Hiperozmi: Koku Hassasiyeti ve Mide Bulantısı Neden Olur?

Hiperozmi: Tanım

Hiperozmi, bir dizi tıbbi durumla ilişkilendirilen yüksek ve aşırı duyarlı bir koku alma duyusudur. Yaygın olmasa da koku kaybı da hiperozmide görülen bir semptomdur, ancak koku hassasiyeti ve mide bulantısı semptomları daha sık görülmektedir. Bu bozukluğa neden olduğu bilinen durumların dışında, kronik hiperozmi bazen herhangi bir açık neden olmaksızın da ortaya çıkabilir.

Hiperozmi: Belirtiler

Hiperozmisi olan kişiler, belirli kokulardan dolayı şiddetli rahatsızlık ve hatta hastalık yaşayabilirler. Sentetik kokular, parfümler ve temizlik ürünleri gibi kimyasal kokulara maruz kalmak, hafif ila şiddetli derecede rahatsızlığı tetikleyebilir. Bazı şampuanların kokusu bile bu insanlara ağır gelebilir.

Hiperozmi, koku hassasiyeti ve mide bulantısı semptomlarının yanı sıra anksiyete ve hatta depresyona bile neden olabilir. Şiddetli kokulara ve buharlara maruz kalmak da hiperozmiyi tetikleyebilir, ancak tetikleyici faktörler bireyler arasında büyük ölçüde değişir.

Hiperozmi: Nedenler

Koku hassasiyeti ve mide bulantısı gibi semptomlara neden olabilen hiperozmi, birden fazla koşulla ilişkilidir ve çeşitli semptomları tetikleyebilir. Hiperozmi ile ilişkili bazı durumlar kokuda aşırı hassasiyete neden olabilir ve bunun tersi (koku kaybı) de geçerlidir.

Bu nedenle, hiperozminizin daha büyük bir bozukluğun belirtisi mi yoksa nedeni mi olduğunu belirlemeniz zor olabilir.

Hiperozminin nedeni aşağıdakilerden biri olabilir:

1. Gebelik

Hiperozminin en yaygın nedenlerinden biri hamileliktir. Hamileliğin erken bir belirtisi, artan koku alma duyusu ve koku hassasiyetidir. Bu durum, ilk üç aylık dönem sırasında baş ağrılarını, mide bulantısını ve hatta kusmayı tetikleyebilir.

Hamilelikte hiperozminin en yaygın iki işareti koku hassasiyeti ve mide bulantısı şikayetidir. Hamilelikteki bu durum genellikle hamilelik ilerledikçe kaybolur ve doğumdan sonra genellikle tamamen kaybolur.

2. Migren

Migren baş ağrıları da hiperozmiye neden olarak koku hassasiyeti ve mide bulantısı gibi semptomlara neden olabilir. Aslında hiperozmi olsun veya olmasın, migren sorunu olan insanların büyük bir çoğunluğu kokulara karşı artan hassasiyetten şikâyet ederler. Ayrıca, koku hassasiyeti de bir migreni tetikleyebilir veya sizi bunlara daha duyarlı hale getirebilir.

3. Lyme hastalığı

Lyme hastalığı, geyik kenesi ya da Ixodes cinsi kenelerin ısırması sonucu insana bulaşan ve Borrelia burgdorferi adı verilen bakterinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır.¹ Lyme hastalığı da koku hassasi ve mide bulantısı şikayetine neden olabilir. Çünkü, yapılan bilimsel bir çalışmada, Lyme hastalığı olanların %50’sinde yüksek koku alma duyusu görülmüştür.²

4. Addison hastalığı

Addison hastalığı, adrenal bezlerin vücuttaki çeşitli işlemler için gerekli olan hormonları yeterince üretemediğinde ortaya çıkar. Yapılan bilimsel çalışmalarda, Addison hastalığı gibi otoimmün hastalıklar ile hiperozmiye bağlı koku hassasiyeti ve mide bulantısı gibi semptomlar arasındaki bağlantılar incelenmiştir.³ Yapılan bu araştırmalara göre hiperozmi, Addison hastalığının öncüsü olan tedavi edilmemiş adrenal yetmezliğin bir belirtisi olabilir.

