz tansiyonunun erken uyarı işaretleri yoktur. Görme kaybı yavaş ilerler, görme kaybı tipik olarak görme alanınızın kenarlarında başlar ve tünel benzeri bir görüşe neden olur. Daha sonra ise görme kaybı bakış açınızın merkezine doğru ilerler.

Dar açılı glokomunun yaygın belirtileri

Dar açılı göz tansiyonu tipik olarak, bazen şiddetli olmak üzere ani bir semptom başlangıcına neden olur. Bu göz tansiyonu formu, acil tıbbi tedavi gerektiren ciddi bir durumdur. Bu yüzden aşağıdaki belirtilerden herhangi biri için doktora görünmeniz gerekir:

• Göz ağrısı ve/veya baş ağrısı
• Görme kaybı veya görme değişiklikleri
• Mide bulantısı ve/veya kusma
• Göz ağrısı ve/veya göz kanlanması
• Işıkların etrafında haleler görmek

Konjenital glokomun yaygın semptomları

Konjenital göz tansiyonu doğuştandır. Belirtiler doğumda mevcut olabilir, ancak birkaç aylık olana kadar belirgin olmayabilirler.

Konjenital göz tansiyonunun belirtileri şunları içerir:

• Gözlerin aşırı açılması
• Normalde şeffaf olan korneada bulanıklık
• Işığa karşı artan hassasiyet
• Bir veya iki gözün büyümesi

İkincil glokomun yaygın belirtileri

İkincil göz tansiyonu belirtileri, spesifik nedene bağlı olarak açık açılı veya dar açılı göz tansiyonu ile aynı olabilir. İkincil göz tansiyonu ciddi bir durum olduğundan, şüphe durumunda derhal doktora gidilmesi gerekir.

Glokom: Göz tansiyonu nedenleri nelerdir?

Glokom ile basınçtaki artış, genellikle, gözdeki aşırı sıvıdan kaynaklanır. Bu, drenaj mekanizması sıvı üretim hızına ayak uyduramadığında meydana gelir.

Açık açılı glokom nedenleri

Açık açılı göz tansiyonunu ilerleyen yaşa bağlı gibi görünmektedir. Ancak yine de açık açılı glokomun kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Dar açılı glokom nedenleri

Dar açılı göz tansiyonu geliştiren kişiler, dar bir bakış açısına sahip olma eğilimindedir. Bu türden muzdarip insanların yaşlandıkça göz merceği büyür. Bu da iris ve kornea arasındaki boşluğu daraltarak görme sorunlarına neden olur. Dar açılı göz tansiyonu genellikle tek gözü etkileme eğilimindedir.

İkincil glokom nedenleri

İkincil göz tansiyonunun aşağıdakiler gibi birçok olası nedeni vardır:

• İlerlemiş katarakt
• Steroidler gibi bazı ilaçların kullanımı
• Göz ameliyatı
• Diyabetik göz hastalığı (diyabetik retinopati gibi)
• Göze alınan herhangi bir darbe veya travma

Glokom: Göz tansiyonu için risk faktörleri nelerdir?

Glokom herkesi etkileyebilse de genellikle 60 yaşın üzerindeki insanları daha sık etkiler. Eğer ailenizde göz tansiyonu varsa, kalıtsal yatkınlığınız olabileceği için siz de risk altındasınız demektir.

Afrika kökenli Amerikalıların, beyaz bireylere göre glokom geliştirme olasılığı altı ila sekiz kat daha fazladır. Göz tansiyonu, aynı yaş grubundaki beyaz insanlara kıyasla 60 yaşından büyük Hispanik insanlarda da daha yaygındır. Asya kökenli kişilerde ise dar açılı glokom gelişme riski daha yüksek gibi görünmektedir.

Glokom için diğer risk faktörleri şunları içerir:

• Diyabet
• Yüksek tansiyon
• Yakını veya uzağı bulanık görme
• Göz yaralanması veya travması
• Optik sinirin incelmesi
• Uzun süreli steroid kullanımı

Riskinizi azaltmak

Yukarıdaki risk faktörlerinin çoğu, optik sinirin incelmesi gibi kontrol edemediğiniz durumları içerir. Ancak, düzenli göz muayeneleri yaptırarak görme bozukluğu veya göz tansiyonundan kaynaklanan sorunları azaltabilirsiniz.

Kapsamlı bir göz muayenesi, 40 yaşından itibaren göz tansiyonu için tarama testlerini de içermelidir. Muayeneler ayrıca optik sinir görüntülemeyi ve görme alanının kontrol edilmesini içerebilir.

Glokom: Göz tansiyonu nasıl teşhis edilir?

Glokom teşhisi için doktorunuz tıbbi geçmişinizi alacak, göz muayenesi ve gerekirse başka testler yapacaktır.

