Mantar Hastalığı Nedir? Mantar Enfeksiyonu Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Mantar hastalığı: Tanım

Mantar enfeksiyonları olarak da bilinen mantar hastalığı, bir tür mikroorganizma olan bir mantarın neden olduğu rahatsızlıklardır. Çoğu durumda mantar enfeksiyonları genellikle sağlıklı insanlarda kolayca tedavi edilebilir. Bununla birlikte, başka bir hastalığı olan insanlarda bu enfeksiyonların ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.

HIV/AIDS, diyabet, organ nakli geçiren veya steroid ilaçlar kullanan, kemoterapi gibi durumlar nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilerde mantar hastalığının tedavi edilmesi daha zor olabilir. Bu durumlarda mantar enfeksiyonlarının komplikasyonları hayatı tehdit edici hale gelebilir.

Tekrarlayan mantar enfeksiyonları HIV/AIDS veya diyabet gibi ciddi, teşhis edilmemiş, altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Vajinal mantar enfeksiyonları da dahil olmak üzere, tekrarlayan mantar enfeksiyonları için muhakkak doktor kontrolü ve ardından uygun tedavi almak şarttır.

Mantar hastalığı: Nedenler

Mantar hastalığı neden olan durum ve koşullar genel olarak aşağıdakileri içermektedir:

1. Sıcak ve nemli iklim, çok terlemek veya nemli giysiler giymek
2. Diyabet, HIV/AIDS, kanser vb. gibi altta yatan hastalık nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemine sahip olmak
3. Temiz olmayan bir ortamda yaşamak ve kişisel hijyen uygulamamak
4. Temiz olmayan çoraplar ve iç çamaşırları gibi kirli giysiler giymek
5. Çok sıkı giysiler giymek ve bunun sonucunda sürekli terlemek
6. Obezite
7. Aşırı terleme sonucunda nemin vücudun kıvrımlarında birikmesi
8. Yoğun stres (Bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur.)
9. Hamilelikteki hormonal değişiklikler (Vajinal mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.)

Mantar hastalığı: Risk faktörleri

Bir dizi faktör mantar hastalığı geliştirme riskini artırsa da risk faktörleri olan tüm insanlar mantar enfeksiyonu geliştirmez.

Mantar enfeksiyonu için olası risk faktörler aşağıdakileri içerir:

• Çok genç veya çok yaşlı olmak
• Çok fazla deodorant veya kokulu tampon kullanmak
• Kirlenmiş yüzeylere, özellikle halka açık duş tesislerinde, yüzme havuzlarında, kaplıcalarda temasta bulunmak
• Şeker hastası olmak
• HIV/AIDS gibi durumlar nedeniyle zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olmak veya steroid ilaçlar kullanmak veya kemoterapi görmek
• Organ nakli geçirmiş olmak
• Kötü kişisel hijyene sahip olmak
• Özellikle uzun süre güçlü antibiyotik kullanmak
• Kadınsanız dar iç çamaşırı, tanga, kot pantolon veya diğer dar pantolon türlerinden giymek

Mantar hastalığı: Türler, resimler ve belirtiler

Birçok yaygın mantar enfeksiyonu cildi etkileyebilir. Cilde ek olarak, mantar enfeksiyonlarının yoğun olarak etkilediği başka bir vücut alanı, mukoza zarlarıdır. Bu durumun bazı örnekleri arasında, vajinal mantar enfeksiyonları ve oral pamukçuk yer almaktadır.

Aşağıda, cildi etkileyebilecek en yaygın mantar hastalıkları maddeler halinde sıralanmıştır:

1. Vücut mantarı (tinea corporis)

Tinea corporis de bir mantardan kaynaklanır. Genellikle gövde ve uzuvlarda görülür. İsmi dilimize pek yatkın olmadığı için halk arasında vücut mantarı olarak bilinir.

Vücut mantarının ana belirtisi, hafif yüksek kenarları olan halka şeklinde bir döküntüdür. Bu dairesel döküntülerin içindeki cilt, genellikle sağlıklı görünür. Döküntü yayılabilir ve sıklıkla kaşıntıya neden olur.

