Hipotiroidi Nedir? Hipotiroidi Belirtileri Nelerdir? Tiroid Bezinin Az Çalışması
Hipotiroidi nedir?
Hipotiroidi, vücudun düzgün çalışması için gerekli olan T3 (triiyodotironin) ve T4 (tiroksin) hormonlarının üretiminin azalmasına neden olan bir tiroid bezi bozukluğudur. Bu durum halk arasında tiroid bezinin az çalışması olarak da bilinir.
Hipotiroidinin yaygın belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, düzensiz kalp atışı, kilo alımı, saç dökülmesi ve cilt kuruluğu bulunur. Hipotiroidi tedavisi, tiroid hormon düzeylerini çeşitli ilaçlarla normal seviyelere çekmeyi böylelikle semptomları hafifletmeyi amaçlar.
Hipotiroidi belirtileri nelerdir?
Hipotiroidizmin ana belirtileri şunları içerir:
- Baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları
- Düzensiz adet dönemleri
- Çabucak kırılan tırnaklar
- Cildin kurulaşması ve kabalaşması
- Göz kapağı şişmesi
- Saç incelmesi veya döküLmesi
- Yavaş kalp atışı
- Aşırı yorgunluk
- Konsantrasyon zorluğu
- Hafızanın zayıflaması
- Cinsek enerjinin azalması
- Nedensiz kilo olması
Bazı durumlarda, hipotiriodi olanlarda kişilik değişiklikleri, depresyon ve bunama görülebilir. Ancak bu belirtiler çok düşük T3 ve T4 seviyelerine sahip kişilerde ortaya çıkar. Çocuklar söz konusu olduğunda bu durum (tiroid bezinin az çalışması) çocuğun gelişmesini aksatabilir.
Hipotiroidi şiddetli olduğunda ve uygun şekilde tedavi edilmediğinde sıvı tutulmasına (ödem) neden olabilir ve bundan dolayı doku iltihabı ortaya çıkabilir. İltihaplanma sonucu periferik sinirler üzerinde basınç artışı olur ve özellikle el bileğinde karıncalanma ve uyuşmaya neden olur.
Ayrıca, doğuştan hipotiroidi durumunda doğumdan sonraki ilk hafta içinde hastalık tespit edilmezse, çocukta çeşitli nörolojik sorunlar baş gösterebilir.
Hipotiroidi neden olur?
Hipotiroidinin en yaygın nedeni, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla tiroid bezine saldırmaya başladığı otoimmün bir hastalık olan Hashimoto hastalığı‘dır. Ayrıca bu durum, guatr olarak bilinen, tiroidin boyutunda artışla sonuçlanan iyot eksikliğinden de kaynaklanabilir.
Tiroid bezinin fazla çalışmasından (hipertiroidi) kaynaklı kullanılan ilaçlar da hipotiroidiye, yani tiroid bezinin az çalışmasına neden olabilir. Böyle bir durumda yapılması gereken, doktorunuzun talimatlarına uymak ve doktorunuz uygun gördüğü tedaviyi sürdürmektir.
Kilo vermek için çeşitli tiroid bezi ilaçları alan insanlarda da hipotiroidi görülebilir. Çünkü, kilo vermek için hormon bazlı ilaçlar kullanan insanlarda, tiroidin doğal üretimi durabilir ve azabilir, bu da çeşitli tiroid sorunlarına neden olabilir.
Bu nedenlere ek olarak, hamilelik sırasında veya doğum sonrası dönemde de tiroid bezi az çalışabilir, ancak kısa sürede normale dönecektir. Ek olarak, bu hastalık uygun şekilde tedavi edilmezse, kadınlarda doğurganlık ve hamilelik sorunlarına neden olabilir.
Hipotiroidi nasıl teşhis edilir?
Hipotiroidiyi teşhis etmek için doktorunuz tıbbi geçmişinizi alacak, fizik muayene yapacak ve çeşitli testler isteyecektir.
Doktorunuzun belirtileriniz ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorabileceği sorular şunları içerir:
- Hangi semptomları yaşıyorsunuz?
- Bu semptomlar ne kadar süredir var?
- Semptomlarınız sabit mi yoksa gelip geçici mi?
- Belirtilerinizi iyileştiren veya kötüleştiren nedir?
