Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Sosyal medya bağımlılığı nedir?

Sosyal medya bağımlılığı hakkında düşünüyorsanız, sosyal medyayı kullandıktan sonra kendinizi her seferinde birkaç dakika (hatta saatlerce) kaybederken buluyorsanız, yalnız değilsiniz demektir.

Sosyal medya ilk olarak arkadaşlarınızla ve ailenizle bağlantı kurmanın bir yolu olarak başlarken, o zamandan beri tüm yaş grupları tarafından kullanılan, imrenilen bir hobiye dönüştü.

Sosyal medyadan zevk alabilir ve günlük olarak kullanabilirsiniz, ancak sizce ona “bağımlı mısınız?”

Sosyal medya bağımlılığının resmi teşhisi diye bir şey yoktur. Ancak sosyal medyanın aşırı kullanımı günümüzde giderek daha yaygın hale geliyor ve fiziksel ve zihinsel sağlığınıza bazı ciddi yansımaları olabilir.

Sorunlu sosyal medya kullanımını nasıl belirleyeceğinize ve bu konuda neler yapabileceğinize yakından bakalım.

Sosyal medya bağımlılığı tam olarak nedir?

Arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle bağlantı kurmak, video izlemek veya sadece “zaman öldürmek” için sosyal medyayı kullanıyor olabilirsiniz. Çünkü bu eğlencenin popülaritesi son on yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Bu özellikle çocuklar ve gençler ile genç ve orta yaşlı yetişkinler için geçerlidir. Öyleyse, görünüşte zararsız bir hobi nasıl bir “bağımlılığa” dönüşür?

Diğer davranışsal bağımlılıklar gibi, sosyal medyayı bağımlılığı da beyninizi zararlı şekillerde etkileyebilir. Özellikle sosyal medyayı zorlayıcı ve aşırı kullanıyorsanız, farkında olmadan bile bu durum size zarar verebilir.

Gönderiler, resimler ve videolar arasında gezinmeye o kadar alışabilirsiniz ki, bu hayatınızın diğer alanlarına müdahale edebilir… Hayatınızın diğer alanlarına müdahale ettiğinde, işte o zaman sosyal medya bağımlılığından söz edilebilir!

Sosyal medyayı kullanan herkes bir bağımlılık geliştirmez. Ancak bu etkinlik daha fazla insan için daha erişilebilir hale geldiğinden, daha fazla insan hayatlarının bir noktasında sosyal medyaya karşı bağımlılık geliştirebilir.

Sosyal medya bağımlılığı neden bu kadar yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır?

Sosyal medya zaman geçirmek için bir platform ve rahatlatıcı bir eğlence gibi görünse de aslında beyniniz üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. En sevdiğiniz uygulamalara her giriş yaptığınızda, beyninizdeki dopamin seviyeleri artar aslında bu biraz da hissettiğiniz zevkle ilgilidir.

Sosyal medyayı kullandıktan sonra daha fazla dopamin salgıladığınızda, beyniniz bu aktiviteyi tekrarlamanız gereken ödüllendirici bir aktivite olarak tanımlar. Böyle bir tepki, gönderi paylaştığınızda ve olumlu geri bildirim aldığınızda daha fazla zevk hissedilebilir.

Sosyal medya kullanımı sırasında yaşanan olumlu duygular sadece geçicidir. Beyninizin bu olumlu pekiştirme ile meşgul olma şekli başka bağımlılıklarda da görülür. Böylece, kendini iyi hissettiren dopamin etkisini yitirdikçe, daha fazlası için kaynağa (bu durumda sosyal medyaya) döneceksiniz.

Bazı durumlarda, iş veya hastalık nedeniyle izole iseniz, sosyal medya hoş bir dikkat dağıtıcı olabilir. Ne kadar çok meşgul olursanız, beyniniz size bunun yalnızlığı azaltmaya yardımcı olabilecek bir aktivite olduğunu söyleyecektir ve aslında durum tam olarak böyle olmayabilir.

Sosyal medya bağımlılığının zararları nelerdir?

Abartılı olmayacak şekilde sosyal medya kullanmanın herhangi bir zararı söz konusu olamaz. Bununla birlikte, sosyal medyayı aşırı kullanırken dikkate alınması gereken olumsuz etkiler vardır.

