Skleroderma Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Skleroderma nedir?

Skleroderma veya diğer adıyla sistemik skleroz, cilt bölgelerinin kalınlaşmasına ve sertleşmesine neden olan, nadir görülen otoimmün hastalıklardan biridir. Bu hastalık genellikle cildi etkilese de bazı durumlarda iç organları ve kan damarlarını da etkileyebilir.

Bu makale, skleroderma türleri ve semptomlarını nasıl tanıyacağınız hakkında bilgi vermektedir. Bu makalede ayrıca, bu hastalığa neyin neden olabileceğini, bu durumun nasıl tedavi edileceğini ve ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini de öğreneceksiniz.

Skleroderma türleri nelerdir?

1- Lokalize skleroderma

Hastalığın daha yaygın şekli olan lokalize skleroderma, yalnızca birkaç bölgenizi ve yalnızca cildinizi etkiler. Genellikle cilt üzerinde çizgiler veya yamalar şeklinde ortaya çıkar. Hastalığın bu türü bazen kendiliğinden geçse de doktora muayene olmak ve tedavi almak önemlidir.

2- Sistemik skleroderma

Sistemik skleroderma ise vücudun birçok bölümünü etkiler. Sadece cildi etkilemekle kalmaz, aynı zamanda sindirim, solunum sistemi ve böbrek gibi birçok iç organı da etkileyebilir. Hastalığın bu türü bazen ciddi ve hayatı tehdit edici bir durum hâline gelebilir.

Skleroderma neden olur?

Uzmanlar sklerodermaya neyin neden olduğunu kesin olarak bilmiyorlar. Bununla birlikte, bu durumu geliştirme riskinizi artırabilecek çeşitli faktörler var gibi görünmektedir.

Bu hastalığı geliştirme riskinizi artırabilecek faktörler aşağıdakileri içerir:

• Genetik yatkınlık (bazı genler bu hastalığı geliştirme riskinizi artırmaktadır)
• Kimyasallar veya virüsler gibi çevresel faktörlere uzun süre maruz kalma
• Vücudunuzun çok fazla kolajen üretmesini tetikleyebilen iltihaplanma gibi bağışıklık sisteminizdeki değişiklikler
• Hormonla ilgili durumlar (çok fazla veya çok az hormon düzeyleri riskinizi artırır)

Skleroderma belirtileri nelerdir?

Skleroderma belirtileri, sahip olduğunuz skleroderma türüne ve vücudunuzun hangi bölümünün etkilendiğine bağlıdır.

Lokalize skleroderma belirtileri genellikle cilt ve cildin altındaki dokularla sınırlıdır. Bu türde belirtiler, özellikle parmaklarda, kollarda ve yüzde derinin kalınlaşmasını ve sertleşmesini içerir. Göğüste, yüzde, kollarda, bacaklarda veya sırtta kalın, renksiz cilt lekeleri veya kalınlaşmış dokudan oluşan bir çizgi veya bant benzeri alanlar da olabilir.

Sistemik skleroderma belirtileri de deriyi etkileyebilir ancak kan damarlarında, kalpte, akciğerlerde, böbreklerde ve ayrıca sindirim sisteminde de belirtilere neden olabilir. Bu türde; parmaklarda, dizlerde veya dirseklerde derinin altında küçük, beyaz kireçli kalsiyum birikintileri oluşabilir.

Diğer bir yaygın semptom da Raynaud fenomeni olarak bilinen durumdur. Raynaud fenomeni, parmaklarınızın renk değişmesine, soğukta uyuşmasına ve ağrımasına neden olabilir. Bu durumda eklem sertliği veya eklem ağrısı, nefes darlığı, hazımsızlık, mide ekşimesi ve yorgunluk da yaşayabilirsiniz.

Skleroderma nasıl teşhis edilir?

Skleroderma semptomlarınız varsa, öncelikle dermatoloji veya romatoloji uzmanına muayene olmalısınız. Bir dermatoloji uzmanı cildi etkileyen koşullarda uzmanlaşmışken, bir romatoloji uzmanı kemikleri, kasları ve eklemleri etkileyen koşullarda uzmanlaşmıştır.

Doktorunuz öncelikle sizi muayene edecek ve gerekirse bazı testler uygulayacaktır. Kesin teşhis için net bir araç veya prosedür yoktur. Bu yüzden dolayı birkaç teste ihtiyacınız olabilir.

