Nefrotik Sendrom Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavileri (Böbrek Hastalığı)

Nefrotik sendrom: Tanım

Nefrotik sendrom; kanınızda yeteri kadar protein bulunmadığı halde idrarınızda yüksek seviyede protein birikmesine neden olan bir böbrek hastalığıdır. Bu sendrom genellikle böbreklerinizdeki atıkları ve kanınızdaki fazla suyu filtreleyen, küçük kan damarları kümeleri olan glomerüllerin hasar görmesinden kaynaklanır. Bu durum, özellikle ayaklarınızda ve ayak bileklerinizde şişmeye neden olur ve diğer sağlık sorunlarını geliştirme riskinizi de artırır.

Nefrotik sendrom tedavisi, buna neden olan durumun tedavisini ve ilaç almayı içerir. Bu sendrom enfeksiyon ve kan pıhtısı geliştirme riskinizi artırabilir. Doktorunuz komplikasyonları önlemek için ilaçlar ve beslenme değişiklikleri önerebilir.

Nefrotik sendrom: Nedenler

Nefrotik sendrom genellikle böbreklerinizdeki küçük kan damarlarının (glomerül) kümelerinde meydana gelen hasardan kaynaklanır. Glomerüller, böbreklerinizden geçen kanı filtreler, vücudunuzun ihtiyacı olan maddeleri, ihtiyacınız olmayanlardan ayırır. Sağlıklı glomerüller, vücudunuzdaki doğru miktarda sıvıyı korumak için gerekli olan kan proteinini (esas olarak albümin) idrarınıza sızmasını önler. Glomerüller hasar gördüğünde, proteinin idrara sızmasına neden olur ve böylece nefrotik sendrom meydana gelir.

Olası nedenler

Birçok hastalık ve durum, glomerülerde hasara neden olabilir. Bu durumlar arasında aşağıdakiler bulunabilir:

1. Diyabetik nefropati:
   Diyabet, glomerülleri etkileyen böbrek hasarına yol açarak diyabetik nefropatiye neden olabilir.
2. Minimal değişiklik hastalığı:
   Bu hastalık, çocuklarda nefrotik sendromun en yaygın nedenini oluşturmaktadır. Minimal değişiklik hastalığı anormal böbrek fonksiyonuna neden olur, ancak böbrek dokusu mikroskop altında incelendiğinde neredeyse normal görünür. Anormal fonksiyonun nedeni genellikle belirlenemez.
3. Fokal segmental glomerüloskleroz (FSGS):
   Bazı glomerüllerin yaralanmasıyla karakterize olan bu durum başka bir hastalıktan, genetik bir kusurdan veya bazı ilaçlardan kaynaklanabilir veya bilinen bir sebep olmadan da ortaya çıkabilir.
4. Membranöz nefropati:
   Bu böbrek bozukluğu, glomerüllerdeki kalınlaşan zarların sonucunda oluşur. Kalınlaşmaya neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, kelebek (lupus) hastalığı, hepatit B, sıtma ve kanser gibi diğer tıbbi durumlarla ilişkili olabildiği düşünülmektedir. Ancak başka bir nedenden ötürü de ortaya çıkabilir.
5. Sistemik lupus eritematoz:
   Bu kronik iltihaplı hastalık, ciddi böbrek hasarına yol açabilir.
6. Amiloidoz:
   Bu bozukluk amiloid proteinlerinin organlarınızda birikmesiyle ortaya çıkar. Amiloid birikmesi sıklıkla böbreklerin filtreleme sistemine zarar vermektedir.

Risk faktörleri

Nefrotik sendrom riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

1. Böbreklerinize zarar verebilecek tıbbi durumlar:
   Diyabet, lupus, amiloidoz, reflü nefropatisi ve diğer böbrek hastalıkları gibi durumlar nefrotik sendrom geliştirme riskinizi artırır.
2. Bazı ilaçlar:
   Nefrotik sendroma neden olabilecek ilaçlar arasında; steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAİİ) ve enfeksiyonlarla savaşmak için kullanılan ilaçlar bulunur.
3. Bazı enfeksiyonlar:
   Nefrotik sendrom riskini artıran enfeksiyonlar arasında HIV, hepatit B, hepatit C ve sıtma bulunur.

Nefrotik sendrom: Belirtiler

Nefrotik sendrom belirtileri aşağıdakileri içerir:

• Özellikle göz çevrenizde, ayak bileklerinizde ve ayaklarınızda şiddetli şişme (ödem)
• İdrarınızdaki fazla proteinin birikmesi sonucu oluşan köpüklü idrar
• Sıvı tutulması nedeniyle kilo alımı
• Yorgunluk
• İştah kaybı

Ne zaman doktora görünmeli?

Sizi endişelendiren yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, doktorunuza görünmelisiniz.

Nefrotik sendrom: Tanı

Bu sendromu teşhis etmek için kullanılan testler ve prosedürler aşağıdakileri içerir:

1. İdrar testleri:
   Bir idrar tahlili, idrarınızdaki büyük miktarlardaki protein gibi anormallikleri ortaya çıkarabilir. 24 saat boyunca idrar örnekleri vermeniz istenebilir.
2. Kan testleri:
   Bir kan testi, albümin seviyelerinin düşük olduğunu ve genellikle kan proteinlerinin genel seviyelerinde azalma olduğunu gösterebilir. Albümin kaybı genellikle, kan kolesterolünde ve kan trigliseritlerinde bir artış ile ilişkilidir. Kanınızdaki kreatinin, üre ve azot seviyeleri de genel böbrek fonksiyonunuzu değerlendirmek için ölçülebilir.
3. Böbrek biyopsisi:
   Doktorunuz test için küçük bir böbrek dokusu örneğini çıkarmayı önerebilir. Böbrek biyopsisi sırasında cildinizden böbreğinize doğru bir iğne sokulur. Bu iğne yardımıyla böbrek dokusu alınır ve test için bir laboratuvara gönderilir.