Sosyal medyanın bazı olası dezavantajları şunlardır:

• Düşük benlik saygısı (başkalarının hayatlarının sizinkinden daha iyi olduğuna dair yanlış algılardan kaynaklanabilir)
• Artan izolasyon ve yalnızlık
• Anksiyete veya depresyon
• Sosyal anksiyete bozukluğunun başlangıcı
• Daha fazla sosyal medya kullanımına yol açabilecek bir şeyleri kaçırma korkusu
• Özellikle sosyal medyayı yatmadan hemen önce kullanıyorsanız, bozulmuş uyku düzenleri
• Genel sağlığınızı etkileyebilecek fiziksel aktivitenin azalması
• Zayıf ders notları veya iş performansı
• Gerçek hayatınızdaki ilişkileri görmezden gelmek
• Başkalarıyla empati kurma becerisinin azalması

Sosyal medya bağımlılığı belirtileri nelerdir?

Bir akıl sağlığı uzmanı veya diğer adıyla psikiyatr, gerçekten sosyal medya bağımlılığınız olup olmadığını veya onu kullanmaktan gerçekten zevk alıp almadığınızı belirlemenize yardımcı olabilir.

Sosyal medya bağımlılığı ile zevk aldığınız bir alışkanlık arasında birkaç temel fark vardır. Bunlar şunları içerir:

• Sosyal medyanın aşırı kullanımı nedeniyle işinize veya okul çalışmanıza olumsuz etkiler
• Arkadaşlarınızla ve ailenizle takılmak gibi diğer aktiviteler sırasında veya yemek yerken artan kullanım
• Sorunlarla başa çıkmanın bir yolu olarak sosyal medyaya artan güven
• Sosyal medyayı kullanmadığınızda huzursuzluk ve sinirlilik
• Sosyal medya kullanımı azaldığında öfke hissetmek
• Bir süre geçtikten sonra büyük bir heyecanla sosyal medyaya giriş yapmak

Sosyal medya kullanımı nasıl azaltılır?

İster sosyal medya bağımlılığı durumunuz olsun, ister sadece uygulamalarınızda fazla zaman geçiriyor olun, iyi haber; genel kullanımınızı azaltmaya yardımcı olabilecek yollar vardır.

Sosyal medya ile daha sağlıklı bir denge kurmanıza yardımcı olacak aşağıdaki ipuçlarını değerlendirebilirsiniz:

• Sosyal medya uygulamalarınızı akıllı telefonunuzdan silin. Bunlara kişisel bilgisayarınızdan yine de erişebilirsiniz, ancak bunları telefonunuzdan uzak tutmak, genel olarak sosyal medyada harcanan süreyi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Kişisel telefonunuzu iş sırasında ve ayrıca okul, yemek ve eğlence etkinlikleri sırasında kapatın. Ayrıca her sosyal medya uygulamasındaki ayarı değiştirebilir, böylece belirli bildirimleri kapatabilirsiniz.
• Sosyal medyaya her gün belirli bir zaman ayırın. Sorumluluk sahibi olmanıza yardımcı olması için bir zamanlayıcı açın.
• Telefonunuzu, tabletinizi ve bilgisayarınızı yatak odanızın dışında bırakın.
• Teknolojiyle ilgili olmayan yeni bir hobi edinin. Örnekler arasında spor, sanat, aşçılık dersleri ve daha fazlası bulunur.
• Mümkün olduğunca arkadaşlarınızı ve ailenizi bizzat görmeye özen gösterin.

Gerçek hayatta bir zemin bulmaya yardımcı olmak için sosyal medyaya düzenli olarak ara vermek de önemlidir. İhtiyaçlarınıza bağlı olarak molanız haftada 1 gün, bütün bir ay veya bütün bir sezon sürebilir. Bu kararın kontrolü sizde olsun, sosyal medya hesabınızda değil.

Özet olarak

Sosyal medya günümüzde ve hayatımızda giderek daha fazla yer kaplamaktadır, ancak bu otomatik olarak sosyal medya bağımlılığı geliştireceğiniz anlamına gelmez. Sık sık ara vererek ve kendinize ve çocuklarınıza net sınırlar koyarak, sosyal medyaya bağımlılığını zararlı hale gelmeden önlemeye yardımcı olabilirsiniz.

Sosyal medya bağımlılığınızdan şüpheleniyorsanız, genel refahınızı artırmak için onu tedavi etmenin yolları vardır. Bu tür bir bağımlılıkla ilgili yardım için bir akıl sağlığı uzmanından, yani psikiyatrdan yardım almaktan çekinmemelisiniz.

Sosyal medya bağımlılığı: Video