Tinea corporis yaygın bir mantar enfeksiyonudur ve oldukça bulaşıcıdır. Spor yapan ve çok fazla terleyen kişilerde çok sık görülür, yine de ciddi bir tehlike oluşturmaz ve genellikle antifungal bir kremle tedavi edilebilir.

2. Ayak mantarı (tinea pedis)

Ayak mantarı; ayak parmaklarınız arasında ayaklarınızdaki cildi etkileyen bir mantar enfeksiyonudur. Ayak mantarının tipik belirtileri şunlardır:

• Ayak parmaklarınız arasında veya ayak tabanlarınızda kaşıntı, yanma ve batma hissi
• Kırmızı, kuru veya pullu görünen cilt
• Çatlamış veya kabarmış cilt

Bazı durumlarda enfeksiyon vücudunuzun diğer bölgelerine de yayılabilir. Yayılma alanları arasında; tırnaklar, kasık bölgesi veya eller bulunur.

3. Kasık mantarı (tinea cruris)

Kasık mantarı kasık ve uyluklarınızda meydana gelen bir mantar hastalığı türüdür. Erkeklerde özellikle ergenlik döneminde daha da yaygın görülmektedir.

Kasık mantarının ana belirtisi, kasık bölgesinde veya üst iç uylukların etrafında başlayan kaşıntılı kırmızı bir döküntüdür. Döküntü, egzersiz veya diğer fiziksel aktivitelerden sonra kötüleşebilir, kalçalara ve karına yayılabilir.

Etkilenen cilt ayrıca pullu veya çatlamış gibi görünebilir. Döküntünün dış sınırı hafifçe yüksek olabilir ve diğer cilt bölgelerine göre daha koyu görünebilir.

4. Saç mantarı (tinea capitis)

Saçkıran olarak da bilinen bu mantar hastalığı kafa derisini ve deriyle ilişkili saçları etkilemektedir. Küçük çocuklarda yaygın olarak görülür ve reçeteli oral ilaçların yanı sıra, antifungal şampuanla tedavi edilmesi gerekir. Saçkıran belirtileri aşağıdakileri içerebilir:

• Pullu veya kırmızı görünebilecek lokalize kel yamalar
• İlgili alanlarda kaşıntı
• İlgili alanlarda hassasiyet veya ağrı

5. Cilt mantarı (tinea versicolor)

Tinea versicolor; cilt üzerinde küçük, oval beyaz lekelerin gelişmesine neden olan bir cilt enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon, yetişkinlerin yaklaşık yüzde 90’ının cildinde doğal olarak bulunan Malassezia adlı belirli bir mantar türünün aşırı büyümesinden kaynaklanır.

Bu beyaz cilt lekeleri; en sık sırt, göğüs ve üst kollarda görülür. Bazen cildinizin geri kalanından daha açık veya daha koyu görünebilirler, ayrıca kırmızı, pembe, ten rengi veya kahverengi olabilir. Bu yamalar kaşıntılı ve pullu bir görünüme sahiptir.

Tinea versicolor yaz aylarında veya ılık, nemli iklime sahip bölgelerde daha sık görülmektedir. Bazen tedavi edildikten sonra tekrar gelişebilir. Bu cilt mantarı bulaşıcı değildir.

6. Cilt kandidiyazisi (kutanöz kandidiyazis)

Bu enfeksiyon, Candida mantarlarının neden olduğu bir cilt hastalığıdır. Bu tür mantarlar doğal olarak vücudumuzda bulunur ve aşırı büyüdüklerinde enfeksiyona neden olurlar.

Cilt kandidiyazisi sıcak, nemli ve kötü havalandırılan alanlarda daha yaygın görülür. Etkilenebilecek tipik vücut bölümlerinin bazıları, göğüslerin altı ve kalça kıvrımlarıdır.