Nefrotik sendrom: Tedavi

Nefrotik sendrom tedavisi, bu durumu tetikleyen altta yatan nedeninin tedavisini içermektedir. Doktorunuz ayrıca belirtilerinizi kontrol etmeye veya komplikasyonları tedavi etmeye yardımcı olmak için beslenmenizde değişiklikler ve ilaç kullanımı önerebilir.

Reçete edilebilecek ilaçlar aşağıdakileri içerebilir:

1. Tansiyon ilaçları:
   Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri adı verilen ilaçlar, kan basıncını ve idrara salınan protein miktarını azaltır. Benzer şekilde çalışan başka bir ilaç grubu da anjiyotensin 2 reseptör blokerleri (ARB’ler)’dır. Renin inhibitörleri gibi diğer ilaçlar da kullanılabilir, ancak ilk önce ACE inhibitörleri ve ARB’ler kullanılır.
2. Diüretikler (idrar söktürücü ilaçlar):
   Bunlar, böbreklerinizin sıvı çıkışını artırarak şişmeyi kontrol etmeye yardımcı olur. Diüretik ilaçlar tipik olarak furosemid etkin maddesini içerir. Diğerleri arasında; spironolakton ve hidroklorotiyazid veya metolazon gibi tiazid ilaç grubu da bulunur.
3. Kolesterol düşürücü ilaçlar:
   Statinler kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte kolesterol düşürücü ilaçların, kalp krizlerini azaltan veya erken ölüm riskini azaltmak gibi nefrotik sendromlu kişilerin sonuçlarını iyileştirip iyileştiremeyeceği açık değildir.
4. Kan incelticiler (antikoagülanlar):
   Bu ilaçlar, özellikle kişide kan pıhtısı varsa, kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltmak için reçete edilebilir. Antikoagülan ilaçların etkin maddeleri arasında; heparin, varfarin, dabigatran, apixaban ve rivaroksaban bulunur.
5. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar:
   Kortikosteroidler gibi bağışıklık sistemini kontrol etmek için kullanılan ilaçlar, bu duruma neden olabilecek bazı koşullara eşlik eden iltihabı azaltabilir.

Unutmayın, hangi ilacı ne şekilde alacağınıza doktorunuz karar verecektir.

Nefrotik sendromda: Beslenme ipuçları

Diyetinizdeki değişiklikler nefrotik sendrom konusunda size yardımcı olabilir. Doktorunuz, sizi aşağıdaki yöntemleri uygulamanıza yardımcı olacak bir diyetisyene yönlendirebilir:

• Yağsız protein kaynaklarını seçebilirsiniz. Bitki bazlı protein, böbrek hastalığına faydalıdır.
• Kan kolesterol seviyenizi kontrol etmeye yardımcı olmak için, diyetinizdeki yağ ve kolesterol miktarını azaltabilirsiniz.
• Şişliği kontrol etmeye yardımcı olmak için, düşük tuzlu bir diyetle beslenebilirsiniz.
• Diyetinizdeki sıvı miktarını azaltabilirsiniz.

Nefrotik sendrom: Komplikasyonlar

Nefrotik sendromun olası komplikasyonları arasında aşağıdakiler bulunur:

1. Kan pıhtıları:
   Glomerüllerin kanı düzgün bir şekilde filtreleyememesi, pıhtılaşmayı önlemeye yardımcı olan kan proteinlerinin kaybına yol açabilir. Bu durum, damarlarınızda kan pıhtısı gelişme riskinizi artırır.
2. Yüksek kan kolesterolü ve yüksek kan trigliseritleri:
   Kanınızdaki albümin seviyesi düştüğünde, karaciğeriniz daha fazla albümin yapmaya başlar. Aynı zamanda, karaciğeriniz daha fazla kolesterol ve trigliserit salgılamaktadır.
3. Zayıf beslenme:
   Çok fazla kan proteinin kaybı yetersiz beslenmeye neden olabilir. Bu ödemle maskelenebilen kilo kaybına yol açabilir. Ayrıca çok az sayıda kırmızı kan hücresi, düşük kan protein seviyesi ve düşük D vitamini seviyeniz oluşabilir.
4. Yüksek tansiyon:
   Glomerüllerinizin hasar görmesi ve bunun sonucunda aşırı vücut sıvısının birikmesi, kan basıncınızı artırarak yüksek tansiyona neden olabilir.
5. Akut böbrek hasarı:
   Böbrekleriniz, glomerüllere verilen hasar nedeniyle kan filtreleme yeteneklerini kaybederse, atık ürünler kanınızda hızlı bir şekilde birikebilir. Bu durumda, diyaliz makinesiyle kanınızdan ekstra sıvıları ve atıkları uzaklaştırmaya ihtiyacınız olabilir.
6. Kronik böbrek hastalığı:
   Nefrotik sendrom böbreklerin zamanla işlevlerini kaybetmelerine neden olabilir. Böbrek fonksiyonu yeterince düşükse, diyalize veya böbrek nakline ihtiyacınız olabilir.
7. Enfeksiyonlar:
   Sendroma sahip kişilerde enfeksiyon riski artmaktadır.

Nefrotik sendrom: Video

Kaynak ve ileri okuma:

1. kidney.org
2. niddk.nih.gov
3. mayoclinic.org