- Ailenizde tiroid hastalığı geçmişi var mı?
- Başka hangi tıbbi durumlarınız var?
- En son ne zaman adet oldunuz?
- Adet dönemleriniz düzenli mi?
- Hamile kalmaya çalışıyor musunuz?
Not: Fizik muayene sırasında doktorunuz, düşük tansiyon veya cilt veya saç değişiklikleri gibi belirtilerin olup olmadığını inceleyecektir. Doktorunuz ayrıca tiroid bezinizin boyutunun normal olup olmadığını tespit etmek boynunuza dokunmak isteyebilir.
Teşhis için testler
Yaşanılan bütün semptomlar tiroid bezinizin az çalıştığına işaret etse de kesin teşhis için aşağıdaki testler de gereklidir:
- TSH (tiroid uyarıcı hormon)
Hipotiroidi sorununuz varsa kanınızda tespit edilen TSH değeri yüksektir. Bu, hipotiroidizm için en hassas testtir. - T4 (tiroksin) testleri
Bu test grubu kandaki tiroid hormonu miktarını ölçer. Hormonun hem serbest hem de proteine bağlı formları vardır.
Not: Doktorunuz bazı durumlarda görüntüleme tetkikleri veya başka kan testleri de gerekli görebilir.
Hipotiroidi nasıl tedavi edilir?
Hipotiroidi tedavisi genellikle düşük seviyelerde tiroid hormonunu alınarak gerçekleştirilir, bu sayede hormonun normal değerlere çıkması sağlanır. Pek çok hastanın hoşuna gitmese de bu ilaç tedavisi (levotiroksin) çoğu zaman ömür boyu süren bir yaklaşımdır.
Doktorlar, hipotiroidi tedavisine başladıktan birkaç ay sonra tiroid ilaç tedavisini kan testleri ile yakından izler. Bunun nedeni ilacı doğru miktarda almanız gerektiğidir. Çünkü çok yüksek veya çok düşük tiroid seviyeleri uzun süre fark edilmezse ciddi sorunlara neden olabilir.
Doktorunuz güvenli ve etkili bir dozy ayarladığında, bu aşamadan sonra genellikle yıllık olarak izlemeniz gerekir. Ancak semptomlar yeniden ortaya çıkarsa veya yan etkiler gelişirse, doktorunuz tarafından daha sık izlenmeniz gerekebilir.
Hipotiroidi beslenme
Tiroid bezinin tiroid hormonu yapmak için iyota ihtiyacı vardır. İyot eksikliğine sahip olmak düşük tiroid hormonu seviyelerine, yani hipotiroidiye yol açabilir. Bununla birlikte, gelişmiş ülkelerdeki insanlar nadiren iyot eksikliği yaşarlar, bunun nedeni tuz ve yiyeceklere iyot takviyesi yapılmasıdır.
Öte yandan, çok fazla iyot tüketmek tiroid hastalığı olan kişiler için zararlı olabilir. Yeme düzeninizde iyotla ilgili sorularınız veya endişeleriniz varsa, doktorunuza veya bir diyetisyene danışabilirsiniz. Her ne olursa olsun, beslenme düzeninizde önemli değişiklikler yapmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Beslenme düzeniniz ayrıca tiroid hormon ilacınızı da etkileyebilir. Bazı yiyecekler vücudunuzun ilacı emme şeklini değiştirebilir. Buna yüksek lifli gıdalar, soya, ceviz ve pamuk tohumu küspesi gibi gıdalar dahildir. Antasitler, multivitaminler, kalsiyum gibi ilaçlar ve takviyeler de aynı etkiye sahip olabilir.
Hipotiroidiyle ilgili sorunlar nelerdir?
Tedavi edilmeyen hipotiroidi komplikasyonları ciddi olabilir ve bazı durumlarda yaşamı tehdit edebilir. Bundan dolayı, doktorunuzun size uygun gördüğü tedavi planını aksatmamanız önemlidir.
Tiroid bezinin az çalışması tedavi edilmezse, aşağıdaki gibi sağlık sorunlarına neden olabilir:
- Doğum kusurları
- Kalp hastalığı
- Kalp yetmezliği
- Kısırlık riski
- Düşük riski
- Kemik erimesi