Mezotelyoma Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
Mezotelyoma nedir?
Mezotelyoma, genellikle akciğerlerin dışını kaplayan zar etrafında gelişen, asbeste maruz kalmanın sebep olduğu nadir bir kanser türüdür. Asbest lifleri solunum yoluyla içeri girer ve bu zar üzerinde birikir, bu da yıllar sonra kansere yol açabilir. Bu kanser türü genellikle geç fark edilir ve tedavi etmesi zor olabilir.
Hastalık, asbeste maruz kaldıktan uzun yıllar sonra belirtiler göstermeye başlar. Bu belirtiler arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük yer alır. Mezotelyoma erken teşhis edildiğinde, tedavi hastalığın yayılmasını yavaşlatabilir ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirebilir.
Mezotelyoma belirtileri nelerdir?
Mezotelyoma belirtileri genellikle hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
- Nefes darlığı, akciğer zarlarının etkilenmesi nedeniyle meydana gelebilir.
- Göğüs veya sırt ağrısı, tümörün sinirler veya diğer dokulara baskı yapması sonucu oluşur.
- Kronik öksürük, sıklıkla rahatsız edici ve ağrılı olabilir.
- Kilo kaybı ve iştahsızlık, genel sağlık durumunun bozulmasıyla ilişkilidir.
- Yorgunluk, hastalığın genel etkilerinden kaynaklanır.
- Yüksek ateş ve terleme, özellikle gece saatlerinde yaygındır.
- Yutma zorluğu, boğaz ve göğüs bölgesindeki tümör baskısı sonucunda oluşabilir.
Not: Bu belirtiler diğer daha yaygın hastalıklarla da ortak olduğundan, mezotelyoma teşhisi koymak zor olabilir ve genellikle detaylı tıbbi incelemeler gerektirir.
Mezotelyoma neden olur?
Mezotelyoma, çoğunlukla asbeste maruz kalma sonucu oluşur. Asbest, lifli bir madde olup, geçmişte inşaat malzemeleri, fren balataları ve birçok diğer üründe yaygın olarak kullanılmıştır.
Mezotelyoma oluşumuna yol açan ana faktörlerden bazıları şunlardır:
- Asbest liflerinin solunması
Asbest lifleri, zararlı parçacıklar halinde havaya karışabilir. Bu lifler solunum yoluyla vücuda girip akciğer zarlarına (plevra) veya karın zarına (periton) yerleşebilir. - Uzun süreli veya yoğun maruziyet
Asbeste uzun süre veya yoğun şekilde maruz kalmak, mezotelyoma riskini artırır. Bu durum genellikle asbestle çalışan işçilerde veya asbest içeren malzemelerle sıkça temas eden kişilerde görülür. - Genetik faktörler
Bazı kişilerin genetik yapıları, asbeste maruz kalmaları durumunda mezotelyoma geliştirme riskini artırabilir. - Asbest liflerinin vücutta kalması
Asbest lifleri vücuttan atılamaz ve yıllarca dokularda kalabilir. Bu süre zarfında, sürekli doku tahrişi ve hasarı kansere dönüşebilir.
Not: Asbestin zararları anlaşıldıktan sonra birçok ülkede kullanımı sınırlandırılmış veya yasaklanmıştır. Ancak, geçmişte maruz kalan kişilerde hala mezotelyoma riski bulunmaktadır.
Mezotelyoma nasıl teşhis edilir?
Mezotelyoma teşhisi genellikle hastanın semptomları, asbeste maruz kalma öyküsü ve fiziksel muayene bulguları üzerine kurulur. İlk adım, göğüs röntgeni ve bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gibi görüntüleme testleri ile potansiyel anormalliklerin saptanmasıdır. Bu testler, akciğer zarında kalınlaşma, sıvı birikimi veya tümörlerin varlığını gösterebilir, ancak kesin teşhis koymak için yeterli değildir.
Kesin teşhis, genellikle biyopsi adı verilen bir işlemle yapılır. Biyopsi sırasında, doktorlar göğüs duvarından veya akciğer zarından doku örnekleri alır. Bu örnekler, mikroskop altında incelenir ve mezotelyoma hücrelerinin varlığı araştırılır. Bu testler, kanserin türünü ve evresini belirlemekte de önemli rol oynar.
Mezotelyoma nasıl tedavi edilir?
Mezotelyoma tedavisi, hastalığın evresine, türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve tercihlerine bağlı olarak değişebilir.
Mezotelyoma tedavisi için kullanılan yaygın yöntemler şunlardır:
- Cerrahi
Erken evre mezotelyomada, tümörü ve çevresindeki etkilenmiş dokuyu çıkarmayı amaçlayan cerrahi müdahaleler yapılabilir. Cerrahi, hastalığın yayılımını sınırlamak ve semptomları azaltmak için kullanılır. - Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için ilaçlar kullanılır. Cerrahi öncesi veya sonrası uygulanabilir veya cerrahi mümkün olmayan durumlarda ana tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. - Radyoterapi
Radyoterapi, yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücrelerini hedef alan ve öldüren bir yöntemdir. Cerrahi ile birlikte veya cerrahiye bir alternatif olarak kullanılabilir. - Hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi
Bazı mezotelyoma türlerinde, kanser hücrelerinin belirli özelliklerini hedef alan ilaçlar kullanılabilir. İmmünoterapi, bağışıklık sistemini kanserle mücadele etmek için güçlendiren bir yaklaşımdır. - Palyatif nakım
İleri evre mezotelyomada, semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik tedaviler uygulanabilir. Bu, ağrı yönetimi, sıvı birikimini azaltma ve diğer destekleyici tedavileri içerebilir.
Not: Mezotelyoma tedavisi, her hastaya özel olarak planlanır ve genellikle bu tedavilerin bir kombinasyonunu içerir. Tedavi kararları, hastanın durumu ve tercihleri göz önünde bulundurularak multidisipliner bir ekip tarafından verilir.