Teşhis için kullanılabilecek testler şunları içerir:

• Laboratuvar analizi için etkilenen derinin küçük bir örneğinin çıkarılmasını içeren cilt biyopsisi
• Röntgen çekimi
• Akciğer fonksiyon testleri
• Bilgisayarlı tomografi taraması
• Kan testleri

Bu hastalıktan etkilenen insanların yaklaşık %95’inin kanlarında antinükleer antikorlar yükselmiştir, dolayısıyla bu durum hastalığın bir göstergesi olabilir. Bununla birlikte, yüksek antinükleer antikorları olan herkes bu hastalığı geliştirecek diye bir kural olmadığını bilmelisiniz.

Skleroderma nasıl tedavi edilir?

Skleroderma tedavisi, hastalığın türüne göre değişiklik gösterecektir. Doktorunuz size, önerdikleri tedaviler hakkında daha fazla bilgi verebilir. Bu hastalığın tedavisi, hastalığın kendiliğinden ziyade yaşadığınız semptomlarla ilgilidir. Doktorunuzun uygulayacağı tedavi muhtemelen semptomlarınızla ilgili olacak ve semptomlarınızı tedavi edecektir.

Skleroderma için olası tedaviler arasında şunlar vardır:

• Eklemlerinizi bükme ve düzeltme yeteneğinizi geliştirmek için fizik tedavi
• Günlük aktivitelerinizi sürdürmenize yardımcı olacak mesleki terapi
• Kas ağrısı ve kas zayıflığı için antienflamatuar ilaçlar veya immünosüpresif ilaçlar
• Mide ekşimesi veya asit reflü tedavisi için proton pompası inhibitörleri gibi antasit ilaçlar
• Böbrek hastalığı için ACE inhibitörleri gibi kan basıncı ilaçları
• Raynaud fenomeni semptomları için kalsiyum kanal blokerleri
• Akciğer hastalığını tedavi etmek için siklofosfamid ve mikofenolat gibi ilaçlar
• Prostasiklin benzeri ilaçlar, endotelin reseptörü antagonistleri ve PDE-5 inhibitörleri gibi pulmoner hipertansiyon ilaçları
• Hastalığın sistemik türünde görülebilen erken akciğer hastalığı varsa immünosüpresif ilaç tocilizumab
• Eklem iltihabı ve kas-iskelet semptomları için metotreksat ve TNF inhibitörleri gibi ilaçlar
• Kas iltihabı için intravenöz İmmünoglobulin ve rituximab
• Şiddetli vakalarda HSCT otolog hematopoetik kök hücre kemik iliği nakli

Sklerodermaya ne iyi gelir?

Aşağıdakiler gibi bazı ev ilaçları semptomları yönetmenize ve hastalığınızla birlikte daha rahat yaşamanıza yardımcı olabilir.

• Cildinize kan akışını artırmak için hafif egzersizler yapmak
• Kan akışını artırmak ve Raynaud fenomeninin semptomlarını azaltmak için cildi sıcak tutmak
• Cildi kokusuz bir temizleyici ile nazikçe yıkamak
• Özellikle duş veya banyodan sonra cildi nemli tutmak için kokusuz bir nemlendirici uygulamak
• Hava kuruysa nemlendirici ve buhar makineleri kullanmak
• Sigara içmek cilde zarar verebileceğinden, sigarayı bırakmak

Skleroderma öldürür mü? Skleroderma yaşam süresi

Skleroderma genellikle öldürücü değildir ve bu durumdaki çoğu insan normal bir yaşam süresine ve normal bir yaşam kalitesine sahiptir. Ancak tedaviyi geciktirmek, eklemlerinizde kalıcı hasar riskini artırır. Komplikasyon riskinizi azaltmak için semptomlarınız ortaya çıkar çıkmaz vakit kaybetmeden doktora görünmelisiniz.

Özet

Skleroderma, kalınlaşmış, gergin bir cilde neden olan bir durumdur. Bu hastalığın iki türü vardır ve bunlar lokalize (yani bölgesel) ve sistemiktir (yani tüm vücutta görülür).

Hastalığın lokalize türü tipik olarak kolları ve bacakları etkiler. Hastalığın sistemik türü ise ayak ve el parmaklarının yanı sıra elleri ve bileklerin üzerindeki cildi etkileme eğilimindedir.

Skleroderma ile ilgili endişeleriniz olduğunda doktorunuzla görüşmeniz gerekir. Çünkü mümkün olduğunca erken ve doğru bir teşhis almak, doğru tedaviye başlamanıza ve komplikasyon riskinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır.

Video