Candida enfeksiyonunun belirtileri aşağıdakileri içerebilir:

• Kırmızı döküntü
• Kaşıntı
• Küçük kırmızı cilt alanları

7. Tırnak mantarı (onikomikoz)

Tırnak mantarı olarak da bilinen onikomikoz, tırnaklarda gelişen bir mantar hastalığı türüdür. Ayak tırnaklarının enfeksiyonları daha yaygın olmasına rağmen, el tırnaklarını da etkileyebilir.

Tırnak mantarının olası belirtileri şunlardır:

• Tırnaklarda genellikle sarı, kahverengi veya beyaz alanlar
• Tırnakların kırılgan olması
• Tırnakların kalınlaşması

Bu tip bir enfeksiyonu tedavi etmek için reçeteli ilaçlar kullanılır. Ağır vakalarda, doktorunuz etkilenen bir tırnağın bir kısmını veya tamamını çıkarabilir.

Mantar hastalığı: Doktor kontrolü

Birçok mantar enfeksiyonu türü, evde tedavi yöntemleriyle kendi kendine iyileşir. Bununla birlikte, aşağıdaki durumlarda doktora görünmeniz önerilmektedir:

1. Evde tedaviden sonra düzelmeyen, kötüleşen veya geri dönen bir mantar enfeksiyonunuz varsa
2. Kaşıntı veya pullu ciltle birlikte saç dökülmesi de yaşıyorsanız
3. Bağışıklık sisteminizin zayıflamasıyla birlikte olası bir mantar enfeksiyonundan şüpheleniyorsanız
4. Diyabet hastasıysanız ve mantar hastalığı şüpheniz varsa

Mantar hastalığı için hangi doktora gidilir?

Mantar enfeksiyonları için gitmeniz gereken doktor cildiye olarak da bilinen dermatoloji uzmanıdır.

Mantar hastalığı: Tedavi

Antifungal ilaçlar mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için sıklıkla doktor tarafından reçete edilen ilaçlardır. Bu ilaçlar, mantarları doğrudan yok edebilir veya büyüme ve gelişimlerini engelleyebilir.

Antifungal ilaçlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli formlarda bulunabilir:

• Kremler veya merhemler
• Haplar
• Tozlar
• Spreyler
• Şampuanlar

Mantar hastalığınız olduğundan şüpheleniyorsanız, durumun giderilmesine yardımcı olup olmadığını görmek için doktorunuza danışarak bu ilaçlardan kullanabilirsiniz.

Daha kalıcı veya ciddi vakalarda, doktorunuz enfeksiyonunuzu tedavi etmeye yardımcı olmak için daha güçlü bir antifungal ilaç reçete edebilir.

Mantar hastalığı: Doğal tedavi

Mantara ne iyi gelir?

1. Yoğurt ve probiyotikler:
   Yoğurt ve diğer probiyotikler, birçok mantar enfeksiyonunu engellemeye yardımcı olan bol miktarda iyi bakteri içermektedir. Bu ürünler, mantar enfeksiyonlarına neden olan mikroplarla savaşır. Fermente gıdalar bir başka mükemmel probiyotik kaynağıdır.
2. Sabun ve su:
   Herhangi bir ev ilacını veya başka bir ilacı uygulamadan önce etkilenen bölgeyi, günde iki kez sabun ve suyla temizleyebilirsiniz. Bu uygulama, enfeksiyonun yayılmasını kontrol edecektir.
3. Elma sirkesi:
   Elma sirkesinin antifungal özellikleri vardır. İki çorba kaşığı elma sirkesi, ılık suda karıştırıp içebilir veya sirkenin içine bir pamuk daldırıp mantardan etkilenen cildinizin üzerine sürebilirsiniz. Bu yöntemi günde üç kez uygulayarak faydalı sonuçlar elde edebilirsiniz.
4. Hindistan cevizi yağı:
   Hindistancevizi yağı güçlü bir mantar önleyici etkiye sahiptir. Cilt üzerine uygulandığında, topikal ilaç ilaçlar gibi iyi ve güçlü bir etki yapabilir. Saç mantarı (saçkıran) tedavisinde faydalıdır. Günde üç kez, Hindistan cevizi yağını etkilenen cilt üzerine uygulayabilirsiniz.
5. Zerdeçal:
   Güçlü bir antimikrobiyal ve iltihap önleyici baharattır. Zerdeçalı biraz suyla karıştırın ve mantar enfeksiyonu olan bölgeye uygulayın. Vücudun iç bölgelerinde fayda sağlamak için ılık suyla karıştırabilir veya zerdeçal çayı içebilirsiniz.
6. Aloe vera:
   Herhangi bir cilt enfeksiyonunu iyileştirmek için en çok test edilen doğal ilaçlardan biridir. Yalnızca enfeksiyonu tedavi etmekle kalmaz, aynı zamanda cilt hasarını yatıştırır ve onarır.
7. Sarımsak:
   En güçlü antifungal ve antimikrobiyal bitkilerden biridir. Düzenli olarak sarımsak tüketenler mantar hastalığına daha az yakalanırlar. Biraz zeytin yağı ile birkaç sarımsak ezerek bir macun yapabilirsiniz. Bu karışımı, enfekte bölgeye yaklaşık otuz dakika uygulamak etkili olacaktır.
8. Zencefil:
   Zencefilde bulunan gingerol, güçlü antifungal özelliklere sahiptir. Beslenmenize zencefil çayı eklemek, Candida gibi mantar enfeksiyonlarını etkili bir şekilde önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabilir.

