Tek Böbrekle Yaşamak Nasıl Bir Şeydir? Tek Böbrekle Yaşanır mı? (Önemli)
Tek böbrekle yaşamak sağlıklı mıdır? Tek böbrekle yaşanır mı? Bir böbreği olan insan nelere dikkat etmelidir? Tek böbrekle yaşayanların diğer insanlardan ne farkı vardır? Tüm bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını aşağıda bulabilirsiniz.
Tek böbrekle yaşamak
Tek böbrekle yaşamak aslında korkutucu bir şey değildir. Çoğu insanın iki böbreği olmasına rağmen, sağlıklı bir yaşam sürmek için sadece bir işlevsel böbreğe ihtiyacı vardır. Sadece bir böbreğiniz varsa, onu korumak ve iyi çalışmasını sağlamak önemlidir, çünkü başarısız olursanız ikinci bir seçeneğiniz yoktur.
Böyle bir durumda, sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni uygulamak, egzersiz yapmak ve doktorunuza düzenli kontroller yaparak durumunuzu devamlı olarak gözlemlemek, böbreğinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olacaktır.
Tek böbrekle yaşamak nasıl bir şeydir?
Böbrekleriniz, kanınızda oluşan atıkları ve vücudunuzdaki fazladan sıvıyı emer, oluşan atığı idrar olarak vücudunuzdan dışarıya atar. Bir böbrek, vücudun normal çalışmasını sağlayan yeterli kanı filtreleyebilir. Bu yüzden sadece bir böbrek ile hayatta kalabilir ve sağlıklı olabilirsiniz.
Sadece bir böbreğiniz varsa, sağlıklı bir yaşam için yapmanız gerekenler temelde iki böbreği olan insanlar için aynı durumları kapsamaktadır:
- Sağlıklı beslenmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Bol bol su içmek
- Normal kan basıncını ve kan şekeri değerini korumak (eğer varsa yüksek tansiyonu veya diyabeti iyi şekilde yönetmek)
- Kontroller için doktorunuzu düzenli olarak ziyaret etmek
Ayrıca, tek bir böbreğiniz varsa, iyi çalışmasını sağlamak için çok dikkatli olmalısınız. Özellikle aşağıdakilere dikkat etmelisiniz:
- Yaralanma ve travmalardan korunmak
- Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) gibi zararlı olabilecek ilaçların kullanımında kaçınmak
Tek böbrekle yaşanır mı?
Böbrekleriniz; vücudunuzdaki sıvı dengesini korumada, proteini kanınızda tutmada ve kan basıncınızı kontrol etmede önemli rol oynamaktadır. Böbreklerinizin çalışması durduğu takdirde, aşağıdakileri yaşayabilirsiniz:
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon) geliştirmek
- İdrarınızda protein kaybetmek (proteinüri)
- Sıvı tutulması (retansiyonu)
Tek bir böbreği olan çoğu insan, uzun veya kısa süreli problemler geliştirmeden normal bir yaşam sürmektedir. Bununla birlikte tek bir böbreğiniz varsa, hafif düzeyde yüksek tansiyon, sıvı retansiyonu ve proteinüri geliştirme riskiniz, diğer insanlara nazaran biraz daha yüksektir.
Böyle olmasının nedeni, tek bir böbreğin, fonksiyonu zarar görmüş diğer böbreğin görevini de telafi etmesidir. Yedeği olmadığı için, tek bir böbrekte oluşabilecek fonksiyon kaybı proteinüri, sıvı tutulması veya yüksek tansiyona neden olabilir.
Tek böbrekle yaşamak ve yaralanmalardan korunmak
Tek bir böbreğiniz varsa, yaralanması büyük bir soruna neden olabilir. Yaralanma şiddetliyse ve böbreğiniz tamamen çalışmayı durdurursa, hayatta kalmak için diyalize veya böbrek nakline ihtiyacınız olacaktır.
Bu durumlardan kaçınmak için, tek böbreğinizi olası yaralanmalardan korumak çok önemlidir. Böbrek hasarına yol açabilecek aşağıdaki temas sporlarından da kaçınmalısınız:
- Boks
- Futbol
- Hokey
- Dövüş sanatları
- Ragbi
- Futbol
- Güreş
Temas sporları oynadığınızda dolgu veya diğer koruyucu giysiler giymek, böbrek hasarını azaltabilir, ancak riski tamamen ortadan kaldırmaz. Ayrıca, diğer yüksek riskli faaliyetlerden de kaçınılmalı veya ekstra önlemler almalısınız. Bu faaliyetler aşağıdakileri içerebilir:
- Kaya tırmanışı
- Jet ski veya su kayağı gibi su sporları yapmak
- Motosiklet sürmek
- Yarış gibi motor sporları yapmak
- Ata binmek
- Bungee jumping gibi extrem sporlar yapmak
- Paraşütlü atlamak
Uzun vadede böbreğiniz yaralanmadıkça, tek böbreğinizdeki işlev kaybı genellikle hayatınızı çok hafif düzeyde etkiler veya fark edilmez.
Tek böbrekle yaşayanlar nasıl beslenmelidir?
Tek bir böbrekle yaşamak çoğu zaman, özel bir diyetle beslenmeyi gerektirmez. Ancak iki böbreği olan insanlar gibi, sağlıklı ve dengeli bir şekilde beslenmek yeterlidir. Yine de tek böbreği olan kişilerin içtiği sıvı miktarını kısıtlaması gerekebilir. Bu konuda doktor, gereken yönlendirmeleri yapacaktır.
