İç Hastalıkları

Kusma Neden Olur? Kusma Neyin Belirtisidir?

Kusma nedenleri nelerdir? Mide bulantısı ve kusma neyin belirtisidir? Ne zaman doktora gitmek gerekir? Geçmesi için ne yapılmalı? Kusmaya ne iyi gelir? Tüm bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını aşağıda bulabilirsiniz.

Kusma: Önemli bilgiler

Kusma, bir savunma mekanizması olarak midedeki içeriğin zorla dışarı atılmasıdır. Kusma, çok çeşitli hafif ila ciddi hastalıkların, bozuklukların ve durumların ortak bir belirtisidir. Mide bulantısı ile de ortaya çıkabilir veya kusma sonrası mide bulantısı geçebilir.

Sebebine bağlı olarak, alkol zehirlenmesinde olduğu gibi kusma aniden başlayabilir ve hızla kaybolabilir. Ayrıca sabah bulantısı veya pankreatite bağlı olarak kusma gibi günler, haftalar veya aylar boyunca tekrarlayabilir.

Kusma nedenleri arasında, sindirim sistemi bozukluklarının yanı sıra diğer vücut sistemlerinin bozuklukları yer alır.

Kafa travması, kan kusma, baş dönmesi, halsizlik veya bilinç düzeyindeki değişikliklerle ilişkili kusmanın meydana gelmesi, ciddi ve yaşamı tehdit eden bir durumun belirtisi olabilir. Bu belirtilerden herhangi birini görüyorsanız, en kısa sürede bir doktora görünmelisiniz.

Kusma: Eşlik edebilecek semptomlar

Kusma, altta yatan hastalığa, bozukluğa veya duruma bağlı olarak diğer semptomlarla birlikte ortaya çıkabilir. Sindirim sistemini sıklıkla etkileyen semptomlar, diğer vücut sistemlerini de etkileyebilir.

Sindirim sistemiyle ilgili semptomlar

Aşağıdakiler dahil olmak üzere sindirim sistemini etkileyen diğer semptomlarla birlikte kusma meydana gelebilir:

Diğer semptomlar

Aşağıdakiler dahil olmak üzere, sindirim sistemi dışındaki vücut sistemlerinde meydana gelen sorunlardan da kusma oluşabilir:

Ciddi semptomlar

Bazı durumlarda, hemen değerlendirilmesi gereken ciddi bir durumu gösterebilecek diğer semptomlarla birlikte kusma meydana gelebilir:

Kusma: Nedenler

Kusmaya neden olan durumlar arasında; enfeksiyon, zehirlenme, bilişsel problemler, kanser, iltihaplanma, travma, sindirim sistemi sorunları, sinir sistemi, üreme sistemi, kardiyovasküler sistem veya endokrin sistem içindeki diğer anormal süreçler yer alır.

Beynin kemoreseptör tetik bölgesi (CTZ) adı verilen bir kısım, kusma sürecini kontrol ve koordine eder, bu nedenle sinir sistemini etkileyen koşullar ve bazı ilaçlar kusmaya neden olabilir. Dolayısıyla kusma sanıldığı gibi, midenin yönettiği veya tetiklediği bir durum değildir.

Sindirim sistemiyle ilgili nedenler

Kusma, aşağıda yer alan ve sindirim sisteminde oluşan sorunlardan kaynaklanabilir:

  • Akut gastrit (mide iç zarının iltihabı)
  • Apandisit (kalın bağırsağın başlangıç kısmında yer alan apendiks adı verilen kısmın iltihaplanması)
  • Divertikülit
  • Gıda intoleransları veya alerjileri (sindirim reaksiyonu)
  • Gıda zehirlenmesi
  • Safra taşları
  • Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH; tüketilen gıdaların veya mide asidinin yemek borusuna kaçması durumu)
  • İltihaplı bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı, Ülseratif kolit)
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Karaciğer hastalıkları (hepatit; karaciğer iltihabı, karaciğer sirozu; karaciğerde aşırı hasar oluşumu)
  • Aşırı yemek yeme veya aşırı yağlı bir yemek yeme
  • Pankreatit (Pankreas iltihabı)
  • Peptik ülser ve H. pylori enfeksiyonu
  • Bağırsak delinmesi
  • Peritonit (karın zarı iltihaplanması)
  • Viral gastroenterit (virüslerin neden olduğu mide-bağırsak enfeksiyonları)

Diğer nedenler

Sindirim sistemi dışındaki vücut sistemlerinde oluşan sorunlardan da kusma meydana gelebilir. Olası nedenler arasında aşağıdakiler yer alır:

  • Yüksek irtifa hastalığı ve taşıt tutması
  • Beyin tümörü ve beyin anevrizması
  • Bulimia nevroza (yeme bozukluğu)
  • Kanser ve kemoterapi ilaçları
  • Sarsıntı
  • Döngüsel kusma sendromu (tekrarlayan mide bulantısı, kusma ve yorgunluk döngüleri ile kendini gösteren genetik bir bozukluk)
  • Dumana, zehirli gazlara veya maddelere maruz kalma
  • Genel anestezi
  • Böbrek taşı
  • Kullanılan ilacın yan etkileri
  • Migren
  • Hamilelik ve sabah bulantısı
  • Vertigo ve iç kulak iltihabı (labirentit)

Ciddi nedenler

Bazı durumlarda kusma, hemen değerlendirilmesi gereken ve yaşamı tehdit eden bir durumun belirtisi olabilir. Zehirlenme veya ilacın yan etkisinden şüpheleniyorsanız, acil olarak tıbbi yardım almanız gerekir.

Kusmaya neden olan hayatı tehdit edebilecek durumlar arasında aşağıdakiler yer alabilir:

  • Apandisit
  • Mide kanaması
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Beyin kanaması
  • Diyabetik ketoasidoz
  • Kalp krizi
  • Sıcak çarpması
  • Artmış kafa içi basınç (Kafatasında yüksek basınç, genellikle beyin damarının şişmesinden kaynaklanır.)
  • Bağırsaktaki damar darlığı ve tıkanıklığı nedeniyle kan akışının azalması
  • Böbrek veya karaciğer yetmezliği
  • Menenjit (beyin ve omurilik etrafındaki zarın enfeksiyonu veya iltihabı)
  • Peritonit (karın boşluğunda enfeksiyon veya iltihaplanma)
  • Zehirlenme
  • Şiddetli acı
  • Üremi (kanda üre ve diğer toksinlerin birikmesi)

Kusma: Doktor kontrolü

Çoğu durumda, kusmanın nedeni ciddi değildir ve genellikle evde tedaviyle birlikte düzelir. Ancak, bir doktora görünmenin gerekli olduğu zamanlar da vardır. Aşağıdaki durumlarda en kısa sürede bir doktora görünmelisiniz:

  • Açıklanamayan kilo kaybı kusma ataklarına eşlik ediyorsa
  • Bir aydan uzun süre bilinciniz açık ve kapalı olarak kusuyorsanız
  • Bir günde, üç veya daha fazla kez kusuyorsanız
  • Kusma bebeklerde 12 saatten, büyük çocuklarda 24 saatten ve yetişkinlerde 48 saatten fazla sürüyorsa
  • Kan, safra sıvısı (sarı-yeşil kusmuk) veya benzeri bir madde kusuyorsanız (Bu semptomlardan herhangi biri ülserdeki kanamaya işaret edebilir.)
  • Yakın zamanda kafa travması geçirdiyseniz ya da bir toksin veya zehre maruz kaldıktan sonra kusuyorsanız
  • Karın ağrısı, bulanık görme, göğüs ağrısı, kafa karışıklığı, yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, boyun tutulması veya rektal kanama gibi başka semptomlarınız varsa
  • Aşırı susama, koyu renkli idrar, normalden daha az idrar yapma, baş ağrısı, sıktıktan sonra kabarık kalan cilt veya baş dönmesi, sersemlik veya bayılma gibi dehidrasyon belirtileriniz varsa
  • Çocuğunuzda, ağız ve dil kuruluğu, sinirlilik, ağlarken gözyaşı olmaması, üç saat boyunca idrar olmaması, sıkıştığında ciltte sarkma, çökük göz yanakları gibi dehidrasyon belirtileri varsa

Kusma: Tanı

Kusmanın nedenini teşhis etmek için doktorunuz size, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç soru sorabilir:

  • Ne zaman kusmaya başladınız?
  • Ne sıklıkla kusuyorsunuz, kusmadığınız zamanlar var mı?
  • Son 12 saat içinde bir şeyler yiyip içebildiniz mi?
  • Mideniz bulanıyor mu?
  • Kusmanızı engelleyen veya neden olan şeyler var mı, varsa ne olabilir?
  • Ateş, ishal veya baş ağrısı gibi başka semptomlarınız var mı?
  • Kilo verdiniz mi?
  • Yakın zamanda ülke dışına seyahat ettiniz mi veya hasta olan birinin yanında bulundunuz mu?
  • Başka herhangi bir sağlık probleminiz var?
  • Herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?