Mantar hastalığı: Önleme

Mantar hastalığının gelişmesini önlemek için aşağıdaki stratejileri uygulayarak, olası risklerden kendinizi koruyabilirsiniz:

1. İyi bir kişisel hijyen uyguladığınızdan emin olun.
2. Giysilerinizi, havlunuzu veya diğer kişisel eşyalarınızı paylaşmayın.
3. Her gün temiz giysiler giyin, özellikle çorap ve iç çamaşırınızı günlük olarak değiştirin.
4. İyi nefes alan giysileri ve ayakkabıları tercih edin. Çok dar veya kısıtlayıcı şekilde vücuda oturan giysilerden veya ayakkabılardan kaçının.
5. Duştan, banyodan veya yüzdükten sonra temiz ve kuru bir havluyla düzgün bir şekilde kurulandığınızdan emin olun.
6. Soyunma odalarında çıplak ayakla yürümek yerine, sandalet veya parmak arası terlik kullanın.
7. Spor salonu ekipmanlarını veya kamusal alanlarda paylaşılan yüzeyleri kullanmadan önce silin.
8. Mantar enfeksiyonu belirtileri olan hayvanlardan uzak durun.

Mantar hastalığı: Komplikasyonlar

Mantar hastalığı; HIV/AIDS hastaları, steroid ilaç kullananları ve kemoterapi gören kişiler gibi zayıflamış bağışıklık sistemi olan insanlar için ciddi bir durum olabilir. Bu tür durumlarda mantar enfeksiyonları vücuda yayılarak, kalp ve beyin gibi hayati organlarda mantar enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu durum, aşağıdakiler de dahil olmak üzere kritik, yaşamı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir:

1. Apse oluşumu
2. Endokardit (kalbin iç yüzüyle kalp kapaklarının iltihabı)
3. Menenjit (beyin ve omurilik zarı iltihabı)
4. Nefrit (böbrek iltihabı)
5. Organ yetmezliği
6. Vücudun organ naklini red etmesi

Mantar hastalığı: Özet

Mantar hastalığı oldukça yaygın görülen bir durumdur. Bu enfeksiyonlar genellikle ciddi olmasa da kaşıntılı veya pullu kırmızı cilt nedeniyle, rahatsızlığa ve tahrişe neden olabilirler. Tedavi edilmedikleri takdirde, döküntüler yayılabilir veya daha fazla tahrişe neden olabilirler.

Mantar enfeksiyonlarının tedavisinde yardımcı olabilecek birçok ilaç bulunur. Bununla birlikte eczacınızın önerdiği ilaçla geçmeyen mantarlar için, muhakkak doktorunuza danışmalısınız. Daha etkili bir tedavi için doktora ihtiyacınız olabilir.

Mantar hastalığı: Video