Kadınlarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Olur? Hangi Bölüme Gidilmesi Gerekir?
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu neden olur? İdrar yolu enfeksiyonlarıyla ilgili belirtiler nelerdir? Doktora görünmek gerekir mi? Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu için hangi bölüme gidilir? İdrar yolu enfeksiyonları nasıl tedavi edilir? Tüm bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını aşağıda bulabilirsiniz.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu neden olur?
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu, idrar üreten ve onu vücuttan dışarı taşıyan organlarda meydana gelen bir enfeksiyondur. Bu organlar arasında; böbrekler, üreterler (böbrekleri mesaneye bağlayan uzun, ince boru şeklindeki yapılar), mesane ve üretra bulunur. Doktorlar genellikle idrar yolu enfeksiyonlarını; alt sistem enfeksiyonları ve üst sistem enfeksiyonları olarak iki türe ayırırlar.
- Alt kanal enfeksiyonları:
Mesaneyle ilgili enfeksiyonların oluşturduğu gruptur. Mesane enfeksiyonuna sistit denir. Normalde bağırsakta bulunan bakteriler, alt idrar yolu enfeksiyonlarının ana nedenidir. Bu bakteriler, anüsten üretraya ve mesaneye yayılarak, bulundukları dokuyu istila ederek enfeksiyona neden olurlar. - Üst kanal enfeksiyonları:
Bu türdeki enfeksiyon, üreterleri ve böbrekleri etkilemektedir. Bu enfeksiyonlara piyelonefrit veya böbrek enfeksiyonları da denir. Üst idrar yolu enfeksiyonları bakterilerin mesaneden böbreğe gitmesi nedeniyle oluşur. Bazen bakteriler vücudun diğer bölgelerinden kan dolaşımı yoluyla geçip, böbreğe yerleştiğinde de oluşabilir.
İdrar yolu enfeksiyonunda, kadınlar erkeklerden çok daha fazla etkilenir. Çünkü kadınlardaki üretra kısa olduğundan, bakterilerin mesaneye geçişi daha kolay olmaktadır. Cinsel ilişki, bakterilerin mesaneden yukarı doğru yayılmasına neden olabilir. Ayrıca doğum kontrol yöntemlerinden olan sperm yok edici jellerin ve diyaframların kullanılması, üretranın etrafındaki normal bakteri ortamını değiştirebilir ve enfeksiyon olasılığını artırabilir.
Hamile kadınlarda, idrar yolunun fizyolojisi ve anatomisindeki geçici değişiklikler, anne adaylarını sistit ve piyelonefrit gibi enfeksiyonlara daha yatkın hale getirir. Böbrek ve mesane enfeksiyonları, hamile kadınlar ve onların doğmamış çocukları için ciddi bir risk oluşturabilir. Çünkü erken kasılma veya doğum esnasında bu bölgede oluşan enfeksiyon bebeğe geçebilir, dolayısıyla fetüs veya bebeğin ölüm riskini artırabilir.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Alt ve üst kanal enfeksiyonları, aşağıdaki semptomlardan birine veya birkaçına neden olabilir:
- Alışılmadık şekilde sık idrara çıkma
- Yoğun idrara çıkma dürtüsü
- İdrar yaparken ağrı, rahatsızlık veya yanma hissi
- Mesane bölgesinde ağrı, basınç veya hassasiyet
- Bulanık görünen, kötü kokan veya alışılmadık derecede güçlü kokulu idrar
- Titremeli veya titremesiz ateş
- Mide bulantısı ve/veya kusma
- Yan veya orta-üst sırt ağrısı
- İdrar yapmak için uykudan uyanmak
- Olağandışı altına kaçırma vakaları
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu için ne zaman doktora görünmeli?
Sık idrara çıkma, yoğun idrara çıkma dürtüsü, idrara çıkma sırasında rahatsızlık veya idrar yolu enfeksiyonunun diğer semptomlarını görüyorsanız, mutlaka doktorunuza görünmelisiniz. Ayrıca ateş, mide bulantısı, kusma ve yan veya sırtınızda ağrı gibi böbrek enfeksiyonu semptomlarınız varsa da tıbbi yardım almalısınız. Üst veya alt idrar yolu enfeksiyonu semptomları olan her hamile kadının, derhal doktora görünmesi özellikle önemlidir.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu için hangi bölüme gidilir?
