Osteosarkom (Osteojenik Sarkom) Nedir? Osteosarkoma Belirtileri ve Tedavileri

Osteosarkom: Tanım

Osteosarkom, kemik oluşturan hücrelerde başlayan, nadir görülen kötü huylu bir kemik kanseridir. Osteosarkom çoğunlukla uzun kemiklerde yani sıklıkla bacaklarda, bazen de kollarda oluşur ancak herhangi bir kemikte de başlayabilir. Çok nadir durumlarda, kemik dışındaki yumuşak dokuda da görülmektedir.

İlginizi çekebilir: Kanser hakkında her şey

Osteosarkom, genç yetişkinlerde ortaya çıkma eğilimindedir, ancak küçük çocuklarda ve daha büyük yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Tedavi genellikle kemoterapi, ameliyat ve bazen de radyasyon tedavisini içerir. Doktorlar, bu kemik kanserinin başladığı yere, kanserin büyüklüğüne, tipine ve derecesine ayrıca kanserin kemiğin ötesine yayılıp yayılmadığına (metastaz) bağlı olarak tedavi seçeneklerini belirlemektedir. Tedavinin tamamlanmasından sonra, uygulanan yöntemlerin potansiyel yan etkilerini izlemek için ömür boyu gözlem önerilmektedir.

Osteosarkom: Nedenler

Bu kanser türünün neden meydana geldiği açık değildir. Doktorlar, yeni kemik yapmaktan sorumlu hücrelerden birinde, bir şeylerin ters gitmesi sonucu bu kanserin oluştuğunu düşünmektedir. Osteosarkom, sağlıklı bir kemik hücresi DNA’sında değişiklikler geliştirdiğinde başlamaktadır.

Bir hücrenin DNA’sı, bir hücreye ne yapacağını söyleyen talimatları içerir. Ancak oluşan mutasyonlar hücreye, ihtiyaç duyulmadığında dahi yeni kemik yapmaya başlamasını söylemektedir. Sonuç olarak, sağlıklı vücut dokusunu istila edebilen veya yok edebilen zayıf şekilli kemik hücrelerinin bir kütlesi (tümör) oluşmaktadır. Bu durumda istilacı hücreler parçalanabilir ve tüm vücuda yayılabilir (metastaz yapabilir).

Osteosarkom: Risk faktörleri

Aşağıdaki faktörler osteosarkom riskini artırır:

• Önceki herhangi bir hastalıkta radyasyon tedavisi görmek
• Paget kemik hastalığı (Osteitis deformans; kemik yıkımı ile karakterize kronik bir iskelet sistemi rahatsızlığı) ve fibröz displazi (kemik içinde fibröz dokunun yani bağ dokusunun gelişimi) gibi diğer kemik bozuklukları
• Kalıtsal retinoblastom (yalnızca retina tabakasında ve çocukluk çağında görülen nadir bir göz kanseri), Bloom sendromu, Li-Fraumeni sendromu, Rothmund-Thomson sendromu ve Werner sendromu dahil olmak üzere bazı kalıtsal veya genetik durumlar

Osteosarkom: Belirtiler

Osteosarkom belirtileri arasında aşağıdakiler olabilir:

• Bir kemiğin yakınında şişme
• Kemik veya eklem ağrısı
• Net bir sebep olmadan kemik yaralanması veya kemik kırılması

Ne zaman doktora görünmeli?

Sizin endişe verici kalıcı belirtiler varsa, doktora görünmekte fayda vardır. Bu tür kemik kanserinin belirtileri, spor yaralanmaları gibi daha yaygın birçok duruma benzer olabilir, bu nedenle doktorunuz önce bu nedenleri araştırabilir.

Osteosarkom: Teşhis

Doktorunuz, tanı koymak ve semptomları daha iyi anlamak için fizik muayene ile başlayabilir. Sonrasında ise aşağıdaki prosedürleri uygulayabilir.

Görüntüleme testleri

Görüntüleme testleri, doktorunuzun kemiklerinizle ilgili semptomlarınızı araştırmasına, kanseri aramasına ve kanserin yayıldığına dair işaretler aramasına yardımcı olur.

