Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir? Safra Taşı Nasıl Düşer?
Safra kesesi taşı nedir?
Safra kesesi taşı, safra kesesinde gelişen sert kolesterol veya bilirubin birikintileri olan taşlardır. Safra kesesinde bulunan safra çok fazla kolesterol veya bilirubin içerdiğinde safra taşları oluşur. Safra taşı olan kişilerde karnın sağ tarafında ağrı, mide bulantısı, terleme veya sarılık görülebilir. Safra taşları sıklıkla tekrar ettiği için, doktorunuz tedavi için safra kesesinin alınmasını önerebilir.
Safra kesesi taşı türleri nelerdir?
Safra taşı hastalığında farklı tipte safra taşları oluşabilir. Kolesterol taşı en sık görülen tiptir, safrada çok fazla kolesterol bulunmasından kaynaklanır.
Başka bir taş türü olan pigment taşı, fazla bilirubinden oluşur. Bilirubin, karaciğerdeki kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından kaynaklanan bir atık üründür.
Safra taşlarının boyutu ve sayısı her insanda değişiklik gösterir. Safra kesesi birçok küçük taş veya bir büyük taş oluşturabilir.
Semptom göstermeyen sessiz safra taşları tedavi gerektirmez. Çünkü bu semptoma neden olmayan taş zararsızdır ve sağlığa müdahale etmez.
Safra taşı atakları semptomlara neden oluyorsa, genellikle komplikasyonları önlemek için safra kesesini çıkarmak için ameliyat gerekir.
Safra kesesi taşı belirtileri nelerdir?
Safra taşları, safra kesesini tahriş edebilir, bu da yoğunluğu değişen bir dizi semptomla sonuçlanır. Bazen insanlar, enfeksiyon riski oluşturan safra kanallarında tam bir tıkanıklık geliştirir. Safra taşları ayrıca safra kesesi iltihabı olan kolesistite de yol açabilir.
Safra kesesi taşının yaygın belirtileri şunları içerir:
- Tipik olarak karnın sağ üst tarafında görülen ağrı
- Kil renkli dışkı yapmak
- İştah kaybı
- Mide bulantısı ve/veya kusma
- Karından sağ omuza veya sırta yayılan ağrı
- Aşırı terlemek
- Derinin ve gözlerin beyazının sararması
Safra kesesi taşının doktor kontrolü gerektiren ciddi belirtileri şunları içerir:
- İnflamasyona bağlı karın şişmesi
- Yüksek ateş
- Mide bulantısı ve/veya kusma
- Kıvrandıran karın ağrısı
Safra kesesi taşı ne gibi rahatsızlıklar verir?
Bir safra taşı bir safra kanalını tamamen bloke ettiğinde, ağrı genellikle şiddetli, ani ve süreklidir. Bu atağın ağrısı genellikle karnın sağ üst bölgesini etkiler. Hissedilen bu ağrı sırtın üst kısmına da yayılabilir.
Safra taşları da safra koliklerine neden olabilir. Bu, genellikle yağlı bir yemek yedikten sonra gelen ve giden bir ağrıyla ilişkilidir.
Safra kesesi taşı neden olur?
Çoğu durumda, safra kesesi taşı, safra kesesinin depoladığı safrada aşırı miktarda kolesterol bulunmasından kaynaklanır. Aşırı miktardaki bu kolesterol taş benzeri kütleler oluşturmak için sertleşir.
Bazı durumlarda safra, safranın bir bileşeni olan karaciğerin atık ürünü olan çok fazla bilirubin içerir. Çok fazla bilirubin içermesi de bilirubin içerikli safra taşlarına neden olabilir. Bu taşların bir diğer ismi de pigment taşlarıdır.
Safra taşları kanser değildir, ancak safra kesesi kanseri gelişimi için bir risk faktörüdür. Bununla birlikte, bu tür kanser, safra taşı öyküsü olan kişilerde bile nadir olarak görülmektedir.
Safra kesesi taşı risk faktörleri nelerdir?
Bir dizi faktör safra taşı geliştirme riskini artırsa da risk faktörleri olan tüm insanlar bu durumu geliştirmeyecektir.
