Ateş Basması Neden Olur? Gece Ateş Basması ve Uykusuzluk
Ateş basması nedir?
Ateş basması veya diğer adıyla sıcak basması, tüm vücutta veya vücudun bir bölümünde meydana gelebilecek ani sıcaklık hisleridir. Ateş basmaları, vücutta dolaşan sıcaklık dalgaları gibi hissedilebilir. Diğer ateş basması belirtileri arasında kızarma ve terleme bulunur. Sıcak basmaları hafif veya yoğun olabilir, günün herhangi bir saatinde ortaya çıkabilir ve ardından titreme meydana gelebilir.
Ateş basması genellikle hormon seviyelerindeki yaşa bağlı değişikliklerin bir sonucu olarak kadınlarda menopoz öncesi dönemden veya menopozdan kaynaklanır. Yumurtalıkların cerrahi olarak çıkarılması ve endometriozis için alınan bazı tedaviler de sıcak basmalarına neden olabilir.
Polikistik over sendromu, iştahsızlık ve hatta hamilelikten kaynaklanan hormon dengesizlikleri de ateş basması hissedilmesine neden olabilir. Ateş basması nedenleri arasında belirli kanser türleri için alınan tedaviler de vardır.
Ateş basması genellikle ciddi olmamakla birlikte, geceleri terlemeden dolayı uykuyu bölebilir. Bunun için, gece ateş basması ve uykusuzluk, etkilenen insanların psikolojik durumunu da etkileyebilir.
Ateş basmasına eşlik edebilecek belirtiler nelerdir?
Sıcak basmalarına, altta yatan hastalığa veya duruma bağlı olarak değişen diğer belirtiler eşlik edebilir.
Menopozla ilgili belirtiler
Aşağıdakiler gibi, kadınlarda menopoz geçişi ve erkeklerde orta yaş hormonal değişiklikleri nedeniyle, ateş basmasıyla birlikte aşağıdaki belirtiler olabilir:
- Ruh hali, kişilik veya davranış değişiklikleri
- Kendi imajındaki değişiklikler
- Düşünme kalıplarındaki değişiklikler
- Uyku bozukluğu
- Aşırı terlemek
Diğer belirtiler
Ateş basmaları, aşağıdakiler gibi çeşitli hastalıklardan veya bazı hastalıklardan dolayı kullanılan ilaçlarla ilgili olduğunda, aşağıdaki belirtiler de yaşanabilir:
- Kabızlık
- Ağız kuruluğu
- Yüksek ateş
- Vücutta kızarma
- Deri döküntüsü
- Uyku bozukluğu
Ciddi belirtiler
Bazı durumlarda, acil bir ortamda hemen değerlendirilmesi gereken ciddi bir durumu gösterebilecek diğer belirtilerle birlikte ateş basması meydana gelebilir.
Sizde veya birlikte olduğunuz bir kişide aşağıdakiler de dahil olmak üzere ciddi semptomlarla birlikte sıcak basması varsa, tıbbi yardım almak önemlidir:
- Konsantrasyon zorluğu
- Aşırı terleme (hiperhidroz)
- Yüksek ateş
Ateş basması neden olabilir?
Sıcak basmaları, genellikle vücudun östrojen ve testosteron seviyelerindeki değişikliklerden kaynaklanır. Hormon seviyelerindeki değişiklikler, menopoz gibi vücudun normal süreçlerinden kaynaklanabilir. Hormon seviyelerindeki değişiklikler, kanser veya kanser tedavilerinin, özellikle yumurtalık, testis, prostat ve meme kanserinin bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir.
Kansere bağlı nedenler
Sıcak basmaları, aşağıdaki gibi yumurtalık, testis, prostat veya meme kanserinden ve bunların tedavisinden kaynaklanabilir:
- Kemoterapi
- Hormon tedavisi
- Ooferektomi (yumurtalıkların ameliyatla alınması)
- Orşiektomi (testislerin ameliyatla alınması)
- Radyasyon tedavisi
- Bazı steroidler veya antidepresanlar gibi ilaçların yan etkileri
Yaşa bağlı nedenler
Sıcak basmaları, aşağıdakileri içeren normal yaşlanma süreçlerinden de kaynaklanabilir:
- Hipotalamusun işlevindeki değişiklikler
- Tiroid hormon seviyelerindeki değişiklikler
- Menopoz
Ciddi nedenler
Aşağıdaki gibi bazı durumlarda ateş basması, acil bir ortamda hemen değerlendirilmesi gereken ciddi bir durumun belirtisi olabilir:
- Yumurtalık veya testis kanseri
- Hipertiroidi (tiroid bezinin normalden fazla çalışması)
- Hipofiz adenomu
Ateş basması için ne zaman doktora görünmeli?
Ateş basmaları genellikle acil bir tıbbi sorun değildir. Ancak, çok can sıkıcı olabilirler ve yaşam kalitenizi etkileyebilirler. Sıcak basmaları uykunuzu veya günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa, doktorunuzdan randevu almanız iyi bir fikir olabilir.
45 yaşından küçük kadınlar, ateş basması yaşamaya başlarsa doktorlarını görmelidir. 45 yaşından küçük kadınlarda bu durum, erken veya normal bir menopozun işareti olabilir. Çok genç yaşta menopoza girmenin, hormonal tedavi gerektirebilecek sağlık riskleri taşıdığını da aklınızda bulundurmanız gerekir.
Ateş basması için hangi doktora gidilir?
Ateş basması için muayene olmanız gereken ilk doktor, aile hekiminiz olmalıdır. Eğer aile hekiminiz bu konuda bir şey yapamıyorsa veya şüphelendiği başka durumlar varsa, sizi farklı uzmanlık alanına (dermatoloji veya iç hastalıkları gibi) yönlendirebilir.
Ateş basması nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz, sorunla ilgili açıklamanızı dikkate alarak büyük olasılıkla ateş basmasının nedenini teşhis edebilecektir. Bu, menopozda olup olmadığınız sorusunu gündeme getirebilir. Bu normal süreçten geçtiğinizi doğrulamak için doktorunuz, hormon seviyenizi kontrol etmek için kan testleri isteyebilir.
Doktorunuz ayrıca, ateş basmalarınızla ilgili aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç soru sorabilir:
- Hâlâ adet görüyor musunuz? En son ne zaman adet oldunuz?
- Ne kadar süredir sıcak basması yaşıyorsunuz?
- Sıcak basmaları sizi rahatsız ediyor mu?
- Sıcak basmaları uykunuzu bölüyor mu?
- Sıcak basmalarınızı daha iyi veya daha kötü yapan bir şey varsa bu nedir?
- Başka menopoz belirtileri yaşıyor musunuz?
- Ailenizin diğer üyelerinde benzer sorun var mı?
- Şu anda herhangi bir kanser türü için tedavi görüyor musunuz?
- Hangi ilaçları alıyorsunuz?
Not: Altta yatan bir nedeni veya durumu teşhis etmek her zaman mümkün değildir. Sorun devam ederse ve doktorunuz bir neden belirleyemiyorsa, ikinci bir görüş almak size daha fazla bilgi ve yanıt verebilir.
Ateş basması nasıl tedavi edilir?
Genel olarak doktorlar, sıcak basmaları için ilaçları denemeden önce yaşam tarzı değişiklikleri yapmanızı önerir. Ancak buna rağmen sıcak basmaları rahatsız edici olmaya devam ederse, çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur.
Hormon replasman tedavisi
Hormon replasman tedavisi, sıcak basmalarını gidermek için çok etkilidir. Hormon tedavisinin amacı, ateş basması da dahil olmak üzere menopoz semptomlarını iyileştirmek için hormon seviyelerini normal düzeye çekmektir.
Hormon tedavisi tipik olarak, östrojen ve progesteronun bir kombinasyonudur. Bir kadının artık rahmi yoksa, bu tedavi sadece östrojenden oluşabilir. Ancak hormon tedavisi her kadın için uygun değildir ve tedavinin riskleri nedeniyle bazı kadınlar bu tedaviyi almamalıdır.
Diğer ilaç tedavileri
Hormon tedavisi bir seçenek değilse veya bir kadın hormon almak istemiyorsa, başka seçenekler de vardır. Sıcak basmaları için FDA tarafından hormonal olmayan tek tedavi paroksetin’dir. Bu tedavi, antidepresanının düşük dozlu bir formülasyonudur.
Bununla birlikte, aşağıdaki gibi birkaç başka antidepresan ve başka ilaçlar da ateş basması tedavisi için etkili olabilir.
- Sitalopram (antidepresan türü)
- Klonidin (bazı kadınlarda ateş basmalarına yardımcı olabilecek bir kan basıncı ilacı)
- Essitalopram (antidepresan türü)
- Gabapentin (nöbet önleyici ilaç)
- Oxybutynin (bazı sıcak basmalarını rahatlatabilen aşırı aktif mesane için ilaç)
- Pregabalin (nöbet önleyici ilaç)
- Venlafaksin (antidepresan türü)
Alternatif tedaviler
Bazı alternatif tedaviler, bazı kişilerin ateş basması semptomlarıyla daha iyi başa çıkmasına yardımcı olabilir. Tamamlayıcı tedaviler olarak da adlandırılan bu tedaviler, geleneksel tıbbi tedavilerle birlikte kullanılabilir.
Tamamlayıcı tedaviler geleneksel tıbbi tedavinin yerine kullanılmayacağını unutmamalısınız. Besin takviyeleri veya homeopatik ilaçlar kullanıyorsanız, reçete edilen tıbbi tedaviyle etkileşime girebileceklerinden doktorunuza danışmanız gerektiğini de aklınızda bulundurmalısınız.
Ateş basmalarını hafifletmede etkili olduğu bilimsel olarak desteklenen bazı alternatif tedaviler şunları içerir:
- Akupunktur
- Bilişsel davranışçı terapi
- Meditasyon, hipnoz ve derin nefes alma gibi farkındalık ve zihin-beden teknikleri
Ateş basmalarını yönetmek için çeşitli takviyeler ve bitkisel ürünler de popülerdir. Buna bitki östrojenleri, soya, karayılan otu ve E vitamini dahildir. Ancak, bunları ve benzeri diğer takviyeleri kullanmadan önce doktorunuza danışmanız gerektiğini unutmayın. Çünkü herkese iyi gelen bir şey size iyi gelmeyebilir.