Görüntüleme testleri arasında aşağıdakiler olabilir:

• Röntgen
• Bilgisayarlı tomografi
• Manyetik rezonans görüntüleme
• Pozitron emisyon tomografisi (PET)
• Kemik taraması

Biyopsi

Laboratuvar testi için, şüpheli hücrelerin bir örneğini toplamak için biyopsi prosedürü kullanılır. Testler hücrelerin kanserli olup olmadığını gösterebilir. Laboratuvar testleri, kanserin türünü ve agresif olup olmadığını (derecesini) belirleyebilir.

Osteosarkom tanısı koymak için kullanılan biyopsi prosedürleri aşağıdakileri içerebilir:

1. İğne biyopsisi:
   Doktor, cilde ince bir iğne sokar ve tümöre yönlendirir. İğne, tümörden küçük doku parçalarını çıkarmak için kullanılır.
2. Cerrahi biyopsi:
   Doktor, deride bir kesi yapar ve tüm tümörü (eksizyonel biyopsi) veya tümörün bir bölümünü (insizyonel biyopsi) çıkarır.

İhtiyaç duyulan biyopsi türünü ve nasıl yapılacağını belirlemek için, doktor tarafından dikkatli bir planlama yapılması gerekir. Doktorların biyopsiyi, kanseri çıkarmak için gelecekteki ameliyatlara müdahale etmeyecek şekilde yapmaları gerekir. Bu nedenle biyopsi öncesi, osteosarkom tedavisinde geniş deneyime sahip uzmanlardan oluşan bir ekipten, tedavi almak her zaman için daha iyidir.

Osteosarkom: Tedavi

Bu tür kemik kanserinin tedavisi tipik olarak cerrahi ve kemoterapiyi içermektedir. Radyasyon tedavisi de bazı durumlarda bir seçenek olabilir.

Cerrahi tedavi

Ameliyatın amacı, tüm kanser hücrelerini çıkarmaktır. Ancak operasyonun planlanması, günlük hayatınıza devam etme yeteneğinizi nasıl etkileyeceğini de dikkate alır. Osteosarkom için yapılan ameliyatın kapsamı, tümörün büyüklüğü ve yeri gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Osteosarkom tedavisinde uygulanılan operasyon türleri aşağıdakileri içerebilir:

1. Sadece kanseri çıkarmak için cerrahi (uzuv koruyucu cerrahi):
   Çoğu osteosarkom operasyonu, tüm kanseri çıkaracak ve uzuvları çalıştıracak şekilde yapılabilir, böylece vücudun fonksiyonu korunabilir. Bu prosedürün bir seçenek olup olmadığı, kısmen kanserin boyutuna, ne kadar kas ve dokunun çıkarılması gerektiğine bağlıdır. Bir kemik bölümü çıkarıldığında, cerrah kemiği yeniden inşa edecektir. Rekonstrüksiyon yöntemi sizin durumunuza bağlıdır, ancak seçenekler arasında metal protezler veya kemik greftleri de bulunur.
2. Etkilenen uzuvları çıkarmak için cerrahi (ampütasyon):
   Ekstremite koruyucu cerrahideki ilerlemeler ile ampütasyon ihtiyacı (bir uzvun tamamı veya bir kısmının çıkarılması) yıllar içinde büyük ölçüde azalmıştır. Amputasyon gerekliyse; protez eklemler, ameliyatın sonuçlarını ve vücudun işlevini önemli ölçüde değiştirebilir.
3. Bacağın alt kısmını çıkarmak için cerrahi (rotasyonplasti):
   Bu ameliyatta cerrah, diz eklemi de dahil olmak üzere kanseri ve etrafındaki bölgeyi çıkarır. Ayak ve ayak bileği döndürülür ve ayak bileği diz olarak işlev görür. Alt bacak ve ayak için bir protez kullanılır. Sonuçlar tipik olarak kişinin fiziksel aktiviteler, spor ve günlük yaşamda çok iyi işlev görmesini sağlar.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanıldığı tedavi şeklidir. Kemoterapi tedavisi genellikle; enjeksiyon, hap şeklinde veya her iki yöntemle infüzyon (damar yolu) olarak uygulanabilen iki veya daha fazla ilacı birleştirir.

