Hemoroid (Basur) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid nedir?
Hemoroid, halk arasında basur olarak da bilinen bir tıbbi durumdur. Anüsün (makatın) iç veya dış kısmında yer alan damarların şişmesi ve genişlemesi sonucu oluşan bir durumdur. Genellikle anüs bölgesinde kaşıntı, ağrı, kanama ve şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
Hemoroidler, iç hemoroidler ve dış hemoroidler olmak üzere iki farklı tipte olabilir. İç hemoroidler, anüsün içindeki damarların şişmesi sonucu oluşur ve genellikle ağrısızdır. Bununla birlikte, dış hemoroidler anüsün dışındaki damarların şişmesiyle ortaya çıkar ve ağrı, kaşıntı ve kanamaya yol açabilir.
Hemoroidlerin birkaç nedeni vardır. Bunlar arasında kabızlık, uzun süreli tuvalette oturma, aşırı zorlama veya ıkınma, gebelik, obezite, aşırı kilo ve aşırı fiziksel aktivite sayılabilir. Genetik faktörler ve yaş da hemoroid riskini artırabilir.
Hemoroid belirtileri nelerdir?
Hemoroidlerin belirtileri kişiden kişiye ve hemoroidin türüne bağlı olarak değişebilir. Hemoroidin geneli belirtileri şunları içerir:
1- Anal kaşıntı
Anüs bölgesinde yoğun kaşıntı hissi meydana gelir. Bu kaşıntı, hemoroid bölgesindeki tahriş ve irritasyondan kaynaklanır.
2- Ağrı veya rahatsızlık
Hemoroidler genellikle ağrıya neden olmaz, ancak bazı durumlarda ağrılı olabilirler. Özellikle dış hemoroidlerde, anüs bölgesinde hassasiyet, rahatsızlık veya ağrı hissi olabilir. Bu durum, hemoroidin pıhtılaşması durumunda daha belirgin olabilir.
3- Anüs kanaması
Hemoroidlerle ilişkili en yaygın belirtilerden biri anüs kanamasıdır. Genellikle tuvalet kağıdında, tuvalet kabında veya dışkıda parlak kırmızı renkte kan görülebilir. Bu kanama, hemoroidin yüzeyindeki hassas damarların yırtılması veya zedelenmesi sonucu oluşur. Kanama genellikle ağrısızdır ve genellikle dışkılama sonrası görülür.
4- Şişlik ve toplardamarların genişlemesi
Hemoroidlerin varlığı durumunda anüs bölgesinde şişlikler ve kabarıklıklar ortaya çıkabilir. İç hemoroidler genellikle anüsün içinde bulunduğu için dışarıdan görülemezken, dış hemoroidler anüsün dışında yer alır ve genellikle şiş, yumuşak veya elastik bir yapıda görülebilir.
5- İç hemoroidlerin dışarıya çıkması
İleri durumlarda, iç hemoroidler anüsün dışına çıkabilir. Bu duruma prolabe hemoroid denir. Prolabe hemoroidler, tuvalet yapma veya uzun süreli oturma gibi aktiviteler sırasında kendiliğinden geri yerine girebilir veya bunların elle itilmesi gerekebilir.
Not: Bu belirtiler hemoroidlerin tipine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Belirtiler devam ederse veya şiddetlenirse, bir doktora danışmak önemlidir. Doktor, doğru teşhisi koymak ve uygun tedaviyi önermek için gerekli incelemeleri yapacaktır.
Hemoroid neden olur?
Hemoroidlerin ortaya çıkmasına katkıda bulunan bir dizi faktör vardır. Hemoroid oluşumunu etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
1- Kabızlık
Kabızlık, dışkının sertleşmesi ve bağırsağın düzenli bir şekilde boşaltılamaması durumudur. Kabızlık, uzun süreli ıkınma ve zorlanma gerektirebilir. Bu durum, anüs bölgesindeki damarların şişmesine ve genişlemesine yol açarak hemoroid oluşumuna katkıda bulunabilir.
2- Uzun süre tuvalette oturma
Uzun süreli tuvalette oturmak, dışkılamayı zorlaştırabilir. Bu durum da anüs bölgesindeki damarların üzerinde baskı oluşturarak hemoroid oluşumunu tetikleyebilir.
3- Aşırı zorlama veya ıkınma
Güçlü ve sıkı bir şekilde ıkınma, dışkılama sırasında anüs bölgesindeki basıncı artırabilir. Bu da hemoroidlerin gelişmesine yol açabilir.
4- Gebelik
Gebelik döneminde artan rahim basıncı, anüs bölgesindeki damarlara baskı yapabilir ve hemoroidlerin oluşmasına neden olabilir. Gebelik hormonları da bağırsak hareketlerini etkileyerek kabızlığa yol açabilir.
5- Aşırı kilolu olmak
Fazla kilolu olmak, karın içi basıncını artırabilir ve anüs bölgesindeki damarlara baskı yapabilir. Bu da hemoroidlerin gelişimine katkıda bulunabilir.
6- Aşırı fiziksel aktivite
Ağır kaldırma, uzun süre ayakta durma veya yoğun egzersiz gibi aşırı fiziksel aktiviteler, anüs bölgesindeki damarların genişlemesine ve hemoroid oluşumuna neden olabilir.
7- Genetik yatkınlık
Ailde daha önce hemoroid geçmişi bulunması, bireyin hemoroid geliştirme riskini artırabilir. Genetik faktörler, damarların yapısını etkileyebilir ve hemoroid oluşumunu kolaylaştırabilir.