Göz tansiyonunuzu teşhis etmek için doktorunuzun sorabileceği sorular şunları içerir:

• Şu anda herhangi bir göz semptomu veya görme değişikliği yaşıyor musunuz?
• En son ne zaman göz muayenesi oldunuz?
• Ailenizde göz tansiyonu geçmişi veya başka bir göz rahatsızlığı var mı?
• Başka hangi tıbbi durumlarınız var?
• Hangi ilaçları kullanıyorsunuz?

Göz muayeneniz, göz tansiyonunu kontrol etmek için aşağıdaki testleri içerebilir:

• Doktorunuzun gözün arkasındaki optik siniri görmesini sağlayan ayrıntılı göz muayenesi
• İris ve korneanın buluştuğu drenaj açısını inceleyen gonyoskopi
• Korneanın kalınlığını ölçen pakimetri
• Retina ve optik sinir başının optik koherens tomografisi
• Retina ve optik sinirinizin dijital resmini çeken retinal görüntüleme
• Muayene için gözü büyüten yarık lamba muayenesi
• Göz içi basıncını belirlemek için gerçekleştirdiği prosedür olan tonometri
• Görüşünüzü kontrol etmek için göz çizelgelerini kullanan bir görme keskinliği testi
• Çevresel görüşünüz de dahil olmak üzere görebileceğiniz toplam alanı ölçen görme alanı testi

Glokom: Göz tansiyonu nasıl tedavi edilir?

Glokom tedavisinin amacı daha fazla hasarı ve görme kaybını önlemektir. Doktorlar bunu çeşitli şekillerde göz içi basıncını düşürerek başarır.

Birkaç tedavi seçeneği mevcuttur, ancak hiçbiri halihazırda mevcut olan optik sinir hasarını tersine çeviremez. Tedavi seçenekleri ilaçlı göz damlaları ve ameliyatı içerir.

İlaç tedavisi

Göz tansiyonu için tedavi tipik olarak aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli göz damlalarının kullanımını içerir:

1. Alfa-adrenerjik agonistler:
   Bunlar sıvı üretimini azaltır ve çıkışı artırır. Örnekler arasında apraklonidin ve brimonidin bulunur.
2. Beta blokerler:
   Bunlar gözdeki sıvı üretimini azaltır. Örnekler arasında betaksolol ve timolol bulunur. Timolol, brimonidin, timolol, dorzolamid gibi kombinasyon ilaçlar da vardır.
3. Karbonik anhidraz inhibitörleri:
   Bunlar sıvı üretimini azaltır. Örnekler arasında brinzolamid ve dorzolamid bulunur.
4. Kolinerjik ilaçlar:
   Bunlar sıvı çıkışını arttırır. Örnekler arasında pilokarpin ve karbakol bulunur.
5. Prostaglandinler:
   Bunlar sıvı çıkışını arttırır. Örnekler arasında bimatoprost, latanoprost, tafluprost ve travoprost bulunur.
6. Rho kinaz inhibitörleri:
   Bunlar, sıvı üretimini azaltmak için bir enzimi bloke eder. Bir örnek netarsudil’dir.

Göz damlası tek başına göz tansiyonunu kontrol altına alamıyorsa, doktorlar oral ilaçlar da reçete edebilir.

Lazer tedavisi

Ek tedavi yöntemleri, sıvıların mevcut drenaj kanallarından daha kolay boşalmasını sağlamak veya yeni sıvı çıkış kanalları oluşturmak için lazer cerrahisini içerir. Lazer tedavisi bazı durumlarda ilk tedavi olarak da uygulanabilir. Lazer tedavisi başarılı olursa, göz damlası veya oral ilaç ihtiyacı gecikebilir.

Dar açılı glokom tedavisi

Dar açılı göz tansiyonu için, acil tıp uzmanı damar yoluyla asetazolamid ve sıvı üretimini azaltmak ve basıncı azaltmak için ilaçlı göz damlaları uygulayabilir. Doktor ağrı, mide bulantısı ve kusmayı gidermek için de ilaç yazabilir. Dar açılı göz tansiyonu tedavisi için ameliyat veya lazer tedavisi de gerekli olabilir.

Glokom: Göz tansiyonunun potansiyel komplikasyonları nelerdir?

Glokomun potansiyel komplikasyonları hayatı tehdit edici değildir. Ancak tedavi edilmediği takdirde göz tansiyonu, yaşam kalitesini azaltabilecek görme bozukluğuna ve körlüğe yol açabilir. Tedavi planınızı takip ederek ciddi komplikasyon riskinizi en aza indirmeye yardımcı olabilirsiniz.

Göz tansiyonu için potansiyel komplikasyonları şunları içerir:

• Merkezi veya çevresel görme kaybı
• Körlük veya görme değişiklikleri
• Kronik göz ağrısı

---

---