5. Nörolojik sorunlar

Multipl skleroz (MS hastalığı), Parkinson, Alzheimer ve epilepsi dahil olmak üzere bazı nörolojik durumlar da hiperozmi ile ilişkilendirilmiştir. Koku hassasiyeti ve mide bulantısı, bu hastalıklarla yakından ilgilidir, çünkü multipl sklerozun tat ve koku gibi duyuları etkilediği bilinmektedir. Eğer nörolojik bir sorununuz olduğunu düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir nöroloji uzmanına muayene olmanız gerekir.

6. Diğer nedenler

Hiperozminin diğer olası nedenleri şunlardır:

• Çeşitli alerjiler
• Menenjit (beyin zarı iltihabı)
• Şeker hastalığı (diyabet)
• Cushing sendromu (vücutta aşırı düzeyde kortizol hormonu üretimi sonucu oluşan hastalık)
• B12 vitamini eksikliği
• Vitamin ve mineral eksiklikleri
• Bazı reçeteli ilaçlar

Not: Hiperozmi ayrıca çeşitli polip ve tümörlerden kaynaklanabilir. Ayrıca, genetik olma ihtimali de olabilir.

Hiperozmi: Tedavi

Koku hassasiyeti ve mide bulantısı gibi semptomlara neden olabilen hiperozminin uzun süreli başarılı tedavisi, altında yatan nedeni saptamayı ve tedavi etmeyi içerir. Kök nedene dayalı tedavi, kokulara karşı aşırı duyarlılığınızı hafifleterek sizi rahatlatacaktır. Nedeni belirlemek için, doktorunuzun sorduğu tüm sorulara doğru cevap vermeniz gerekir.

Bir polip veya tümör gibi bir şey hiperozmiye neden oluyorsa, bunun cerrahi olarak çıkarılması semptomları hafifletebilir. Migren ilaçları, migrenlerin temel neden olduğu durumlarda hiperozminin tedavisine yardımcı olabilir. Migren ilaçları ayrıca migrenin hiperozmi sonucu ortaya çıkmasını da önleyebilir.

Mümkün olduğunca belirli tetikleyicilerden kaçınmak da yararlı olacaktır. Tetikleyiciler her insan için farklıdır; bazı insanlarda belirli yiyecekler bir tetikleyici iken, diğerleri için parfüm veya kimyasal kokular dayanılmaz olabilir.

Reçeteli ilaçlarınızın da hiperozmiye bağlı koku hassasiyeti ve mide bulantısı yaşamanıza neden olması mümkündür. Yeni bir reçeteye başladıktan sonra hiperozmi yaşadıysanız, ilaçları değiştirme konusunda doktorunuza danışmalısınız. Bu durumda doktorunuz sizin için daha uygun bir tedavi belirleyebilir.

Sonuç olarak

Hiperozminizin altında yatan nedeni tespit edip tedavi edebiliyorsanız, uzun vadeli sonuçlar ve koku hassasiyeti ve mide bulantısı gibi şikayetlerin azalma olasılığı bir hayli fazladır. Ancak, altta yatan nedeni bulmak zor olabilir ve bu yüzden hiperozmi tedavisi de zor olabilir. Bu gibi durumlarda yapılacak en akıllıca şey, neden bulunana kadar semptomları yönetmektir.

Bu arada, tetikleyici kokulara maruz kalmanızı mümkün olduğunca azaltmanız veya ortadan kaldırmanız gerekir. Hangi tür kokuların size en çok sorun çıkardığını çözmeye çalışmalısınız.

Şikayetlerinizin bir sonucu olarak depresyon veya anksiyete belirtileri yaşıyorsanız, başa çıkmanıza yardımcı olması açısından bir psikiyatrdan yardım alabilirsiniz.

Hiperozmi: Video