Doktorunuz, bir fizik muayene yapacak ve sizde dehidrasyon belirtileri arayacaktır. Doktorunuz ayrıca gerekli gördüğü takdirde veya doğru tanıyı koyabilmek amacıyla, sizden test yaptırmanızı isteyebilir. Bu testler arasında; kan testleri, idrar tahlili, ultrason veya BT (bilgisayarlı tomografi) taraması gibi görüntüleme muayenelerini de içerebilir. Doğurganlık çağındaki kadınlara hamilelik testi de yapılabilir.

Kusma: Tedavi

Kusma için tıbbi tedavi her zaman gerekli değildir. Tıbbi tedavi ihtiyacı altta yatan nedene, ciddiyetine ve rahatsızlığınıza bağlı olacaktır. Viral gastroenterit gibi durumlar, evde tedaviyle birlikte kendi kendine düzelebilir. Altta yatan neden ciddi bir durumsa, tedavi süreci kusmayı gidermeye yardımcı olmalıdır.

Kusmayı tedavi eden ilaçlar da vardır. Araç tutması için, reçetesiz satılan antihistaminikler genellikle yararlıdır. Kanser kemoterapisi gibi daha ciddi nedenlerin olduğu kusmayı tedavi etmek için ise reçeteli ilaçlar mevcuttur.

Ev tedavileri

Kusmayı engellemeye ve mide bulantısı meydana geldiğinde bunu önlemeye yardımcı olacak birkaç yöntem vardır. Bu yöntemler arasında:

  • Alkol, kafeinli içecekler ile baharatlı, yağlı veya kızarmış yiyeceklerden kaçınmak
  • Yemek kokuları da dahil olmak üzere güçlü kokulardan kaçınmak
  • Zencefilli gazoz ve narenciye olmayan sular gibi berrak, soğuk, tatlı içecekleri sık sık tüketmek
  • Hafif yiyecekler yemek, az ama sık sık küçük öğünlerle beslenmek, çorba, pirinç gibi gıdalar tüketmek
  • Düz yatmak ve aşırı fiziksel aktiviteden kaçınmak

Not: Araç tutması kusmanıza neden oluyorsa, bunu önlemenin yolları hakkında doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Alternatif tedaviler

Alternatif ve tamamlayıcı tedaviler, bulantı ve kusmayı önlemeye ve kontrol etmeye yardımcı olabilir. Bu yöntemler özellikle erken gebelik, ameliyat sonrası bulantı ve kusma ile kanser tedavileri gibi belirli durumlar için geçerlidir. Bu terapilerin çoğunda ilaç kullanılmaz, bunun yerine zihin-beden bağlantısına önem verilir. Alternatif tedavi yöntemleri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

  • Akupunktur
  • Fiziksel süreçler üzerinde bilinçli kontrol kazanmayı öğrenmenizi amaçlayan biofeedback
  • Müzik terapisi
  • Nefes egzersizleri, meditasyon ve yoga
  • Zencefil ve B6 vitamini (piridoksin) içeren takviyeler
  • Davranış terapileri

Ayrıca mide bulantısı ve kusmayı yönetmeye yardımcı olabilecek, uçucu yağlar ile bazı şifalı bitkiler de vardır. Örnekler arasında; zencefil, nane, limon ve papatya sayılabilir. Uçucu yağlarla yapılan aromaterapi genellikle güvenlidir, ancak bulantı ve kusmayı tedavi etmek için, herhangi bir takviye kullanmadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.

Kusma: Potansiyel komplikasyonlar

Tedavi edilmediği takdirde özellikle kusma şiddetli ise, günlerce devam ediyorsa veya altta yatan hastalık tedavi edilmiyorsa ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Komplikasyonlar aşağıdakileri içerebilir:

  • Kan kusmanın neden olduğu anemi ve şok
  • Mide içeriğinin hava yoluna ve akciğerlere aspirasyonu (kaçması)
  • İçme isteğinin azalması veya sıvı tutma yeteneğinin bozulması nedeniyle dehidrasyon
  • Elektrolit dengesizliği (Vücuttaki mineral değerlerinin bozulması)
  • Diş eti hastalığı
  • Mallory-Weiss yırtığı (ağır kanamaya neden olan alt yemek borusunun yırtılması)
  • Yemek yeme isteğinin azalması nedeniyle kötü beslenme ve kilo kaybı
  • Diş çürüğü

Kusma: Video


YASAL UYARI! Sitemizde bulunan yazılar tamamen ön bilgi amaçlıdır ve herhangi bir yönlendirme, tavsiye taşımamaktadır. Hiçbir ilacı, tedaviyi ya da sağlığınızla ilgili herhangi bir şeyi, doktorunuzdan habersiz uygulamamalısınız. Bu konuda tüm sorumluluk ziyaretçiye aittir.
Kaynak
Vomiting

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu