Hipertiroidi Nedir, Belirtileri Nedenlerdir? Hipotirotidi Beslenme
Hipertiroidi, tiroid beziniz aşırı aktif hale geldiğinde ve ihtiyacınız olandan daha fazla tiroid hormonu ürettiğinde ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Hipertiroididen kaynaklı tiroid beziniz fazla çalıştığında, metabolizmanız hızlanır ve bu durum çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Aşağıda daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
Tiroid bezi nedir?
Tiroid bezi, normalde boynun ön alt kısmında bulunan kelebek şeklinde bir endokrin bezidir. Tiroid bezinin görevi, kana salgılanan ve daha sonra vücuttaki her dokuya taşınan tiroid hormonlarını üretmektir. Tiroid hormonu vücudun enerji kullanmasına, vücudun normal sıcaklığını korumasına ve beynin, kalbin, kasların ve diğer organların gerektiği gibi çalışmasına yardımcı olur.
Hipertiroidi nedir?
Tiroid bezinin fazla çalışması durumu olan hipertiroidi, aşırı aktif bir tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu ürettiği bir hastalıktır. Tiroid bezi boynun ön tarafında bulunur ve normal metabolizma için kritik olan bir hormon üretir. Tiroid bezi çok fazla tiroid hormonu ürettiğinde, vücudun metabolizmasının aşırı uyarılmasına yol açar. Tipik semptomlar arasında sinirlilik, kaygı, kilo kaybı ve hipertansiyon (yüksek tansiyon) bulunur.
Hipertiroidi, vücudun otoimmün tepkisi veya tiroid bezinde anormal büyüme gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Graves hastalığı adı verilen bir durum, hipertiroidinin en yaygın nedenidir. Diğer nedenler arasında tiroid nodülleri, iyot kaynaklı hipertiroidizm ve hipofiz bezininin aşırı düzeyde tiroid uyarıcı hormon üretmesi bulunur. Hipertiroidi kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
Hipertiroidinin hızlı teşhisi, tedavinin kalitesini büyük ölçüde pozitif olarak etkiler, bu yüzden şüphe durumunda vakit kaybetmeden doktora görünmek önemlidir. Düzenli tıbbi bakım ve tedavi planına uyan birçok kişi aktif, normal bir yaşam sürmektedir.
NOT:
Hipertiroidi, kardiyak aritmiler ve kalp yetmezliği gibi ciddi, potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilecek semptomlara ve komplikasyonlara yol açabilir. Sizde veya birlikte olduğunuz bir kişide göğüs ağrısı, çarpıntı veya nefes darlığı gibi belirtiler varsa, vakit kaybetmeden doktora görünmek gerekir.
Hipertiroidi belirtileri nelerdir?
Hipertiroidi belirtileri, aşırı tiroid hormonu üretimi nedeniyle metabolizmanın aşırı uyarılmasından kaynaklanır.
Belirtiler şunları içerebilir:
- Kaygı ve sinirlilik
- İshal
- Uyumakta zorluk
- Cilt ve tırnaklarda değişiklikler
- Gözlerde şişlik ve ışık hassasiyeti gibi görme değişiklikleri
- Aşırı enerjik hissetmek
- Guatr (tiroid bezinin şişmesi)
- İştah artışı
- Isıya karşı artan hassasiyet
- Kas zayıflığı ve yorgunluk
- Titremek
- Terlemek
- Açıklanamayan kilo kaybı
Ciddi belirtiler
Hipertiroidi anjina, hipertansiyon ve kalp yetmezliği gibi ciddi ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Sizde veya birlikte olduğunuz biri aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipse, doktora görünmek gerekir:
- Bayılma veya tepki vermeme gibi bilinç düzeyinde değişiklik
- Zihinsel durumdaki değişiklik veya kafa karışıklığı, halüsinasyonlar ve sanrılar gibi ani davranış değişikliği
- Göğüs tıkanıklığı ve ıslak öksürük
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, göğüste basınç veya çarpıntı
- Yüksek ateş
- Nefes darlığı, nefes almada zorluk, nefes alırken hırıltı gibi solunum sorunları
Hipertiroidi neden olur?
Hipertiroidi, tiroid bezi fazla çalıştığında ve normal metabolizma için önemli olan çok fazla tiroid hormonu ürettiğinde ortaya çıkar.
Çeşitli koşullar tiroid bezinin aşırı aktif olmasına neden olabilir ve yüksek miktarda tiroid hormonu üretmeye teşvik edebilir.