Osteosarkom için genellikle ameliyattan önce, kanseri küçültmek için kemoterapi önerilir (neoadjuvan tedavi). Doktorlar, daha sonraki tedavileri planlamak için kanser hücrelerinin kemoterapiye nasıl tepki verdiğini izler. Kemoterapiye yanıt olarak osteosarkom küçülürse, uzuv koruyucu cerrahiyi mümkün kılabilir. Osteosarkom tedaviye yanıt vermezse, kanserin çok agresif olduğunu gösterebilir. Doktorlar farklı bir kemoterapi ilacı kombinasyonu önerebilir veya tüm kanserin çıkarılmasını sağlamak için daha agresif bir operasyon önerebilir.

Kemoterapi ameliyattan sonra kalan kanser hücrelerini öldürmek için de kullanılabilir. Osteosarkom ameliyattan sonra nüks ederse veya vücudun diğer bölgelerine yayılırsa, hastalığın büyümesini yavaşlatmaya çalışmak için kemoterapi önerilebilir.

Radyasyon tedavisi

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X-ışınları ve protonlar gibi yüksek enerjili ışınlar kullanır. Radyasyon, ameliyatın mümkün olmadığı veya cerrahların ameliyat sırasında tüm kanseri çıkaramadığı durumlarda bir seçenek olabilir.

Radyasyon tedavisi sırasında yüksek enerjili ışınlar, siz bir masanın üzerinde uzanırken etrafınızda hareket eden bir makineden iletilir. Işınlar, çevredeki sağlıklı hücrelere zarar verme riskini azaltmak için dikkatlice osteosarkom alanına yönlendirilir.

Başa çıkma ve destek

Osteosarkom tanısı korkutucu olabilir. Zamanla, kanserin yarattığı stres ve belirsizlikle başa çıkmanın yollarını bulmanız gerekecektir. O zamana kadar, aşağıdakileri stratejileri uygulamak size yardımcı olabilir:

1. Osteosarkom hakkında yeterli bilgi edinin:
   Tedavi seçenekleri de dahil olmak üzere, doktorunuzdan bu kanser hakkında bilgi alın. Daha fazla öğrendikçe, tedavi seçeneklerini anlama ve karar verme konusunda daha fazla güvende hissedebilirsiniz. Çocuğunuzda bu kanser varsa, doktor ve ekibinden gerekli bilgiyi şefkatli ve yaşa uygun bir şekilde anlatma konusunda rehberlik isteyin.
2. Arkadaşlarınızı ve ailenizi yakın tutun:
   Yakın ilişkilerinizi güçlü tutmak, kanserle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Arkadaşlarınız ve akrabalarınız, özellikle bunalmış hissettiğinizde, ihtiyacınız olacak pratik ve duygusal desteği sağlayabilir.
3. Moralinizi yüksek tutun:
   Bir danışman, tıbbi sosyal hizmet uzmanı, psikolog veya diğer profesyonellerinin desteği size yardımcı olabilir. Çocuğunuzda bu kanser varsa, sağlık ekibinizden duygusal, sosyal ve profesyonel destek için bilgi isteyebilirsiniz.

Osteosarkom: Komplikasyonlar

Komplikasyonlar genellikle aşağıdakileri içermektedir:

1. Kanserin yayılması (metastaz yapması):
   Osteosarkom, başladığı yerden diğer bölgelere yayılabilir, bu da tedavi ve iyileşmeyi daha zor hale getirir. En çok akciğerlere ve diğer kemiklere yayılım göstermektedir.
2. Ekstremite amputasyonuna uyum:
   Tümörü kaldıran ve uzuvları koruyan cerrahi mümkün olduğunda kullanılan bir yöntemdir. Bazen tüm kanseri çıkarmak için etkilenen uzvun bir kısmını çıkarmak gerekir. Yapay bir uzuv (protez) kullanmayı öğrenmek zaman, uygulama ve sabır gerektirir. Uzmanlar uyum sağlamanıza yardımcı olabilir.
3. Uzun süreli tedavinin yan etkileri:
   Osteosarkomu kontrol etmek için gereken agresif kemoterapi hem kısa hem de uzun vadede önemli yan etkilere neden olabilir. Doktorunuz, tedavi sırasında ortaya çıkan yan etkileri yönetmenize yardımcı olabilir ve tedaviden sonraki yıllarda görülebilecek yan etkiler hakkında size bilgi verebilir.

Osteosarkom: Video

Kaynak ve ileri okuma:

1. https://www.mayoclinic.org/
2. https://www.cancer.org/
3. https://emedicine.medscape.com/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/