Zona Hastalığı (Gece Yanığı) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Zona hastalığı nedir?

Gece yanığı olarak da bilinen Zona hastalığı, ağrılı bir döküntüye neden olan virüs kaynaklı bir enfeksiyondur. Zona, suçiçeğine neden olan aynı virüs varicella-zoster virüsünden kaynaklanır. Su çiçeği geçirdikten sonra, bu virüs omuriliğinizin ve beyninizin yakınındaki sinir dokusunda pasif olarak uykuda kalır ve daha sonra aynı virüs zona olarak yeniden aktif hale gelebilir.

Zona hastalığı, hayatı tehdit edebilecek bir durum olmasa da çok acı verici olabilir. Zona aşıları zona riskini azaltmaya yardımcı olabilir, ancak aşı olmadıysanız veya aşılı olduğunuz halde zonaya yakalanmadıysanız, erken tedavi zona enfeksiyonu süresini kısaltmaya ve komplikasyon olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir.

Zona hastalığı neden olur?

Zona (gece yanığı), suçiçeğine neden olan aynı virüs olan varicella-zoster virüsünden kaynaklanır. Su çiçeği geçiren herkes zona geliştirebilir. Suçiçeği iyileştikten sonra, virüs sinir sistemine girebilir ve yıllarca uykuda kalabilir. Daha sonra özellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı bir zamanda cildinize giden sinir yolları boyunca yeniden aktif hale gelebilir ve zona üretebilir.

Daha nadir olmakla birlikte, zona çocuklarda veya bebeklerde bir suçiçeği vakası varken ortaya çıkabilir. Ayrıca, örneğin AIDS’li veya kemoterapi görmüş kişilerde, yani bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde meydana gelen zona hastalığının vücudun birden fazla bölümüne yayılması da mümkündür.

Zona hastalığı bulaşıcı mıdır?

Zona hastalığı (gece yanığı) olan bir kişi, varicella-zoster virüsünü su çiçeği bağışıklığı olmayan herkese bulaştırabilir. Bu genellikle zona döküntülerinin açık yaralarıyla doğrudan temas yoluyla oluşur. Zona ile enfekte olduktan sonra kişi genellikle zona değil, su çiçeği geliştirir.

Su çiçeği bazı insanlar için tehlikeli olabilir. Zona kabarcıklarınız iyice irileşene kadar bulaşıcısınız demektir ve henüz su çiçeği geçirmemiş veya su çiçeği aşısı olmamış, özellikle zayıf bağışıklık sistemi olan hamile kadınlar ve yeni doğanlar bebeklerle fiziksel temastan kaçınmalısınız.

Zona açısından kimler risk altındadır?

Su çiçeği geçiren herkes zona (gece yanığı) geliştirebilir. Ayrıca, aşağıdakilere faktörlere sahip insanlar da zona açısından risk altındadır.

Zona geliştirme riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

1. 50 yaşından büyük olmak:
   Zona, 50 yaşından büyük kişilerde diğerlerine göre daha yaygın görülür ve risk yaşla birlikte artar. Bazı uzmanlar, 80 yaş ve üstü insanların yarısının zona geçireceğini tahmin etmektedir.
2. Bazı hastalıklara sahip olmak:
   HIV/AIDS ve kanser gibi bağışıklık sisteminizi zayıflatan hastalıklar zona riskinizi artırabilir.
3. Kanser tedavisi görmek:
   Radyasyon veya kemoterapi hastalıklara karşı direncinizi azaltabilir ve zona tetikleyebilir.
4. Bazı ilaçlar almak: Nakledilen organların reddedilmesini önlemek için tasarlanmış ilaçlar, prednizon gibi steroidlerin uzun süreli kullanımı gibi bazı ilaç kullanımları zona riskinizi artırabilir.

Zona hastalığı belirtileri nelerdir?

Başlangıçta zona, göğsün sadece bir tarafında veya vücudunuzun küçük bir bölgesinde sıvı içeren, dokunmaya karşı duyarlı ve ağrılı birkaç küçük kabarcıkların görünümü ile tanımlanabilir.

Diğer zona belirtileri şunları içerir:

• Kabarcıkların göründüğü yerde karıncalanma ve kaşıntı
• Cildin kızarıklığı ve şişmesi
• Genel halsizlik ve yorgunluk hissi
• Bazı durumlarda baş ağrısı ve ateş
• Kabarcıklar kuruduktan sonra ciltte küçük yaraların oluşması

Kabarcıklar genellikle 3 gün sonra ortaya çıkar ve patladığında berrak bir sıvı bırakır. Sonuç olarak bakteriyel enfeksiyon riskini de artırır. Zona kabarcıkları ortalama 10 gün sürer, ancak bazı durumlarda 21 güne kadar da sürebilir. Böyle bir durumda en uygun tedavinin başlayabilmesi için doktorunuza başvurmak önemlidir.

Zona hastalığında ne zaman doktora görünmeli?

Zona (gece yanığı) hastalığından şüpheleniyorsanız derhal doktorunuza başvurmalısınız, özellikle aşağıdaki durumlarda:

• Ağrı ve döküntü gözün yakınında görülürse (tedavi edilmezse, bu enfeksiyon kalıcı göz hasarına yol açabilir)
• 60 yaşında veya daha büyükseniz (bu komplikasyon riskinizi önemli ölçüde artırır)
• Siz veya ailenizden birinin bağışıklık sistemi zayıfsa (kanser, ilaçlar veya kronik hastalık nedeniyle)
• Döküntü yayılıyor ve aynı zamanda ağrı yapıyorsa

Zona hastalığı nasıl teşhis edilir?