Safra taşlarının bilinen risk faktörleri şunları içerir:
- 60 yaş üstü olmak
- 30–34,9 vücut kitle indeksi
- Diyabet hastası olmak
- Genetik yatkınlık
- Kadın olmak
- Düşük kalorili diyet veya çok hızlı kilo vermek
- Hamile olmak
- Doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçların kullanımı
Riskinizi azaltmak
Aşağıdakiler dahil olmak üzere yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla safra taşı riskinizi azaltabilirsiniz:
- Sağlıklı beslenmek
- Düzenli fiziksel aktivite almak
- Yavaş yavaş kilo vermek
- Ilımlı bir kiloyu korumak
Safra kesesi taşı nasıl teşhis edilir?
Safra taşlarını teşhis etmek için doktorunuz tıbbi geçmişinizi dinleyecek, fiziksel bir muayene yapacak ve muhtemelen bazı testler isteyecektir.
Doktorunuzun teşhis için sorabileceği sorular şunları içerir:
- Hangi semptomları yaşıyorsunuz?
- Semptomlarınız ne zaman başladı?
- Semptomlarınız sabit mi yoksa gelip geçici mi?
- Semptomlarınız ne kadar şiddetli?
- Ağrınız var mı, varsa tam olarak nerede?
- Ağrıyı nasıl tanımlarsınız?
- Ağrı ne kadar sürüyor?
- Bu acıyı ne sıklıkla hissediyorsunuz?
- Yemek veya içmek ağrıyı tetikliyor veya kötüleştiriyor mu?
- Başka hangi tıbbi durumlarınız var?
- Hangi ilaçları kullanıyorsunuz.
Doktorunuz, muayene sırasında eliyle karnınızı hissedecektir. Hassas bölgeleri araştıracak ve iç organlarınızın boyutunu kontrol edecekler. Sonuçlara bağlı olarak, aşağıdaki gibi bazı testler gerekli olabilir.
- Enfeksiyon belirtileri aramak ve karaciğer fonksiyonunu, pankreatik enzim seviyelerini ve bilirubin seviyelerini kontrol etmek için kan testleri
- Karın ultrasonu
- Dahili olarak ultrason görüntüleri çekmek için endoskopik ultrason
- Diğer gelişmiş görüntüleme testleri
Safra kesesi taşı nasıl tedavi edilir?
Safra taşı hastalığı olan bazı kişilerde hiçbir belirti görülmez ve bundan dolayı tedavi gerekmez. Semptomlarınız varsa, genel tedavi safra kesesini çıkarmak için ameliyattır. Doktorlar çoğu durumda ameliyat önerir, çünkü safra taşları sıklıkla tekrar eder.
Safra kesesini çıkarmak için iki yöntem vardır:
- En yaygın seçenek laparoskopik kolesistektomidir. Bu ameliyatta doktorunuz, safra kesesini çıkarmak için iki ila üç küçük kesi yapar. Açılan bu alanlardan birinden safra kesesi tamamen çıkarılır.
- Safra kesesi enfeksiyonu veya şiddetli iltihaplanma durumlarında doktorlar açık kolesistektomiyi tercih edebilir. Bu ameliyat türünde doktorunuz daha büyük tek bir kesiden tüm organı çıkaracaktır.
Diğer tedavi seçenekleri
Diğer olası tedavi seçenekleri şunları içerir:
- Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi:
Bu, safra kanalını tıkayan safra taşlarının çıkarılması da dahil olmak üzere bazı safra kanalı problemlerinin tedavisine izin veren bir görüntüleme prosedürüdür. - Litotripsi:
Bu, safra taşlarını eritmek için elektrik şok dalgalarını kullanan bir tekniktir. - İlaçlar:
Safra taşlarını eritmek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir, ancak bu tedavi daha uzun sürer.
Safra kesesi taşı nasıl düşer?
Safra taşları yeterince küçüklerse, safra kesesi sindirim için safrayı serbest bırakmak üzere kasıldığında, taşlar safra kanalından sindirim sistemine giderek kolayca düşebilirler.