Domatesin Faydaları ve Zararları Nelerdir? Domates Neye İyi Gelir?
Domatesin faydaları var mıdır?
Domates, dünya genelinde mutfakların ayrılmaz bir parçasını oluşturur. Domatesler, yemeklerin ve salataların lezzetini iyileştirmenin yanı sıra sağlığa da büyük bir destek sağlayabilir. Domatesi makarna, pizza, ketçap ve çeşitli içecekler gibi birçok şeyde kullanmak mümkündür.
Domatesin diğer birçok meyve ve sebzeye göre büyümeleri nispeten kolaydır, bu da onları harika ve sağlıklı bir besin kaynağı yapar. Aslında, domateslerin birçok ulus için temel bir gıda olmasının nedeni de tam olarak budur.
Domatesin faydaları arasında göz sağlığını desteklemesi, mide sağlığını koruması ve yüksek tansiyonu düşürmesi sayılabilir. Domates; şeker hastalığı (diyabet), cilt sorunları ve idrar yolu enfeksiyonlarını yönetmenize yardımcı olabilir, sindirimi iyileştirebilir, kan dolaşımını uyarabilir.
Domatesler ayrıca kolesterol seviyelerini düşürebilir, sıvı dengesini iyileştirebilir, böbrekleri koruyabilir, vücudu toksinlerden arındırabilir, erken yaşlanmayı önleyebilir ve iltihabı azaltabilir. Domatesler zengin bir vitamin ve mineral kaynağıdır ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterebilirler.
Domateste hangi vitaminler var?
Domates zengin bir vitamin kaynağıdır. Orta boy bir domates, günlük ihtiyacınız olan C vitamininin %28’ini karşılayabilir. C vitamini temel bir besin maddesi ve güçlü bir antioksidandır.
Ek olarak, domatesler kanın pıhtılaşmasını önlemeye ve kemik sağlığını geliştirmeye yardımcı olan K vitamini bakımından zengindirler. Ayrıca domatesler sağlıklı doku gelişimine ve hücre aktivitesine yardımcı olan B9 vitamini içerir.
Bir domates kaç kalori?
Domateslerdeki kaloriler çeşitlerine göre farklılık gösterir. 100 gram çiğ yeşil domates yaklaşık 23 kalori içerirken, 100 gr kırmızı domates 16 kalori içerir. Birçok insan konserve domates püresi veya domates suyu da kullanıyor, ancak bu gibi işlenmiş domateslerin içerisine çeşitli koruyucu maddeler eklendiği için kalorisi daha fazla olabilir.
Domatesin besin değeri nedir?
100 gramlık bir domatesin besin değeri aşağıdaki gibidir:
- Su: %95
- Kalori: 18
- Karbonhidrat: 3.9 gram
- Protein: 0.9 gram
- Şeker: 2.6 gram
- Yağ: 0.2 gram
- Lif: 1.2 gram
Domatesin zararları var mıdır?
Domatesler genellikle önemli yan etkiler oluşturmaz. Bununla birlikte, domateslerde polene benzeyen bazı proteinler vardır. Bu, polen alerjisi olan kişilerin domates yedikten sonra alerjik reaksiyona daha yatkın olabileceği anlamına gelir. Bu gibi alerjik reaksiyonların sık görülen semptomları kaşıntı, ödem veya boğazda cızırtı benzeri bir hissi içerir.
Domatesin faydaları nelerdir?
1. Antioksidan özellikleri vardır
Domatesin faydaları arasındaki ilk madde antioksidan özellikleridir. Domatesler, insan sağlığına zararlı olan serbest radikalleri temizlemede oldukça etkilidir, çünkü içlerinde bir antioksidan olarak yüksek miktarda likopen içerir.
Domatesin bu faydası, ketçap gibi ısıl işlem görmüş domates ürünlerinden bile elde edilebilir. Ancak yine de doğal ve taze domatesin yerini hiçbiri tutmaz.
2. Vitamin ve mineral kaynağıdır
Tek bir domates, günlük C vitamini ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını sağlar. C vitamini, serbest radikallerin vücut sistemlerine zarar vermesini engelleyebilen doğal bir antioksidandır. Domates, A vitamini ve potasyumun yanı sıra demir de içerir.