Zona (gece yanığı) genellikle görünür olan döküntü ve kabarcıklarla birlikte vücudunuzun bir tarafındaki ağrı gibi semptomlara dayanarak teşhis edilir. Doktorunuz ayrıca laboratuvarda incelenmesi açısından bir doku örneği alabilir. Laboratuvarda bir dokunun incelenmesinin tıbbi ismi biyopsidir.

Zona hastalığı nasıl tedavi edilir?

Zona hastalığını (gece yanığı) tedavi etmek için aşağıdakiler gibi antiviral ilaçlar iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskinizi azaltabilir.

• Asiklovir
• Valacyclovir

Zona şiddetli ağrıya neden olabilir, bu nedenle doktorunuz aşağıdakileri de reçete edebilir:

• Kapsaisin topikal yaması
• Gabapentin gibi antikonvülzanlar
• Amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlar
• Krem, jel, sprey veya cilt yaması yoluyla verilen lidokain gibi uyuşturucu maddeler
• Kodein gibi narkotik ilaçlar
• Kortikosteroidler ve lokal anestezikler içeren bir enjeksiyon

Zona genellikle iki ila altı hafta sürer. Çoğu insan sadece bir kez zonaya yakalanır, ancak iki veya daha fazla kez de bu hastalığa yakalanmak da mümkündür.

Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.

Zona hastalığı evde nasıl geçer?

Tedavi sırasında, doktorunuz tarafından belirtilen tedavinin yerini almasalar da iyileşmeyi hızlandırmak için bazı ev ilaçları kullanmak da mümkündür. Bu konuda bazı seçenekler dulavratotu çayı veya böğürtlen yapraklarıdır. Bu çayları hazırlamak için aşağıdaki talimatları izleyebilirsiniz.

İhtiyacın olacak şeyler:

1. 1 yemek kaşığı kıyılmış dut veya dulavratotu yaprağı
2. 1 su bardağı kaynar su

Hazırlık modu:

1. Malzemeleri bir tencereye ekleyin,
2. 3 ila 5 dakika kaynatın,
3. Ardından kapağını örtün ve soğumaya bırakın,
4. Ilımaya başladığında süzün,
5. Daha sonra bunu gazlı bez yardımıyla günde 1 veya 2 kez uygulayın,
6. Her uygulamada her zaman yeni bir gazlı bez kullanarak doğrudan yaraya uygulayın.

Zona hastalığına İbrahim Saraçoğlu’nun bitkisel çözümü

Zona hastalığı önlenebilir mi?

İki aşı zona (gece yanığı) hastalığını önlemeye yardımcı olabilir. Bunlar su çiçeği aşısı ve zona aşısıdır.

Suçiçeği aşısı

Su çiçeği aşısı, suçiçeğini önlemek için rutin bir çocukluk aşısı haline gelmiştir. Aşı, hiç suçiçeği geçirmemiş yetişkinler için de önerilir. Her ne kadar aşı su çiçeği veya zonaya yakalanmamanızı garanti etmese de, komplikasyon riskinizi azaltabilir ve hastalığın şiddetini azaltabilir.

Zona aşısı

Zona aşısı olmak isteyenlerin iki seçeneği vardır: Zostavax ve Shingrix. 2006 yılında Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan Zostavax‘ın yaklaşık beş yıldır zonaya karşı koruma sağladığı gösterilmiştir. Bu aşı, genellikle üst kolda tek bir enjeksiyon olarak yapılan bir aşıdır.

Shingrix 2017 yılında FDA tarafından onaylandı ve Zostavax’a bir alternatiftir. Araştırmalar Shingrix’in beş yıldan fazla zonalara karşı koruma sağladığını göstermektedir. Shingrix, bir virüs bileşeninden yapılmış, cansız bir aşıdır ve dozlar arasında iki ila altı ay olmak üzere iki dozda verilir.

Shingrix, daha önce Zostavax almış olanlar da dahil olmak üzere 50 yaş ve üstü insanlar için onaylanmış ve tavsiye edilmiştir. Zostavax 60 yaşına kadar önerilmez. Her iki zona aşısının en yaygın yan etkileri kızarıklık, ağrı, hassasiyet, enjeksiyon bölgesinde şişme, kaşıntı ve baş ağrılarıdır.

Su çiçeği aşısında olduğu gibi, zona aşısı da zona bulaşmayacağını garanti etmez. Ancak bu aşı muhtemelen hastalığın seyrini ve şiddetini azaltacak ve postherpetik nevralji gibi çeşitli sağlık sorunları riskinizi azaltacaktır.

Zona aşısı sadece önleme stratejisi olarak kullanılır. Aşıda, şu anda hastalığı olan insanları tedavi etmek amaçlanmamıştır. Hangi seçeneğin sizin için doğru olduğu konusunda doktorunuzla konuşmalısınız.

Zona hastalığının potansiyel komplikasyonları nelerdir?

Zona (gece yanığı) komplikasyonları şunları içerebilir:

1. Postherpetik nevralji:
   Bazı insanlarda kabarcıklar iyileştikten çok sonra bile zona ağrısı devam edebilir. Bu durum postherpetik nevralji olarak bilinir ve hasarlı sinir lifleri cildinizden beyninize karışık ve abartılı ağrı mesajları gönderdiğinde ortaya çıkar.
2. Görme kaybı:
   Göz içindeki veya çevresindeki zona (oftalmik zona) görme kaybına neden olabilecek ağrılı göz enfeksiyonlarına neden olabilir.
3. Nörolojik problemler:
   Hangi sinirlerin etkilendiğine bağlı olarak, zona beynin iltihaplanmasına (ensefalit), yüz felci, işitme veya denge sorunlarına neden olabilir.
4. Cilt enfeksiyonları:
   Zona kabarcıkları uygun şekilde tedavi edilmezse, bakteriyel cilt enfeksiyonları gelişebilir.

Zona hastalığı: Video

---