8- Yaşlanma
Yaşlandıkça, bağırsak hareketleri yavaşlayabilir ve bağırsaklardaki kas tonusu azalabilir. Bu durum da kabızlık ve hemoroidlerin gelişme riskini artırabilir.
Not: Bu faktörler, hemoroidlerin oluşumuna katkıda bulunabilir, ancak herkes için geçerli olması gereken genel bir neden değildir. Hemoroidlerin ortaya çıkmasında birden çok faktörün etkili olduğunu unutmamak önemlidir. Eğer hemoroid belirtileri yaşıyorsanız veya endişeleriniz varsa, bir doktora danışmanız önemlidir.
Hemoroid nasıl teşhis edilir?
Hemoroid teşhisi, genellikle bir doktor tarafından yapılan bir fiziksel muayene ve bazen ilave testlerle konulur. Hemoroid teşhisi için kullanılan yaygın yöntemlerden bazıları şunlardır:
1- Fiziksel muayene
Doktor, anüs ve rektum bölgesini dikkatlice muayene eder. Bu muayene genellikle eldivenli parmakla yapılan bir rektal muayene içerir. Doktor, hemoroidlerin varlığını ve tipini belirlemek için anüs bölgesini inceler.
2- Anoskopi
Doktor, bir anoskop adı verilen özel bir alet kullanarak anüsün içini daha ayrıntılı bir şekilde gözlemleyebilir. Anoskop, anüsün içine yerleştirilir ve hemoroidlerin büyüklüğünü, konumunu ve içerideki durumunu görmek için kullanılır.
3- Rektoskopi
Doktor, daha detaylı bir inceleme yapmak için rektoskop adı verilen bir alet kullanabilir. Rektoskop, rektumun daha derin bölgelerine kadar uzanır ve doktorun daha ayrıntılı bir değerlendirme yapmasına olanak tanır.
4- Kolonoskopi
Şiddetli hemoroid durumlarında veya başka bağırsak sorunlarını dışlamak için kolonoskopi yapılabilir. Bu prosedürde, bir esnek tüp olan kolonoskop, rektum ve kolonun içini incelemek için kullanılır. Doktor, anormal bölgeleri tespit etmek ve başka potansiyel sorunları dışlamak için bu yöntemi tercih edebilir.
Not: Doktor, muayene sonucunda hemoroid teşhisi koyarsa, tedavi seçeneklerini tartışacak ve size uygun olanı önerecektir. İhtiyaç duyulması halinde, ek testler veya görüntüleme yöntemleri istenebilir. Bu, durumunuzun daha iyi anlaşılması ve diğer potansiyel bağırsak sorunlarının ekarte edilmesi için yapılır.
Hemoroid nasıl tedavi edilir?
Hemoroid tedavisi, semptomların şiddetine, hemoroidin tipine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hemoroid tedavisi için yaygın olarak kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
1- Evde yapılabilecek tedaviler
- Yeterli lif ve sıvı alımı:
Lif açısından zengin gıdalar tüketmek (sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar) ve bol miktarda su içmek, dışkının yumuşamasına ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olur. - Tuvalet alışkanlıklarının düzenlenmesi:
Tuvalet ihtiyacı geldiğinde geciktirmeden tuvalete gitmek, uzun süreli oturma ve zorlanmadan kaçınmak önemlidir. - Oturma banyoları:
Sıcak su dolu bir küvete ılık suyla 10-15 dakika oturmak, anüs bölgesindeki rahatsızlığı hafifletebilir. - Temizlik ve hijyen:
Tuvalet sonrası anüs bölgesini nazikçe temizlemek ve kuru tutmak önemlidir. Tahrişe neden olabilecek sert tuvalet kâğıdı yerine yumuşak bir bez veya ıslak mendil kullanılabilir.
2- İlaçlar tedavisi
- Topikal krem veya merhemler:
Anüs bölgesine uygulanan ve kaşıntı, ağrı veya şişlik gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olan krem veya merhemler kullanılabilir. Bazı ürünlerde lokal anestezik veya antienflamatuar bileşenler bulunabilir. - Fitiller:
Anüs içine yerleştirilen fitiller, hemoroidlerin iyileşmesini destekleyebilir ve semptomları hafifletebilir. Fitillerin içeriğinde genellikle anti-enflamatuar veya damar büzücü bileşenler bulunur.
3- Diğer tedaviler
- Lastik bant ligasyonu:
Doktor, iç hemoroidleri sıkıştırarak beslenme kaynaklarını kesen lastik bantlar kullanabilir. Bu, hemoroidin kuruyup dökülmesine ve iyileşmesine yol açar. - Koterizasyon:
Elektrokoter veya lazer gibi yöntemlerle hemoroidlerin küçültülmesi veya yok edilmesi sağlanabilir.
Hemoroid ameliyatı
Bazı durumlarda aşağıdakiler gibi hemoroid ameliyatı yapılması gerekebilir:
- Hemoroidektomi:
Şiddetli veya kronik hemoroidlerin tedavisinde tercih edilen bir cerrahi prosedürdür. Hemoroidin tamamen çıkarılmasıyla birlikte iyileşme sürecini gerektirir. - Hemoroidal arter ligasyonu:
Damarları ligasyon (bağlama) ve şeritleme tekniği kullanarak hemoroidin beslenmesini kesen bir yöntemdir. Cerrahi müdahale gerektiren geleneksel hemoroid tedavilerine göre daha hafif bir tedavidir.
Not: Hemoroid tedavisi, bireysel duruma bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi seçeneklerini ve sürecini belirlemek için doktora danışmak önemlidir. Doktor, durumunuzu değerlendirecek ve en uygun tedavi planını size önererek semptomların hafifletilmesini ve iyileşme sağlanmasını amaçlayacaktır.