Potasyum, sinir sistemi sağlığının korunmasında hayati bir rol oynarken, demir ise normal kan dolaşımını sürdürmek için gereklidir. Kanın pıhtılaşması ve kanamanın kontrolü için gerekli olan K vitamini de domateste bol miktarda bulunur.
3. Kalp hastalıklarını önleyebilir
Domatesin faydaları kalp hastalıklarına karşı da etkilidir. Domateslerde bulunan likopen, serum lipid oksidasyonunu önleyerek kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu etki gösterir.
British Journal of Nutrition’a göre, düzenli olarak domates veya domates suyu tüketimi kandaki LDL (kötü) kolesterol ve trigliserit düzeylerini düşürebilir. Domates zararları engellenen bu lipidler, kardiyovasküler hastalıkların ana suçluları olabilir ve kan damarlarında yağ birikmesine neden olabilir.
4. Göz sağlığını destekler
Domateslerde bulunan A Vitamini, göz sağlığının iyileştirilmesine, gece körlüğünün ve yaşa bağlı makula dejenerasyonunun önlenmesine yardımcı olabilir. A vitamini, vücuttaki fazla beta-karotenden oluşabilen güçlü bir antioksidandır.
Serbest radikallerin olumsuz etkilerinden dolayı birçok görme sorunu ortaya çıkabilir ve bu nedenle domateste bulunan güçlü bir antioksidan olan A vitamini bunları önlemeye yardımcı olabilir.
5. Sindirime yardımcı olabilir
Domatesin faydaları sindirim sistemine de yardımcı olur. Domates, sindirim sistemi sorunlarını önleyerek sindirim sistemini sağlıklı tutabilir. Ayrıca, bağırsakları şişirebilen ve kabızlık semptomlarını azaltan çok miktarda lif içerirler.
Sağlıklı miktarda lif, düz sindirim kaslarını uyarmaya yardımcı olabilir, bu sayede mide ve sindirim sıvılarını serbest bırakarak rahatlatabilir. Bu, bağırsak hareketlerinizi düzenleyebilir, böylece genel sindirim sağlığınızı iyileştirebilir ve sağlık sorunlarına karşı korunmanıza yardımcı olabilir.
6. Yüksek tansiyonu düşürebilir
Yüksek tansiyon hastaları da domatesin faydalarından istifade ettiğini bildirmektedirler. Çünkü gerçekten de sık sık domates tüketmek, hipertansiyon olarak da bilinen yüksek tansiyon geliştirme riskini azaltabilir.
Bunun nedeni kısmen domateslerde bulunan etkileyici potasyum seviyeleri nedeniyle olabilir. Potasyum bir vazodilatördür, yani kan damarlarındaki ve atardamarlardaki gerilimi azaltabilir. Böylece dolaşımı artırabilir ve hipertansiyonu azaltarak kalp üzerindeki stresi azaltabilir.
7. Şeker hastalığına iyi gelebilir
Amerikan Tabipler Birliği Dergisi’nde yayınlanan bir araştırma, günlük domates tüketiminin tip 2 diyabet nedeniyle ortaya çıkan oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca, domateste bulunan likopenin, yüksek glukoz seviyelerini düşürdüğü düşünülmektedir.
Bununla birlikte, likopen alımı ile diyabet geliştirme riski arasında bir ilişki kurmak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini söylemek gerekiyor.
8. Cilt bakımına yardımcı olabilir
Domatesin faydaları cildimize de güzellik katar. Domatesler dişleri, kemikleri, saçları ve cildi sağlıklı daha sağlıklı tutar. Yapılan bilimsel bir çalışmada, domates suyunun veya domates salçasının cilde uygulamasının şiddetli güneş yanıklarını iyileştirdiği gözlemlenmiştir.
Bu nedenle domatesin günlük tüketimi cildinizi güneşin zararlı ışınlarına karşı koruyabilir. Domates, yaşlanma karşıtı kozmetik ürünlerin hazırlanmasında da üst sıralarda yer alırlar.