Organ nakli yaptığınız için tek bir böbreğiniz varsa veya böbrek hastalığınız varsa, beslenme düzeninizdeki sodyum, fosfor ve protein miktarını sınırlamanız gerekebilir. Bunun nedeni, böbreğinizin bu maddeleri kanınızdan çok iyi süzememesidir, bu nedenle bu maddeler vücudunuzda birikerek çeşitli rahatsızlıklara yol açabilirler.
Sağlıklı yaşam
İster bir ister iki böbreğiniz olsun, dengeli bir beslenmeyle birlikte sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek için çaba göstermelisiniz. Bunun için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
- Sigara içmemek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Susuz kalmamak
- Alkolü sınırlamak
- Stresi azaltmak
Tek böbrekle yaşamak ve alkol kullanmak
Vücudunuzdaki organlarının çoğu, böbrekleriniz de dahil olmak üzere alkolden etkilenir. Aşırıya kaçmadan içmek (kadınlar için günde bir kadeh ve erkekler için günde iki kadeh) genellikle böbreklerinize zarar vermez.
Alkol, ürettiğiniz idrar miktarını arttırır, ancak böbreğinizin kanı filtreleme yeteneğini de azaltır. Bu durum, vücudunuzdaki sıvı ve elektrolit dengesini bozarak, susuz kalmanıza neden olabilir. Vücudunuzda yeterli sıvı yoksa, böbrekleriniz de dahil olmak üzere organlarınızdaki hücreler düzgün çalışamaz hale gelir. Sonunda kalıcı hasara bile neden olabilir.
Karaciğer, sıvı ve elektrolit dengesini korumak açısından önemli bir organdır. Aşırı alkolden kaynaklanan karaciğer hasarı bu dengeye müdahale ederek, böbreklerinizin doğru çalışmasını daha da zorlaştırır. Ayrıca sigara tiryakilerinin de böbrek hasarı riski daha yüksektir.
Tek böbrekle yaşamak ve diyaliz
Diyaliz ünitesi; kanınızı filtreleyerek, atıkları ve vücudunuzda bulunan fazla sıvıyı çıkararak böbreğinizin işlevini yerine getirir. Bu işlem, sadece böbrek fonksiyonunuzun çoğunu veya tamamını, geçici veya kalıcı olarak kaybettiğinizde yapılmaktadır.
Türk Böbrek Vakfı’na göre, diyaliz işlemi sadece böbreklerin işlevlerinin yüzde 85 ila 90’ını kaybetmişse başlatılmalıdır. Tek böbrekle yaşamak sizin için zorunlu hale gelse de normal vücut fonksiyonlarınız aksamadan devam edebileceğinden, diyaliz işlemine ihtiyacınız olmayacaktır.
Tek böbrekle yaşayanlar ne sıklıkla doktora görünmelidir?
Tek böbrekle yaşamak ve fonksiyonlarını değerlendirmek için, yılda en az bir kez doktorunuzu görmelisiniz. Herhangi bir sorun ortaya çıkarsa, daha sık kontrole gidilmelidir. Böbrek fonksiyonunuzu değerlendirmek için iki test kullanılır. Bunlar:
- Glomerüler filtrasyon hızı (GFR):
Böbreklerinizin, kan filtreleme yeteneğini ölçen testtir. Kanınızdaki kreatinin seviyesi kullanılarak hesaplanır. Sağlıklı insanlarda bu değer 90 mL/dk ve üzeri olması beklenir. - İdrarınızdaki protein değeri:
Böbreğinizdeki filtrelerin hasarlı olup olmadığını belirlemek için yapılan ölçümdür. İdrarınızdaki yüksek protein seviyeleri, böbrek fonksiyon bozukluğunun bir işaretidir.
Tansiyonunuz da ölçülmelidir. Yüksek tansiyon, böbrek fonksiyon bozukluğunun bir işareti olabilir. Ayrıca böbreğinizdeki kan damarlarına zarar verebilir, bu da durumunuzu daha da kötüleştirebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi, kan basıncınızı düşürebilir ve daha fazla böbrek hasarı oluşmasını engelleyebilir.
Tek böbrekle yaşamak ve böbrek nakli
Böbrek nakli, sadece böbreklerin ikisi de çalışmadığında yapılır. Prosedürün riskleriyle birlikte, hayatınızın geri kalanı için ihtiyacınız olacak ilaçların etkileri, ikinci bir böbrekten alacağınız performansı kapatabilir. Bu yüzden çoğu zaman ikinci bir böbreğe ihtiyaç duymazsınız.
Tek böbreğiniz yaralanır, hastalanır veya çalışmayı durdurursa, ancak o zaman nakil için uygun olabilirsiniz. Bir nakilde sadece bir böbrek alırsınız. Nakledilen böbrek, genellikle başarılı bir adaptasyon sağlar ve zamanla daha iyi çalışır.
Sonuç olarak
Tek bir böbreği olan çoğu insan, normal ve sağlıklı bir şekilde yaşamaya devam edebilir. İster bir ister iki böbreğiniz olsun, sağlıklı bir yaşam tarzı böbreklerinizin iyi çalışmasını sağlamak için oldukça önemlidir.
Sağlıklı bir şekilde tek böbrekle yaşamak için; düzenli ve sağlıklı beslenmeli, düzenli egzersiz yapmalı, sağlıklı bir kiloda kalmalı, alkolü sınırlandırmalısınız. Sağlığınız için, sigarayı bırakmalı ve düzenli olarak doktorunuzu görmelisiniz. Ayrıca temas sporlarından ve yaralanmaya neden olabilecek diğer faaliyetlerden kaçınmak, tek böbrekle yaşamak ve onun iyi çalışmasını sağlamak için yapabileceğiniz diğer önemli şeylerden biridir.