Hipertiroidi nedenleri şunlardır:
- Tiroid bezinin vücudun kendi bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğradığı otoimmün tiroid hastalığı (Graves hastalığı)
- Hipofiz bezindeki aşırı tiroid uyarıcı hormon seviyeleri
- İyot kaynaklı hipertiroidizm
- Tiroid bezinde büyüyen ve ek tiroid hormonu üreten kanserli olmayan bir kist olan tiroid nodülü
- Viral bir enfeksiyon nedeniyle tiroid bezinin iltihabı olan tiroidit
Hipertiroidi için risk faktörleri nelerdir?
Kadınların hipertiroidi geliştirme olasılığı erkeklerden daha fazladır. Bir dizi başka faktör de hastalığa yakalanma riskini artırır, ancak yine de risk faktörlerini taşıyan herkes bu durumu geliştirmeyecektir.
Hipertiroidin risk faktörleri şunları içerir:
- Virüs kaynaklı bazı enfeksiyonlar
- Bazı kanser ve AIDS tedavileri gibi ilaç tedavileri
- Hipotiroidi tedavisi için aşırı tiroid hormonu alımı
- Ailede Graves hastalığı öyküsü
- Otoimmün hastalık geçmişi
- Hamilelik
- İyot takviyeleri almak veya iyot maruziyeti
- Tiroid travması veya yaralanması
Hipertiroidi nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz hipertiroidiniz olduğundan şüpheleniyorsa, teşhis genellikle fiziksel bir muayeneyle başlar. Fizik muayenede genellikle tiroid bezinin genişlemiş olup olmadığı ve nabız atışı kontrol edilir. Doktorunuz ayrıca cildinizin yapısını inceleyecek ve parmaklarınızda titreme olup olmadığına bakacaktır. Graves hastalığınız varsa refleksleriniz hızlı olabilir ve gözlerinizde bazı anormallikler olabilir.
Hipertiroidi teşhisi, kanınızdaki tiroid hormonlarının [tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3)] ve tiroid uyarıcı hormonun (TSH) miktarını ölçen laboratuvar testleri ile doğrulanacaktır. Kanda yüksek düzeyde tiroid hormonu ve düşük TSH düzeyi, tiroid bezinin fazla çalışması durumunda yaygındır. Kan testleri tiroidinizin aşırı aktif olduğunu gösteriyorsa, doktorunuz Graves hastalığı tanısını doğrulayan tirotropin reseptör antikorları (TRAbs) düzeylerini ölçmek isteyebilir.
Doktorunuz ayrıca tiroidinizin bir resmini (tiroid taraması) almak isteyebilir. Tarama, tüm tiroid bezinizin aşırı aktif olup olmadığını veya toksik nodüler guatr (zehirli guatr) veya tiroiditiniz (tiroid iltihabı) olup olmadığını da bu sayede öğrenecektir. Tiroid bezinin iyot açısından da test edilmesi gerekebilir.
Hipertiroidi nasıl tedavi edilir?
Hipertiroidi önlenemez ancak hızlı teşhis ve tedaviyle yüksek seviyelerdeki tiroid hormonu normal seviyelere döndürülebilir. Düzenli tıbbi bakımla beraber tiroid bezinin izlenmesi ile birçok insan normal ve sağlıklı bir hayat sürebilir.
Hipertiroidi tedavisi şunları içerir:
- Hızlı kalp atış hızı ve anksiyete gibi bazı semptomları en aza indirebilen beta blokerler
- Tiroid hormonlarının aşırı üretimini azaltan antitiroid ilaçlar
- Bazı hipertiroidi vakalarında aşırı aktif tiroid bezini çıkarmak için ameliyat
- Tiroid hormonunun aşırı aktivitesini ve aşırı üretimini azaltan radyoaktif iyotun yutulması
- Kandaki tiroid hormonu seviyelerinin test edilmesi ve kullanılan tiroid hormonunun dozunun düşürülmesi
Hipertiroidinin olası komplikasyonları nelerdir?
Tedavi edilmeyen hipertiroidinin komplikasyonları ciddi olabilir ve bazı durumlarda hayatı tehdit edebilir. Doktorunuzun size özel tasarladığı tedavi planını izleyerek tiroid bezinin fazla çalışmasından kaynaklı ciddi komplikasyon riskini en aza indirmeye yardımcı olabilirsiniz.
Tedavi edilmeyen hipertiroidinin komplikasyonları şunları içerir:
- Anjina, göğüs ağrısı
- Anksiyete ve depresyon
- Kardiyak aritmiler
- Göz şişmesi, kronik göz tahrişi ve görme değişiklikleri gibi göz ve görme sorunları
- Saç dökülmesi
- Kalp yetmezliği
- Yüksek tansiyon
- Osteoporoz (kemik erimesi)
- Çarpıntı
- Hızlı kalp atış hızı
- Nedensiz kilo kaybı