9. Safra taşlarını önleyebilir
Domates iyi bir C vitamini kaynağıdır ve C vitamini safra taşlarından kurtulmaya yardımcı olabilir. Domatesin birçok kronik hastalığa karşı etkinliklerini kanıtlamak için çeşitli çalışmalar yapılmıştır ve çoğu zaman olumlu sonuçlar alınmıştır.
Domateslerin antioksidan özellikleri, ketçap ve püre gibi işlenmiş gıdalardan da elde edilebilir. Günlük domates tüketimi, safra taşlarını önleyebilir, vitamin/mineral ihtiyacını karşılayabilir ve vücut üzerinde genel bir koruyucu etki gösterir.
10. Menopoz belirtilerini azaltabilir
Domatesin faydaları menopoz semptomları yaşayan kadınlar için de etkilidir. Nutrition Journal tarafından 2015 yılında yapılan bir araştırma, domates suyu alımının anksiyete ve hızlı kalp atışı gibi bazı menopoz semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğunu bulmuştur.
Bu çalışma, sekiz hafta boyunca günde iki kez 200 ml tuzsuz domates suyu tüketen 40-60 yaşları arasındaki 95 kadın üzerinde gerçekleştirildi. Bu küçük bir deneme olsa da sonuçlar oldukça umut vericidir.
11. Kilo vermeye yardımcı olur
Domatesler iyi bir lif kaynağıdır; orta boy bir domates yaklaşık olarak 1,5 gram lif içerir. Lif, düzenli bağırsak hareketlerine ve sağlıklı dışkılama alışkanlığınız olması için yiyeceklerin sindirim sisteminizde hareket etmesine yardımcı olur.
Ayrıca domates tüketmek sonra kendinizi daha uzun süre tok hissetmenizi sağlayarak kilo vermenize yardımcı olur. Bu sayede hem domatesin faydalarından istifade edebilir hem de kilo verme sürecinize katkı sağlayabilirsiniz.
12. Felç riskini azaltır
Kan pıhtılaşması gerektiğinde gerçekleşmelidir, ancak aşırı kan pıhtılaşması kartopu etkisine yol açarak arteriyel hasar ve felç gibi ciddi durumlarla sonuçlanır. 65 yaş üstü insanların büyük kısmını felç için yüksek risk altındadır.
Neyse ki domatesin faydaları hususu burada da devreye giriyor. Çünkü domatesin içindeki likopen, plak oluşumunu önlemek ve sindirmek için antienflamatuvar ve anti-pıhtılaşma özelliklerine sahiptir.
13. Ruh sağlığına iyi gelir
Günlük domates alımı, depresyon ve Alzheimer hastalığının tedavisi ile ilişkilidir. Bilimsel olarak yapılan bir çalışmada, araştırmacılar domatesleri yemeklerinizin besin çeşitliliğini artırmak için faydalı bir meyve olarak sıralamışlardır (evet, domates aslında bir meyvedir).
Çünkü domatesler, sinirsel hasarları sınırlayabilen ve ruh sağlığıyla yakından ilgili olan B ve E vitaminleri içerir.
14. Anemiyi (kansızlık) önler
Domatesin faydaları, kansızlık yaşayanlar için de bir önlem olarak kullanılabilir. Domateslerdeki yüksek miktarda C vitamini, kansızlığın gelişmemesi ve demirin emilimi için gereklidir.
Ayrıca, bir fincan güneşte kurutulmuş domates tüketmek size günlük önerilen demir alımınızın yaklaşık üçte birini sağlar. Aneminiz varsa ve ilaç kullanıyorsanız, domates tüketmeden önce yine de doktorunuza danışmanız gerekir.
Sonuç olarak
Domatesler sulu ve tatlıdır, çeşitli vitaminler antioksidanlarla doludur ve birçok hastalığa karşı koruyucu ve önleyici etkilere sahiptir.
Domates özellikle kalp sağlığını iyileştirme, kanseri önleme ve güneş yanıklarına karşı koruma ile bağlantılı bir bitki bileşiği olan likopen bakımından yüksektirler.
Domatesi ölçülü bir şekilde, abartmadan gönül rahatlığı ile yiyerek faydalarından istifade edebilirsiniz.
Domatesin faydaları: Video
Kaynak: