Osteopeni Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?
Osteopeni nedir?
Düşük kemik yoğunluğu olarak da bilinen osteopeni, normal kemik yoğunluğundan daha düşük ancak kemik erimesi (osteoporoz) olarak sınıflandırılacak kadar düşük olmayan kemik yoğunluğunu ifade eder.
Kemik yoğunluğu, kemiklerin ne kadar güçlü olduğunun bir ölçümüdür. Kemik yoğunluğunuz normal kemik yoğunluğuna göre düşükse, burada bir osteopeni durumundan bahsetmek mümkündür.
Düşük kemik yoğunluğuna sahip olmak aynı zamanda kemik erimesi için de ciddi bir risk faktörüdür.
Osteopeni neden olur?
İnsanlar yaşlandıkça kemikler doğal olarak incelir, çünkü orta yaştan itibaren mevcut kemik hücreleri vücut tarafından yeni kemikten daha hızlı emilir. Bu meydana geldiğinde, kemikler mineralleri, ağırlıkları ve yapıları kaybederek zayıflar ve kırılma riski artar.
Tüm insanlar yaklaşık 30 yaşında en yüksek kemik yoğunluğuna ulaştıktan sonra kemik kütlesini yavaş yavaş kaybetmeye başlarlar. Kemikleriniz yaklaşık 30 yaşında ne kadar kalın olursa, osteopeni veya kemik erimesi geliştirmek o kadar geç sürer.
Kemik yoğunluğu düşük olan bazı kişilerde kemik kaybı olmayabilir. Doğal olarak bu insanlar daha düşük kemik yoğunluğuna sahip olduğunun farkında olmayabilirler. Düşük kemik yoğunluğu ayrıca bir veya daha fazla başka durumun, hastalık sürecinin veya tedavinin sonucu olarak da ortaya çıkabilir.
Kadınların erkeklerden daha düşük kemik yoğunluğu vardır ve bundan dolayı kemik erimesi geliştirmeleri daha olasıdır. Bunun nedeni, menopoz sırasında hormonal değişiklikler nedeniyle kemik kütlesi kaybının hızlanmasıdır.
Osteopeni için risk faktörleri nelerdir?
Hem erkeklerde hem de kadınlarda, aşağıdakiler düşük kemik yoğunluğuna katkıda bulunabilir:
- Vücudun yeterli vitamin ve mineral almasına ve kullanmasına izin vermeyen yeme bozuklukları veya metabolizma sorunları
- Kemoterapi veya astım dahil olmak üzere bir dizi durumu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar
- Radyasyon tedavisi veya radyasyona maruz kalma
Ailede herhangi birinin düşük kemik yoğunluğu olması, zayıf olmanız, beyaz veya Asyalı olmanız, çok az fiziksel aktivite yapmanız, sigara içmeniz ve aşırı miktarda alkol almanız da düşük kemik yoğunluğu ve nihayetinde kemik erimesi riskini artırır.
Osteopeni belirtileri nelerdir?
Osteopeni ve kemik erimesi kendi başına ağrı veya hareket sorunlarına neden olmaz. Bundan dolayı, bu durum fark edilmeyebilir ve geç teşhis edilebilir. Düşük kemik yoğunluğunun yaygın bir belirtisi boy kaybıdır.
Çoğu insan yaşlandıkça yetişkin boyundan ortalama iki santimetre boy kaybeder. Ancak bundan daha fazlasını kaybetmek, altta yatan bir kemik sorununun ilk işareti olabilir.
Kırıklar veya güçsüzleşmiş kemikler, iskelet kemiğinde anormallik olabileceğinin en büyük göstergesidir. 50 yaşın üzerindeyseniz ve boyunuz kısaldıysa veya kemik kırılması yaşarsanız, osteopeni ve kemik erimesi taraması için kemik yoğunluğu testi yaptırmanız gerekir.
Ne zaman doktora görünmeli?
Düşük kemik yoğunluğu ve kemik erimesi için endişe duyuyorsanız ve sizi şüphelendiren belirtileriniz varsa, doktora görünmenizde fayda vardır.
Osteopeni nasıl teşhis edilir?
Osteopeni genellikle herhangi bir belirti göstermez. Bu durumun belirti göstermemesi, kemik mineral yoğunluk testi yaptırmadığınız sürece kemik sorunlarını teşhis edilmesini zorlaştırır.
Uluslararası Osteoporoz Vakfı aşağıdakilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız test olmanızı önerir:
- 65 yaş ve üstü bir kadınsanız
- 50 yaş ve üstü bir kadınsanız
- Menopoz yaşında bir kadınsanız ve kemiklerinizin kırılma riski yüksekse
- Zaten menopoz geçirmiş, 65 yaşından küçük bir kadınsanız
- Genetik yatkınlığı olan 50 yaşından büyük bir erkekseniz
- 50 yaşından sonra kemik kırılması yaşadıysanız
Kemik tarama testleri ağrısız ve hızlıdır. Bu test, X ışınları kullanarak kemiklerinizin ne kadar yoğun veya kalın olduğunu ölçer.
