Karaciğer Büyümesi (Hepatomegali) Neden Olur? Belirtileri Nelerdir, Tehlikeli midir?
Karaciğer büyümesi nedir?
Hepatomegali olarak da bilinen karaciğer büyümesi, karaciğerinizin boyutunda artıştır. Karaciğer, karnınızın sağ üst kadranında bulunan sindirim sisteminin bir parçasıdır. Karaciğer sindirim sürecine yardımcı olur ve gıdayı enerjiye dönüştürmeye yardımcı olan safra üretimi, kandaki toksinlerin uzaklaştırılması, yağ depolanmasının düzenlenmesi ve kolesterol üretimi ve salınması gibi temel işlevleri yerine getirir.
Karaciğer büyümesi ciddi bir sağlık sorununa işaret eder. Bu durum, doğrudan hissedebileceğiniz bir semptom değildir. Karaciğer boyutundaki bu artış genellikle doktorlar muayenesi sırasında keşfedilir.
Karaciğer büyümesi neden olur?
Karaciğerinizin büyümesi, aşağıdaki durumların bir sonucu olarak ortaya çıkar:
- Alkole bağlı karaciğer sorunları
- Alkolden bağımsız karaciğer yağlanması
- Viral hepatit (hepatit A, B, C, D veya E)
- Karaciğer kanseri
Karaciğerinizin büyümesinin daha az yaygın nedenleri şunlardır:
- Lösemi, multipl miyelom ve lenfoma gibi kanserler
- Wilson hastalığı, hemokromatozis, Gaucher hastalığı ve glikojen depo hastalığı gibi genetik hastalıklar
- Kardiyovasküler anormallikler
- Amebiasis, schistosomiasis ve fascioliasis gibi enfeksiyonlar
- Karbon tetraklorür ve kloroform gibi toksinlerden kaynaklanan hasar
- Amiloidoz, otoimmün hepatit ve primer biliyer siroz gibi karmaşık karaciğer ve sistemik bozukluklar
Not: Karaciğerde başlayan veya karaciğere yayılan kistler ve tümörler gibi bazı anormal büyüme türleri de karaciğerde boyut artışına neden olabilir.
Risk faktörleri
Karaciğerinizin büyümesi riskinizi artıran faktörler şunlardır:
- Aşırı alkol tüketimi
- Asetaminofen veya vitamin takviyeleri gibi yüksek dozda ilaç alımı
- Karakafes, kedi otu ve ökse otu gibi şifalı bitkilerin alımı
Karaciğer büyümesi belirtileri nelerdir?
Karaciğerinizin büyüdüğüne işaret eden yaygın belirtiler şunları içerir:
- Sağ üst karında şiddetli ağrı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kas ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Ciltte ve gözlerde sarımsı renk değişikliği
- Ayak ve bacakların şişmesi
- Kolay morarma
- Dışkının siyah olması
- Nefes darlığı
Karaciğer büyümesi nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz kapsamlı bir fizik muayene ve tıbbi geçmişinizi alarak tanıyı başlatabilir.
Doktorunuz karaciğerinizin büyümesinden şüpheleniyorsa, aşağıdaki testler istenir:
- Kan testleri:
Kan testi, tam bir kan sayımı ve karaciğer enzimlerinin düzeylerinin değerlendirilmesini içerir. - Görüntüleme testleri:
Karın organlarını değerlendirmek için karın röntgeni istenir. Karın bilgisayarlı tomografi taramaları ve manyetik rezonans görüntüleme, karın organlarınızın ayrıntılı bir görünümünü sağlar. - Karın ultrasonu:
Ultrason, karaciğer ve diğer organları değerlendirmek için kullanılır. - Karaciğer biyopsisi:
Karaciğer biyopsisinde, herhangi bir anormallik olup olmadığını mikroskop altında incelemek için karaciğer dokunuzun küçük bir parçası alınır.
Karaciğer büyümesi nasıl tedavi edilir?
Öncelikle doktorunuz, karaciğerinizin neden büyüdüğünü tespit edecek ve tedaviyi de tetikleyici nedene göre belirleyecektir.
Altta yatan durum alkolik hepatit veya alkol dışı karaciğer yağlanması hastalığı ise, alkol tüketiminden uzak durmak ve sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek size fayda sağlayacaktır.
Karaciğerinizin büyümesinin nedeni herhangi bir kanser olduğunda, tedavi kemoterapi, cerrahi veya karaciğer naklini içerir.
Karaciğer büyümesi nasıl önlenir?
Karaciğerinizin büyümesini önlemek için aşağıdaki önerileri dikkate almalısınız:
- Alkol tüketiminden tamamen uzak durmak veya orta düzeyde alkol alımı, karaciğer hasarı riskini azaltacaktır.
- Aşırı dozda vitamin takviyesi almaktan kaçının ve doktorunuzun önerdiği dozun dışına çıkmayın.
- Karayılan otu, chaparral, karakafes, alman otu, kediotu, takke, kava, ökse otu ve pennyroyal gibi bitkisel ilaçları alırken doktorunuza danışın.
- Yağ içeren gıdaların tüketiminden kaçınarak sağlıklı kilonuzu koruyun.
- Sigarayı bırakmak karaciğer hasarı riskini de azaltabilir.
- Karaciğerinizi sağlıklı tutmak için meyve ve sebze alımını artırın.
Karaciğer büyümesinin olası komplikasyonları nelerdir?
Altta yatan birkaç koşul nedeniyle karaciğerin boyutunda bir artış meydana gelebilir. Bu durum tedavi edilmediği takdirde kalıcı karaciğer hasarı veya ciddi bir komplikasyon meydana gelebilir. Altta yatan durumu tedavi etmek, hepatik ensefalopati, hepatoselüler karsinom, portal hipertansiyon, kanserin yayılması ve enfeksiyonun yayılması gibi komplikasyonları azaltabilir.