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonlarının çoğunu, aile hekimi tedavi edebilir. Kronik böbrek enfeksiyonunuz varsa değerlendirme için; üriner bozukluklar konusunda bir uzman olan üroloğa veya böbrek rahatsızlıkları konusunda uzman olan nefroloğa görünmelisiniz. Alanında uzmanlaşmış bu doktorlar ilgili sorunu tespit ederek, sizin için en iyi tedavi yöntemini uygulayacaklardır.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz size belirtilerinizi ve daha önce idrar yolu enfeksiyonu geçirip geçirmediğinizi soracaktır. Ayrıca kendiniz ve eşiniz için herhangi bir cinsel yolla bulaşan hastalığa sahip olup olmadığınızı, kondom ve diğer doğum kontrol yöntemlerini kullanıp kullanmadığınızı, olası diğer riskler için cinsel ilişkide birden fazla partnerin olup olmadığını, hamile olup olamayacağınız da dahil olmak üzere cinsel geçmişiniz hakkında size sorular soracaktır. Doktorunuz büyün bunlarla birlikte, şeker hastalığı (diyabet) gibi enfeksiyon geliştirme olasılığınızı artırabilecek başka tıbbi problemleriniz olup olmadığını da soracaktır.
Bakteri veya başka enfeksiyon belirtileri içerip içermediğini görmek için, laboratuvarda test edilecek bir idrar örneği vermeniz istenecektir. İdrar örneğiniz, belirli bakteri türlerini veya bakterileri yok etmek için kullanılabilecek antibiyotikleri belirlemek için laboratuvara gönderilebilir. Ateşiniz veya üst kanal enfeksiyonunun başka semptomları varsa, doktorunuz beyaz kan hücresi sayınızı belirlemek için, kan testi isteyebilir. Yüksek beyaz kan hücre sayısı, enfeksiyonun varlığını gösterir. Kan ayrıca bakteri üremesi açısından da test edilebilir. Buna kan kültürü denir.
Şiddetli böbrek enfeksiyonu semptomları veya sık sık alt veya üst idrar yolu enfeksiyonu atakları olan kişilerde, aşağıdaki gibi ek testler gerekebilir:
- Böbreklerinizin ve üriner sisteminizin bilgisayarlı tomografi taraması
- Ultrason muayenesi
- Sistoskopi (doktorunuzun mesanenizin içini; ince, içi boş optik boruya benzer bir alet kullanarak kontrol ettiği muayene türü)
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu nasıl tedavi edilir?
Doktorlar alt ve üst idrar yolu enfeksiyonlarını antibiyotiklerle tedavi edebilirler. Laboratuvar testleri, tedavi için en iyi antibiyotiği belirleyebilir. Karmaşık olmayan alt kanal enfeksiyonlarının çoğu, üç günlük bir antibiyotik tedavisi ile tedavi edilir, ancak hamile olan veya diyabet gibi bağışıklık sistemini baskılayan hastalıkları olan kadınların, genellikle daha uzun süre antibiyotik kullanması gerekir.
Üst kanal enfeksiyonu olan kişiler genellikle 10 ila 14 günlük bir antibiyotik tedavisi ile tedavi edilir. Ciddi üst yol enfeksiyonu olan kişilerin, damar yoluyla (intravenöz olarak) verilen antibiyotiklerle hastanede tedavi edilmesi gerekebilir. Bu durum özellikle bulantı, kusma ve ateşin, dehidratasyon riskini artırması ile kişinin oral antibiyotik almasını engelleyen durumlarda geçerlidir.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu nasıl önlenir?
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için, aşağıdaki yöntemler yardımcı olabilir:
- Her gün yeteri kadar su için
Sıvılar, idrar yolunuzu temizleyerek bakterilerin çoğalmasını engeller. Kızılcık suyu içmek, bakterilerin üretraya yapışma yeteneğini azaltarak, bakteriyel çoğalmayı engelleyebilir.
- Önden arkaya doğru silinin
Bağırsak bakterilerinin rektumdan idrar yoluna yayılmasını önlemek için, kadınların her zaman dışkı yaptıktan sonra tuvalet kağıdını önden arkaya doğru kullanmaları gerekir. Böylece bakterilerin üretraya girişi engellenebilir.
- Cinsel ilişki sırasında bakterilerin yayılmasını azaltın
Cinsel ilişkiden sonra, bakterileri üretranızdan temizlemek için idrar yapın. Cinsel ilişki sırasında hem idrar yolu enfeksiyonu hem de diğer enfeksiyon risklerini azaltmak ve bakteri oluşumunu en aza indirmek için, alınabilecek önlemler hakkında doktorunuza danışabilirsiniz.