Erkekler için bilgi
Uzmanlar, 65 yaş ve üstü tüm erkeklere kemik yoğunluğu testi yaptırılmasını önermektedir. Kemik erimesinin neden olduğu kırıklar için yüksek risk altındaysanız, rutin tarama daha erken başlamalıdır.
Birçok erkek, düşük kemik yoğunluğu veya kemik erimesi riski altında olduklarını düşünmemektedir, çünkü bunlar genellikle yaşlı kadınların başına gelen bir şey olarak kabul edilmektedir.
Erkekler orta yaştaki kadınlardan daha yüksek kemik yoğunluğuna sahip olduğundan, düşük kemik yoğunluğu ve kemik erimesi erkeklerde daha büyük yaşta olma eğilimindedir.
Ancak, menopozdan geçerken kadınlarda görülen hormonal değişimin yanı sıra, insanları düşük kemik yoğunluğu için riske sokan şeyler, kadınlar için olduğu kadar erkekler için de geçerlidir.
Not: Bir erkekte düşük testosteron seviyeler varsa, düşük kemik yoğunluğu ve kemik erimesi riski artmaktadır.
Osteopeni nasıl tedavi edilir?
Düşük kemik yoğunluğunun, kemik erimesine doğru ilerlemesini önlemek için adımlar atarak ve bazen de doktorunuzun reçete ettiği ilaçları alarak tedavi mümkündür. Yaşam tarzı değişiklikleri, düşük kemik yoğunluğu ve kemik erimesinden kaynaklanan kemik kaybını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ne yediğiniz kemik gelişimi için çok önemlidir. Örneğin kalsiyum, kemik kütlesi için en kritik mineraldir. En iyi kalsiyum kaynaklarınız süt ve süt ürünleri, yeşil sebzeler ve kalsiyum açısından zengin ürünlerdir.
Doktorunuz ayrıca genellikle D vitamini ile kombine edilmiş bir kalsiyum takviyesi almanızı isteyebilir. D vitamini vücudunuzun kalsiyum ve diğer mineralleri emmesine yardımcı olur. Gıdalardan aldıklarınıza ek olarak, vücudunuz güneş ışığına tepki olarak da D vitamini yapar.
Egzersiz yapmak, güçlü kemiklere sahip olmak için önemlidir, çünkü egzersiz kemikleri yorarak güçlenmelerine neden olur. Yürüme, koşu, dans ve ağırlık kaldırma egzersizleri iyi bu konuda iyi seçimlerdir.
Hafif ve orta derecede egzersiz yapmak, üst ve alt vücuttaki kemikleri güçlendirir. Bir egzersiz programına başlamak için doktorunuzla veya fizyoterapistinizle konuşabilirsiniz.
Beslenme ve egzersize ek olarak, sigarayı bırakmak ve aşırı alkol kullanmaktan kaçınmak da kemik kaybı riskinizi azaltacaktır.
Osteopeni tedavisinde kullanılan ilaçlar da vardır. Ancak bunlar, düşük kemik yoğunluğundan daha ciddi kemik erimesi durumuna geçtiyseniz daha yaygın olarak kullanılır. Düşük kemik yoğunluğu için kullanılabilecek ilaçlar arasında bisfosfonatlar, raloksifen ve hormon replasmanı bulunur.
Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.
Osteopeni nasıl önlenir?
Düşük kemik yoğunluğu geliştirme eğiliminde olup olmayacağınız kesin olarak belirlenemez. Çünkü; kemik erimesi veya osteopeni olan aile üyeleriniz olup olmadığı, steroid almanızı gerektiren kronik astımınız olup olmadığı ve büyüdüğünüzde ne kadar kalsiyum ve D vitamini aldığınız gibi şeyler çoğu zaman kontrolünüz dışındadır.
Yaklaşık 30 yaşına kadar kemikleriniz en yüksek yoğunluğuna ulaşmaz. Bu nedenle, çocuklar ve 30 yaşından küçük insanlar için, kemik yoğunluğunu artırmaya yardımcı olan her şeyin uzun vadeli faydaları olacaktır.
Kemik yoğunluğunu en üst düzeye çıkarmak için, yediğiniz şeylerden bol miktarda kalsiyum ve D vitamini alabilir ve güneşte zaman geçirebilirsiniz. Ayrıca, düzenli olarak egzersiz yapabilir ve sigara ve alkol içmeyi bırakabilirsiniz.
Çocuklarınız varsa, onlara sağlıklı beslenmeyi, düzenli egzersiz yapmayı, sigara ve alkolden kaçınmayı öğretmelisiniz. Ayrıca, vücutlarının daha fazla D vitamini yapmasına yardımcı olmak için güneş ışığında biraz oynamalarını da sağlamalısınız.
30 yaşından büyükseniz de bu yaşam tarzı değişikliklerini yapmak için henüz çok geç değildir. Dengeli bir beslenme planı ve düzenli egzersiz, osteopeni durumunu yavaşlatmaya, düşük kemik yoğunluğu ve kemik erimesini geciktirmeye veya önlemeye yardımcı olacaktır.