Kelebek Hastalığı (Lupus) Nedir? Nedenler, Belirtiler, Tedaviler

Kelebek hastalığı (lupus) nedir?

Lupus olarak da bilinen kelebek hastalığı, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla sağlıklı dokulara saldırdığı, otoimmün hastalıklar sınıfına ait kronik bir hastalıktır. Kelebek hastalığı (lupus) nedenleri kesin olarak bilinmemektir. Ancak birçok hastalıkta olduğu gibi muhtemelen genetik ve çevresel faktörlerin kombinasyonundan kaynaklanmaktadır.

Aşağıda göreceğiniz üzere kelebek hastalığının birçok formu vardır:

1. SLE olarak da bilinen sistemik lupus eritematozus:
   Hemen hemen her organı veya sistemi etkileyen bir lupus formudur.
2. Diskoid lupus:
   Genellikle daha hafiftir ve çoğu zaman sadece ciltle ilişkili semptomlara neden olan bir lupus formudur.
3. Subakut kutanöz lupus:
   Semptomlar diskoid lupusa benzese de daha hafif bir lupus formudur.
4. İlaca bağlı lupus:
   Bazı ilaçların tetiklediği lupus formudur. Tetikleyici ilaç durdurulduktan sonra kaybolur.

Lupusun semptomları belirsiz olabilir, çünkü etkilenen her insan farklı şekilde etkilenir. En yaygın belirtiler eklemlerde ağrı, sertlik veya şişlik, deri döküntüleri, ateş ve yorgunluk hissidir. Bu hastalığı teşhis etmek zordur ve doğru tanı için epey zaman gerekebilir.

Kelebek hastalığı (lupus) semptomları ve komplikasyonları tedavi edilebilirdir. Hastalıktan etkilenen çoğu insan, etkili tedaviler alarak ve sağlıklı yaşam tarzını benimseyerek hastalığı yönetebilir ve iyi bir yaşam kalitesinin tadını çıkarabilir.

Kelebek hastalığı (lupus) neden olur?

Lupus, vücudun bağışıklık sisteminin kendi normal hücrelerine saldırdığı bir hastalıktır. Bu, vücudun bir enfeksiyonla savaşmak için bağışıklık sistemini kullandığı benzer bir yoldur.

Kelebek hastalığı (lupus), vücudun birçok farklı bölümünü etkileyebilen kronik bir otoimmün hastalıktır. Hastalık, bağışıklık sistemi normal ve sağlıklı dokuya yanlışlıkla saldırdığında kronik iltihaplanma ve doku hasarına neden olduğunda başlar.

Böyle bir aksiyona neden olan antikorların oluşumuna neyin neden olduğunu hala bilinmemektedir. Muhtemelen genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır.

Kelebek hastalığının olası tetikleyicilerinden bazıları şunlardır:

• Çok fazla güneş ışığına (veya diğer UV ışıklarına) maruz kalma
• Hormonlardaki değişiklikler (15 ila 45 yaş arası kadınlar en sık etkilenir)
• Bazı ilaçlar ve kimyasallar
• Enfeksiyonlar
• Yemek tercihleri
• Anksiyete ve stres
• Gebelik
• Genetik faktörler

Kelebek hastalığı (lupus) belirtileri nelerdir?

Farklı insanlar farklı semptomlara sahiptir. Lupustan bir kişi farklı zamanlarda farklı semptomlara sahip olabilir, semptomlar ve hastalığın seyri belirsiz olabilir. Bazı insanlar hastalığın ilk nüksünden sonra nispeten az semptom gösterirken, diğerlerinde hastalık kaybolabilir. Ancak hastalık kaybolsa da daha sonra tekrar etme eğilimindedir.

En yaygın lupus semptomları şunları içerir:

• Eklemlerde ağrı, sertlik veya şişme
• Güneşe maruz kaldıktan sonra ortaya çıkabilecek veya kötüleşebilecek deri döküntüleri
• Yüksek ateş
• Yorgun ve zayıf hissetme

Daha az yaygın semptomlar ise şunlardır:

• İştahsızlık ve kilo kaybı
• Saç dökülmesi
• Kas ağrıları
• Ağızda ülserler
• Göğüs ağrısı
• Böbrek sorunları
• Depresyon
• Nöbetler
• Görme problemleri
• Lenf bezi şişmesi
• Anemi (kansızlık)

Kelebek hastalığı (lupus) nasıl teşhis edilir?

Lupus olan kişilerde tanıyı zorlaştıran belirsiz semptomlar vardır ve sonuç olarak tanı koymak biraz zaman alabilir. Farklı insanlar farklı semptomlara sahiptir ve etkilenen kişi farklı zamanlarda farklı semptomlara sahip olabilir.

Teşhis, esas olarak doktorunuzun sizinle konuşması ve sizi incelemesine dayanır. Size belirtileriniz hakkında bazı sorular soracak ve daha sonra bazı kan testleri yapacaktır. Bunlar genellikle kendi dokularınıza saldıran antikor olup olmadığını ölçen bir anti nükleer antikor testi ve bir dizi başka test içerir. Ancak yine de tanı almak için bir testin yeterli olmadığı unutulmamalıdır.

Bazen tanı hemen konamaz ve zaman alabilir. Bu yüzden doktorunuzu düzenli olarak ziyaret etmeniz ve belirtilerinizi not etmeniz gerekebilir. Erken tanı koymak için doktorunuza iyi bir sağlık geçmişi bilgisi vermek de çok önemlidir, böylece doğru tanı ve tedavi daha erken netleşebilir.

Kelebek hastalığı (lupus) nasıl tedavi edilir?

Lupusun semptomları ve komplikasyonları tedavi edilebilirdir. Bu hastalıktan etkilenen çoğu insan, etkili tedaviler ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek hastalığı yönetebilir ve iyi bir yaşam kalitesine sahip olabilir.

İlaç tedavisi

İlaç tedavisi, hastalığın bireysel seyrine dikkatlice uyarlanmalıdır. Çeşitli iltihap önleyici (antienflamatuar) ilaçlar eklem ağrısı gibi hafif semptomlara sahip vakalar için yeterli olabilir. Özel merhemler de cildin kızarmasına karşı yardımcı olur.

Eklemler ve cilt aynı anda ve daha şiddetli bir şekilde etkilenirse, doktorunuzun reçete edeceği daha spesifik ilaçlar gerektirebilir. Daha farklı semptomlar için farklı ilaçlara da ihtiyaç duyabilirsiniz. Ancak akılda tutulması gereken şey, ilaç tedavisi alıyorsanız düzenli olarak bazı testler yaptırmanız gerektiğidir.

Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.

Kelebek hastalığına ne iyi gelir?

Lupus yorgunluğa neden oluğu için, yeteri miktarda uyumak ve gün içinde dinlenmek önemlidir. Fiziksel olarak düzenli olarak aktif olmak, hastalıktan etkilenen insanların refahını ve direncini arttırır ve gündüz yorgunluğuna karşı yardımcı olabilir. Eklemler etkilenirse, enerji tasarruflu şişe açacakları, kavrama yardımcıları, vücut bakım yardımcıları vb. gibi ergonomik davranışlar ve eklemleri korumaya yardımcı olur.

Lupustan etkilenen hastalar dengeli ve besleyici bir yeme düzenini benimsemelidir. İyi bir yemek tercihi, bol sebze ve meyvelerin yanı sıra iltihabı engelleyen (balık gibi) veya en azından iltihap önleyici zeytin yağı gibi yağların bulunduğu geleneksel Akdeniz yemeğidir. Kemik erimesini önlemek için ise yeteri miktarda kalsiyum ve D3 vitamini almayı ihmal etmemelisiniz.

Güneşin zararlı ışınları genellikle vücuttaki döküntüyü, bazen de genel semptomları ve diğer organ semptomlarını arttırır. Bu nedenle güneşe maruz kalmanın sınırlandırılması ve güneşten korunmak önemlidir. Kelebek hastalığına iyi gelen diğer şeyler ise; sigarayı bırakmak, sağlıklı kiloda olmak, kolesterol, kan basıncını ve kan şekerini normal düzeyde tutmaktır.

Sonuç olarak

Eğer kelebek hastalığına sahipseniz, yaşam tarzınız hakkında iyi ve sağlıklı kararlar almanız gerekir. Bu hastalık, doktorunuzun önerdiği tedavilerle beraber sağlıklı yaşam tarzı ile kolayca yönetilebilir.

Eğer kelebek hastalığından mustaripseniz, aşağıdaki öneriler size iyi gelecektir:

• Bol bol dinlenmek
• Stresten kaçınmak ve stresi yönetmeyi öğrenmek
• Düzenli olarak ve kendinizi fazla yormadan ılımlı egzersiz yapmak
• Tetikleyicileri bulmak ve böylece bundan kaçınmak (yaygın tetikleyiciler arasında stresli olmak, çok fazla güneş, soğuk algınlığı ve yonca, domates, patates veya mısır gibi yiyecekler yer alır)
• Tüm yiyecek gruplarını içeren sağlıklı yeme alışkanlığı
• Enfeksiyonlu kişilerle temastan kaçınmak
• Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak veya oldukça azaltmak
• Alkol içmemek, eğer içiyorsanız olabildiği kadar sınırlamak

Kelebek hastalığını yönetmenin diğer yolları şunlardır:

• Lupus hakkında iyi bir şekilde sahibi olmak
• Sizi tedavi eden doktorlarınızla yakın çalışmak
• İlaçlarınızı her zaman talimatlara uygun olarak almak
• Destek grubuna katılmak

Sık sorulan sorular

---